Αποζημιώσεις από τη βρετανική κυβέρνηση θα διεκδικήσουν 35 Κύπριοι, πρώην μέλη της ΕΟΚΑ (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών), για βασανιστήρια που υποστηρίζουν ότι υπέστησαν κατά τη διάρκεια του αγώνα τους κατά της βρετανικής αποικιοκρατίας, όπως αναφέρει σημερινό δημοσίευμα της Guardian.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, σήμερα θα διεξαχθεί προκαταρκτική ακροαματική διαδικασία σε βρετανικό δικαστήριο για να αποφασιστεί κατά πόσο η αγωγή θα πρέπει να εξεταστεί αποκλειστικά με βάση το αγγλικό δίκαιο ή και με το κυπριακό δίκαιο.
Η ακροαματική διαδικασία αποτελεί την έναρξη μιας μακράς νομικής διαδικασίας, η οποία θυμίζει παλαιότερη απόφαση ανώτερου δικαστηρίου, με την οποία επιτράπηκε σε ηλικιωμένους Κενυάτες να διεκδικήσουν αποζημιώσεις από τη βρετανική κυβέρνηση για βασανιστήρια που υπέστησαν από τις αποικιοκρατικές δυνάμεις στη διάρκεια της εξέγερσης των Μάου Μάου την δεκαετία του 50.
Ο επικεφαλής του Συνδέσμου Βετεράνων ΕΟΚΑ Θάσος Σοφοκλέους, δήλωσε στην εφημερίδα από τη Λευκωσία ότι πρόκειται για «μία πολύ μεγάλη ημέρα» για τους ενάγοντες.
Όπως και ο ίδιος, οι περισσότεροι από τους ενάγοντες είναι 80άρηδες και δύο είναι γυναίκες. Η μία από αυτές καταγγέλλει ότι ήταν 16 ετών τη δεκαετία του 1950, όταν έπεσε θύμα βιασμού σε δάσος από αξιωματικούς του βρετανικού στρατού. Στη συνέχεια υπέστη πολυήμερη βάρβαρη ανάκριση για το ρόλο της στην ΕΟΚΑ.
«Θέλουμε δικαιοσύνη. Δεν είμαστε κατά των Βρετανών. Έχουμε πολλούς φίλους και συγγενείς εκεί. Αυτό που συνέβη ήταν εξαιτίας της πολιτικής. Πολεμήσαμε για την ελευθερία και την ένωση με την Ελλάδα, ψηφίσαμε υπέρ αυτού συντριπτικά σε ένα δημοψήφισμα, αλλά αντ’ αυτού μας βασάνισαν και μας σκότωσαν», δηλώνει στην εφημερίδα ο Σοφοκλέους.
Ο 84χρονος σήμερα συνταξιούχος γυμνασιάρχης, ο οποίος ηγήθηκε μιας ομάδας μελών της ΕΟΚΑ στο όρος Πενταδάκτυλος, περιγράφει στην εφημερίδα πόσο έντονα θυμάται τα βασανιστήρια στα οποία υποβλήθηκε επί 17 ημέρες μετά τη σύλληψή του το 1956: οι συστηματικοί ξυλοδαρμοί που υπέστη από αξιωματούχους του βρετανικού στρατού και τα σώματα ασφαλείας, υποστηρίζει, του προκάλεσαν προβλήματα στην ακοή και τραύματα στη σπονδυλική στήλη και τα γόνατα. Συνολικά έμεινε φυλακισμένος επί 26 μήνες σε βρετανικές φυλακές– αρχικά στις φυλακές υψίστης ασφαλείας του Λονδίνου Γουόρμγουντ Σκραμπς και έπειτα στις φυλακές Μέιντστοουν του Κεντ– πριν εξοριστεί στη Ρόδο και τελικά απελευθερωθεί με την ανεξαρτησία το 1960.
«Θα προτιμούσαμε τέτοια δυσάρεστα πράγματα να μην έπρεπε να βγουν στην επιφάνεια στο δικαστήριο. Σίγουρα δεν θέλουμε να γίνει όλο αυτό αιτία έντασης στις (διμερείς) σχέσεις, αλλά η υπόθεσή μας δεν διαφέρει από εκείνη των Κενυατών και όπως εκείνοι θέλουμε και εμείς αναγνώριση», λέει ο ίδιος.
Η αναφορά του παραπέμπει στην υπόθεση των 5.228 επιζώντων από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Κένυα κατά την περίοδο της βρετανικής αποικιοκρατίας και της εξέγερσης των Μάου Μάου τη δεκαετία του 1950. Έπειτα από δικαστική μάχη στη Βρετανία, η κυβέρνηση του Λονδίνου κατέβαλε αποζημιώσεις 19,9 εκατ. λιρών σε εξωδικαστικό συμβιβασμό με τους ενάγοντες το 2013, δημιουργώντας νομικό προηγούμενο που θέλουν να αξιοποιήσουν οι βετεράνοι της ΕΟΚΑ.
Σε αποχαρακτηρισμένα βρετανικά έγγραφα–σημειώνει η εφημερίδα–τα οποία αποκαλύφθηκαν από τα Εθνικά Αρχεία το 2012–υπάρχουν αποδείξεις βάρβαρης μεταχείρισης μελών της ΕΟΚΑ από τους Βρετανούς, περιλαμβανομένης της δολοφονίας ενός τυφλού Κυπρίου στη διάρκεια της εκστρατείας την περίοδο 1955-59.
Αλλά, η Guardian επισημαίνει ότι ωμότητες διέπραξε και η ΕΟΚΑ, την οποία μάλιστα χαρακτηρίζει τρομοκρατική οργάνωση κάνοντας λογο για δολοφονίες Βρετανών στρατιωτών από τα “τάγματα θανάτου”.
Οι δικηγόροι που εκπροσωπούν τους ενάγοντες δήλωσαν ότι η σημερινή ακροαματική διαδικασία, ενώπιον του δικαστή Κερ, έχει ομοιότητες με εκείνη των Κενυατών και ότι η βρετανική κυβέρνηση καταφεύγει σε νομικά εμπόδια με την μορφή τεχνικών επιχειρημάτων, ελπίζοντας να απορριφθεί η υπόθεση.
Το κυπριακό δίκαιο έχει πολύ αυστηρότερες διατάξεις παραγραφής. Ο νομικός εκπρόσωπος των Κυπρίων εναγόντων εξηγεί ότι αν ο δικαστής αποδεχθεί την ισχύ του κυπριακού δικαίου στην υπόθεση, τότε οι δικηγόροι της βρετανικής κυβέρνησης θα μπορέσουν πιο εύκολα να υποστηρίξουν ότι τα όποια αδικήματα έχουν παραγραφεί.
(ΑΠΕ-ΜΠΕ)