epa09531222 Protesters clash with police in the center of Santiago, Chile 18 October 2021. With a massive demonstration in Santiago that brought together thousands of people, Chile marked on 18 October the second anniversary of the historic social crisis of 2019, a commemoration that, symbolically, coincided with the beginning of the drafting of the new Constitution. EPA/Alberto Valdes
Χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν χθες Δευτέρα σε αρκετές πόλεις της Χιλής για να τιμήσουν τη δεύτερη επέτειο της εξέγερσης εναντίον των κοινωνικών ανισοτήτων.
Η αστυνομία εκτίμησε ότι από «8.000 ως 10.000 άνθρωποι» συγκεντρώθηκαν στην Πλατεία Ιταλίας, στην πρωτεύουσα Σαντιάγο, όπου άρχισε τον Οκτώβριο του 2019 η εξέγερση με πάνω από τριάντα νεκρούς και χιλιάδες τραυματίες.
«Τα πράγματα δεν άλλαξαν και τόσο, αλλά ο κόσμος έχει αφυπνιστεί περισσότερο, είναι πιο έτοιμος να ακούσει» άλλες φωνές, είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο η Βαλεντίνα Σαγρέδο, 22χρονη φοιτήτρια, που ήταν ανάμεσα στους χιλιάδες που κατέβηκαν στην πλατεία.
Το φθινόπωρο του 2019 η τοποθεσία αυτή, που το κίνημα διαμαρτυρίας μετονόμασε σε «Πλατεία Αξιοπρέπειας», ήταν για εβδομάδες το επίκεντρο των διαδηλώσεων στην πρωτεύουσα της Χιλής.
«Συνεχίζουν να υπάρχουν πράγματα που πρέπει να διεκδικήσουμε (…) γι’ αυτό διαδηλώνει ο κόσμος», είπε ο Πάμπλο, 22χρονος κουρέας που δεν θέλησε να δώσει το επώνυμό του.
Η Αλαμέδα, βασική λεωφόρος της πρωτεύουσας, ήταν κλειστή χθες, ενώ καταστήματα και ακίνητα όπου στεγάζονται γραφεία είχαν κλείσει βιτρίνες και πόρτες με σιδεριές.
Οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν τη νύχτα, με πυρκαγιές σε ορισμένες οδούς και στις αγορές της Σέρο Σάντα Λουσία, χώρο περιπάτου στο κέντρο της πρωτεύουσας. Αστυνομικό τμήμα στην Πουέντε Άλτο, εργατική συνοικία στο νότιο Σαντιάγο, υπέστη επίθεση με πέτρες.
Περνώντας μπροστά στο παλάτι όπου στεγάζεται η προεδρία, το Λα Μονέδα, 2 χιλιόμετρα από την Πλατεία Ιταλίας, διαδηλωτές, νεαροί στην πλειονότητά τους, φώναξαν συνθήματα εναντίον της κυβέρνησης της δεξιάς του προέδρου Σεμπαστιάν Πινιέρα.
Η αστυνομία έκανε χρήση δακρυγόνων εναντίον διαδηλωτών που έβαλαν φωτιά σε οδοφράγματα, διαπίστωσε το Γαλλικό Πρακτορείο. Ένα κατάστημα κι ένα εστιατόριο λεηλατήθηκαν, σύμφωνα με τοπικά ΜΜΕ. Είχαν κινητοποιηθεί πάνω από 5.000 αστυνομικοί σε όλη τη Χιλή.
Η κυβέρνηση καταδίκασε τα επεισόδια που προκάλεσαν, κατ’ αυτή, «ομάδες εγκληματιών».
«Είδαμε μια μαζική διαδήλωση στην Πλατεία Ιταλίας, είδαμε όμως επίσης σειρά βίαιων ενεργειών», είπε ο υπουργός Εσωτερικών Ροντρίγκο Ντελγάδο, ο οποίος παραχώρησε συνέντευξη Τύπου στο μέγαρο Λα Μονέδα.
