April 2024, Gare d’Arles
Pardon, do you speak English?
Bien sûr
Do you know how to get to the beach?
No, idea, am sorry
We hoped to spend the night on the beach but there is no one here to ask and there are no
busses, it seems
Hope you make it, good luck!
Η Ελένη Μπαγάκη, στη δεύτερη ατομική της έκθεση στην Γκαλερί Ελένη Κορωναίου, διευρύνει την ερευνά της πάνω στο βλέμμα, στην επιθυμία και στο φαντασιακό. Έχοντας τον δημόσιο χώρο ως επίκεντρο για τον στοχασμό και τη διαπραγμάτευση των παραπάνω εννοιών, παρουσιάζει μια νέα σειρά ζωγραφικών έργων μεγάλης κλίμακας και κολάζ. Τα έργα δημιουργήθηκαν στην Αθήνα και στην Αρλ, κατά τη διάρκεια του προγράμματος καλλιτεχνικής φιλοξενίας τους Ιδρύματος LUMA.
Η καλλιτέχνις εμπνέεται τον τίτλο της έκθεσης από το βιβλίο The Camargue, που ανακάλυψε στο διαμέρισμα όπου διέμενε στην Αρλ. Γραμμένο από τη Βρετανίδα δημοσιογράφο Carol Dix τη δεκαετία του ’70, το ταξιδιωτικό βιβλίο μάς μεταφέρει σε μια εξερεύνηση της περιοχής ανακαλώντας το ανέμελο πνεύμα της εποχής. Η Dix, μία νεαρή τουρίστρια, διασχίζει με το αυτοκίνητό της τον Νότο, κοιμάται το βράδυ στις παραλίες και ακολουθεί τους ξέγνοιαστους ρυθμούς της τοπικής ζωής. Η περιοχή του Camargue αναφέρεται συχνά ως “νησί” και, όπως και τα ελληνικά νησιά απ’ όπου κατάγεται η καλλιτέχνις, απεικονίζεται ως ένα φανταστικό βασίλειο όπου το σώμα και ο νους μπορούν να χαλαρώσουν και να αφεθούν.
Η νέα δουλειά της Μπαγάκη αξιοποιεί αυτή την ατμόσφαιρα που πηγάζει από την ύπαρξη του ελεύθερου χρόνου και την απραξία. Τα θέματα των ζωγραφικών της έργων, (κυρίως) ανδρικά σώματα σε κατάσταση αδράνειας, λουόμενοι, στοχαστές, εσωστρεφείς, αντανακλούν μια αίσθηση ελευθερίας, μη συμμόρφωσης και πιθανώς αποστασιοποίησης. Στους πίνακες, οι φιγούρες αποφεύγουν με χάρη το βλέμμα του θεατή, έχοντας τα μάτια τους προσηλωμένα σε σημεία που εκτείνονται πέρα από τα όρια του καμβά. Κάθε πινελιά τραβάει τις απεικονιζόμενες μορφές προς μια αινιγματική αίσθηση, προσκαλώντας τον θεατή σε ένα ταξίδι ενδοσκόπησης και ανακάλυψης. Σώματα κοντινά μεταξύ τους αλλά συναισθηματικά απόμακρα, τοποθετημένα στη φύση χωρίς σαφή είσοδο ή έξοδο, δημιουργούν την αίσθηση μιας ενδιάμεσης κατάστασης
χωρίς ξεκάθαρη αφήγηση του τι θα ακολουθήσει.
Μια προσεκτική ματιά στα ζωγραφικά έργα φανερώνει ομοιότητες με τη φωτογραφία δρόμου (street photography) και τις βασικές αρχές της, το φως, τη σύνθεση και τη στιγμή, την προσπάθεια αποτύπωσης των υποκειμένων στην πιο αυθεντική τους κατάσταση, αδιαμεσολάβητα και αυθόρμητα. Η φωτογραφική σειρά Acropolis του Tod Papageorge υπήρξε πηγή έμπνευσης για τη δημιουργική διαδικασία της καλλιτέχνιδος. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, ο φωτογράφος περνούσε τα καλοκαίρια του στην Ακρόπολη απαθανατίζοντας τουρίστες σε στιγμές νωθρότητας και χαλάρωσης, παραδομένους στον ήλιο. Αυτές οι εικόνες, στην πλειοψηφία τους ασπρόμαυρες, παρείχαν στην Μπαγάκη έναν ευέλικτο καμβά πάνω στον οποίο η ίδια δημιούργησε μια δυναμική ζωντανή παλέτα χρωμάτων που υποκινεί τις αισθήσεις μας. Με αυτόν τον τρόπο επαναπροσδιορίζει και επανεφευρίσκει νέες συνθέσεις, δανειζόμενη στοιχεία από την Αναγεννησιακή ζωγραφική και την τεχνική του Ιμπρεσιονισμού, υφαίνοντάς τες απρόσκοπτα στον καμβά.
