Ο Μπόρις Τζόνσον, το φαβορί για την διαδοχή της Τερέζα Μέι στην ηγεσία των Τόρις και στην πρωθυπουργία, έχει βάλει ένα επικίνδυνο στοίχημα για το Brexit υποσχόμενος μία έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ενωση χωρίς απώλειες για το Ηνωμένο Βασίλειο, παρά τις αμφιβολίες των Βρυξελλών.
Ο Τζόνσον διατηρεί την απειλή ενός Brexit χωρίς συμφωνία την 31η Οκτωβρίου, αλλά θέλει ταυτόχρονα να πιστεύει στην δυνατότητα εξεύρεσης κοινού τόπου με τις Βρυξέλλες.
Plan A (το απαγορευτικό)
Ιδανικά, ο Μπόρις Τζόνσον θα ήθελε να επιτύχει μία νέα συμφωνία αποχώρησης που θα αντικαταστήσει το κείμενο που υπέγραψε με την Ευρωπαϊκή Ενωση η Τερέζα Μέι και το οποίο απορρίφθηκε τρεις φορές από την Βουλή των Κοινοτήτων.
Ο ίδιος παραδέχεται ότι αυτή η εκδοχή είναι απίθανη, δεδομένων των θερινών διακοπών του κοινοβουλίου, της αντικατάστασης των ηγετικών επιτελείων των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της αλλαγής της ηγεσίας στην Βρετανία.
Το χρονικό διάστημα που θα έμενε για διαπραγμάτευση θα ήταν στην καλύτερη περίπτωση λίγων εβδομάδων, την στιγμή που η συμφωνία αποχώρησης υπήρξε αντικείμενο 17μηνων εντατικών και δύσκολων διαπραγματεύσεων που οδήγησαν σε ένα κείμενο-ποταμό 585 σελίδων.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση άλλωστε επαναλαμβάνει με επιμονή ότι δεν υπάρχει περίπτωση αλλαγών στην συμφωνία διαζυγίου, αλλά μόνο στην πολιτική διακήρυξη περί των μελλοντικών σχέσεων που την συνοδεύει.
Plan B (σαλαμοποίηση και «ημιουργική ασάφεια»)
Το άλλο ενδεχόμενο που εξετάζει ο Μπόρις Τζόνσον είναι η επικύρωση από το κοινοβούλιο των «καλύτερων τμημάτων» της συμφωνίας της Τερέζα Μέι.
Αυτό θα περιελάμβανε τα λιγότερα επίμαχα τμήματα, όπως είναι αυτό που ρυθμίζει τα δικαιώματα των ευρωπαίων πολιτών, θέματα ασφαλείας και διπλωματικής συνεργασίας.
Εκτός της διευθέτησης αυτής θα βρισκόταν το backstop, η ασφαλιστική δικλείδα για την αποφυγή την επιστροφής ενός «σκληρού συνόρου» ανάμεσα στην Βόρεια Ιρλανδία και την Δημοκρατία της Ιρλανδίας.
Ο Μπόρις Τζόνσον «επενδύει» σε μία στρατηγική «δημιουργικής ασάφειας» κυρίως ως προς τον λογαριασμό του Brexit ύψους 39 δισεκατομμυρίων λιρών που το Λονδίνο πρέπει να πληρώσει στο πλαίσιο του διαζυγίου.
Αυτό το ποσόν μπορεί να χρησιμεύσει ως εργαλείο πίεσης ώστε να επιτύχει μία συμφωνία διατήρησης του status quo, δηλαδή των ισχυόντων εμπορικών κανόνων μέχρι την υπογραφή νέας συμφωνίας.
Για να αποφύγει κατά την διάρκεια αυτής της μεταβατικής περιόδου επιστροφή των συνόρων στην Ιρλανδία, ο Τζόνσον καταφεύγει σε ορισμένες λύσεις τεχνολογικού χαρακτήρα ή σε εξαιρέσεις.
Είναι δε βέβαιος ότι όλα μπορούν να διευθετηθούν μέχρι τις επόμενες (προγραμματισμένες) βουλευτικές εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Μάιο 2022.
Plan C (το ανέφικτο)
Μένει για τον Μπόρις Τζόνσον να προσπαθήσει να εξασφαλίσει την ευνοϊκή και επιεική στάση των ευρωπαίων ηγετών. Ομως, οι Βρυξέλλες θέλουν να αποφύγουν να προχωρήσουν σε μεγάλες παραχωρήσεις, γεγονός που θα δημιουργούσε προηγούμενο στα μάτια των ευρωσκεπτικιστών της Ευρώπης.
Εδώ βρίσκεται το νόημα του εκβιασμού για ένα Brexit χωρίς συμφωνία, με το οποίο απειλεί ο Μπόρις Τζόνσον.
Αυτό το σενάριο, το οποίο φοβούνται οι επιχειρηματικοί κύκλοι, θα είχε ωστόσο πολύ βαρύτερες συνέπειες για το Ηνωμένο Βασίλειο σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία διαθέτει μία πολύ μεγαλύτερη και διαφοροποιημένη οικονομία.
Η λύση αυτή κινδυνεύει να απειλήσει την ιρλανδική ειρηνευτική συμφωνία, πέραν του γεγονότος ότι θα αποτελέσει ηχηρή διπλωματική ήττα για το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η στρατηγική του Μπόρις Τζόνσον μπορεί να δώσει αποτελέσματα;
Η στάση του ΜπόΤζο δημιουργεί μεγάλη ανησυχία, που τροφοδοτείται από πρόσφατες δηλώσεις.
Ο Τζόνσον διαβεβαίωσε ότι μία αποχώρηση από την ΕΕ στις 31 Οκτωβρίου, ακόμη και χωρίς συμφωνία, δεν θα επέφερε αμέσως την επιβολή νέων δασμών! Ομως, αυτό θα προϋπέθετε σχετική συμφωνία ανάμεσα στο Λονδίνο και τις Βρυξέλλες. Και αυτό δεν το γνώριζε (!) ο Μπόρις Τζόνσον και το παραδέχθηκε.
Επιμένει ότι η ΕΕ έχει συμφέρον να συνεργασθεί, αλλά επιμένει ότι είναι έτοιμος να κόψει απότομα τις γέφυρες στις 31 Οκτωβρίου.
«Το έχουμε αποδεχθεί», είπε την περασμένη εβδομάδα.