«Τίποτε δεν δικαιολογεί τη βία αυτή και την καταδικάζουμε. Είμαστε πολλοί περισσότεροι αυτοί που θέλουμε να ζούμε ειρηνικά», πρόσθεσε.
Νέο Σύνταγμα
Κατά τη διάρκεια των μαζικών κινητοποιήσεων του 2019, οι οποίες διήρκεσαν τέσσερις μήνες, ώσπου ξέσπασε η πανδημία του νέου κορονοϊού τον Μάρτιο του 2020, έχασαν τη ζωή τους τουλάχιστον 34 άνθρωποι και χιλιάδες άλλοι τραυματίστηκαν· οι 460 υπέστησαν οφθαλμικούς τραυματισμούς από αστυνομικούς.
Η σκληρή καταστολή των κινητοποιήσεων πυροδότησε καταγγελίες σε διεθνές επίπεδο για τις παραβιάσεις θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την κυβέρνηση του προέδρου Πινιέρα.
Πυροκροτητής του ξεσπάσματος της οργής του κόσμου ήταν η αύξηση του εισιτηρίου στο μετρό του Σαντιάγο τις ώρες αιχμής, που οδήγησε στις πρώτες, αρχικές μικρές, μαθητικές και φοιτητικές κινητοποιήσεις τη 18η Οκτωβρίου 2019. Αλλά οι διεκδικήσεις πολύ γρήγορα διευρύνθηκαν και οι διαδηλώσεις μετατράπηκαν σε διαμαρτυρία εναντίον του συνόλου του οικονομικού μοντέλου της Χιλής, που για πολλούς ευνοεί την ελίτ, κι εναντίον του κράτους που απουσιάζει από πεδία δραστηριότητας όπως η παιδεία, η υγεία και η κοινωνική ασφάλιση. Το μοντέλο αυτό υπήρξε κληρονομιά της στρατιωτικής δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοτσέτ (1973-1990).
Η δεύτερη επέτειος αυτής της «κοινωνικής έκρηξης» συνέπεσε με την έναρξη της διαδικασίας κατάρτισης του νέου Συντάγματος, προς αντικατάσταση του ισχύοντος, επίσης κληροδοτήματος της χούντας του Πινοτσέτ, που θεωρείται τροχοπέδη για κάθε κοινωνική μεταρρύθμιση σε βάθος.
Η πρόεδρος της Συντακτικής Συνέλευσης που εξελέγη τον Νοέμβριο, η Ελίσα Λονκόν, χαιρέτισε τη «συμβολική ημέρα, τη μέρα που η Χιλή και οι πολίτες της νίκησαν με ενότητα».
Αρκετούς μήνες αφότου συγκροτήθηκε σε σώμα, άρχισε χθες η κατάρτιση των νέων άρθρων του μελλοντικού θεμελιώδους νόμου, ο οποίος θα πρέπει να εγκριθεί με νέο δημοψήφισμα, το 2022.
Η επέτειος του κοινωνικού ξεσηκωμού καταγράφηκε εξάλλου εν μέσω της προεκλογικής εκστρατείας ενόψει των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών της 21ης Νοεμβρίου.
Ο συντηρητικός πρόεδρος Σεμπαστιάν Πινιέρα, 71 ετών, ο οποίος κυβέρνησε τη χώρα από το 2010 ως το 2014 και έγινε ξανά ο ένοικος του Λα Μονέδα από το 2018, δεν έχει δικαίωμα να διεκδικήσει νέα θητεία.
Ο βουλευτής και πρώην ηγέτης των φοιτητών Γκαμπριέλ Μπόριτς, που υποστηρίζεται από συμμαχία της κεντροαριστεράς και της αριστεράς, θεωρείται ο επικρατέστερος υποψήφιος, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις. Ωστόσο ο ακροδεξιός πρώην βουλευτής Χοσέ Αντόνιο Καστ αυξάνει τα ποσοστά του και μια δημοσκόπηση τον θέλει μάλιστα να προηγείται στην κούρσα.
(ΑΠΕ-ΜΠΕ)