Παράλληλα, η Μπαγάκη εκθέτει μια σειρά από κολάζ που δημιούργησε από φωτογραφικά άλμπουμ και ταξιδιωτικούς οδηγούς που βρήκε στα παζάρια της περιοχής. Χρησιμοποιεί φωτογραφίες που απεικονίζουν τη ζωή στην περιοχή της Προβηγκίας στη νότια Γαλλία, με ιδιαίτερη έμφαση στις γυναίκες που εργάζονται στα χωράφια. Τα σώματα εδώ παρουσιάζονται ενεργά, σκληρά, αληθινά, σε αντιπαράθεση με τα ειδυλλιακα τοπία που συνθέτουν τα κολάζ και ενισχύουν την ιδέα του ιδεατού Νότου.
Στην έκθεση, τα ζωγραφικά έργα σε συνδυασμό με τα κολάζ φέρνουν στον νου ένα ποιητικό σκηνικό, μια ταπετσαρία του υποσυνείδητου όπου η ανθρώπινη μορφή συγχωνεύεται με τον φυσικό κόσμο, παραπέμποντας σε έναν χορό ανάμεσα στην ενατένιση, στον ελεύθερο χρόνο, στη χαλάρωση και στην ενασχόληση. Όπως φανερώνει και ο τίτλος της έκθεσης What bodies want to do, τα σωματα θα συνεχίσουν να κάνουν αυτό που θέλουν να κάνουν, να κινούνται στους δικούς τους ενστικτώδεις ρυθμούς, ή απλά να μην το κάνουν.
Kείμενο Κέλυ Τσιπνή-Κολαζά
Ελένη Μπαγάκη, The wind kept us safe, 2024, Oil on canvas, 195 x 235 cm
Η Ελένη Μπαγάκη ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) Αθήνα (2023), Ανοιχτά Πανιά, Χανιά (2022), Chauffeur Gallery, Σίδνεϊ (2021), Γκαλερί Ελένη Κορωναίου, Αθήνα (2021), Palette Terre, Παρίσι (2018), Radio Athènes, Αθήνα (2017 και 2015), Signal Center for Contemporary Art, Μάλμε (2016) και NEW STUDIO, Λονδίνο (2015). Έργα της έχουν συμπεριληφθεί στις ομαδικές εκθέσεις Sheltered Gardens, Βοτανικός Κήπος Διομήδους, PCAI, Αθήνα (2022), Directed by Desire, Rongwrong, Άμστερνταμ (2022), 9ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου (2022), Prizing Eccentric Talents, P. E.T. Projects, Αθήνα (2021), Seeping upwards, Rupturing the Surface, Art Gallery of Mississauga (2018)- Millennial Feminisms, L’Inconnue, Μόντρεαλ (2018), The Equilibrists, Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ και Νew Museum, Αθήνα (2017), μεταξύ άλλων.
Η Μπαγάκη είναι υπότροφος του ARTWORKS (2020), του Προγράμματος Υποστήριξης Καλλιτεχνών Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (IΣΝ) και είναι αποδέκτης του Pivô Artist Grant, Σάο Πάολο (2018) και του Celeste Art Prize (2007). Έχει πραγματοποιήσει τα εξής residencies: LUMA Foundation, Αρλ (2024) με την υποστήριξη της ARTWORKS, Società delle Api, Γκρας (2023), Hordaland Kunstsenter, Μπέργκεν (2020), Fogo Island Arts, Καναδάς (2019), IASPIS, Στοκχόλμη (2018-19), Pivô, Σάο Πάολο (2018) και Kantor Foundation, Κρακοβία (2017). Επιπλέον, η Μπαγάκη έχει εκδώσει βιβλία όπως τα Poems for Him (2023), Butter and Cracker, που συν-εκδόθηκε από τις Miss Dialectic & Dolce (2022), She left. She left again. She left once more (2021), No Script (2017) και Look for Love and Find a Log instead, που εκδόθηκε από το Ίδρυμα Tadeusz Kantor (2017).