81 οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών από την Ελλάδα και το εξωτερικό, μεταξύ των οποίων και το Κέντρο Διοτίμα, συνυπογράφουν κοινή επιστολή στο πλαίσιο πανευρωπαϊκής εκστρατείας εναντίον του νομοσχεδίου που επιχειρεί να καταστήσει τη συνεπιμέλεια υποχρεωτική για όλα τα παιδιά στην Ελλάδα. Διαβάστε παρακάτω όλη την επιστολή:
Αθήνα, 11 Μαΐου 2021
Υπόψη κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, Πρωθυπουργού της Ελλάδας
Αγαπητέ κ. Μητσοτάκη,
Οι κάτωθι υπογράφοντες φορείς, έχουμε ενημερωθεί για το ανησυχητικό περιεχόμενο του ελληνικού νομοσχεδίου «Μεταρρυθμίσεις αναφορικά με τις σχέσεις γονέων και τέκνων και άλλα ζητήματα οικογενειακού δικαίου», που ο υπουργός Δικαιοσύνης έθεσε σε δημόσια διαβούλευση και σκοπεύει να θέσει προς ψήφιση στη Βουλή.
Οι διατάξεις του νομοσχεδίου αυτού παραβιάζουν κατάφωρα διεθνή, νομικά δεσμευτικά, κείμενα που αφορούν στα ανθρώπινα δικαιώματα για ασφάλεια και προστασία όλων των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας (κυρίως παιδιά και μητέρες) και συγκεκριμένα:
τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης (Ν. 4531/2018)
την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2012/29/ΕΕ για τα Δικαιώματα των Θυμάτων (Ν. 4478/2017)
τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Ν.2101/1992).
Το παιδί προσεγγίζεται με την οπτική μιας βαθιά πατριαρχικής κοινωνίας, ως παθητικός δέκτης άσκησης γονεϊκών δικαιωμάτων και όχι ως φορέας δικαιωμάτων. Συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο αδιαφορεί για:
το συμφέρον του παιδιού, το οποίο δεν εξετάζεται για κάθε παιδί ατομικά αλλά ορίζεται ότι για όλα τα παιδιά είναι μόνο η παρουσία και των δύο γονέων στη ζωή του παιδιού. Επιβάλει ως κανόνα την «από κοινού και εξίσου άσκηση της γονικής μέριμνας» για όλα τα παιδιά που οι γονείς τους δεν συμβιώνουν
τη βούληση και την γνώμη του παιδιού: παρότι το νομοσχέδιο εισάγει πληθώρα υποχρεωτικών εξωδικαστικών διαδικασιών (ιδιωτικά συμφωνητικά, διαμεσολαβήσεις) πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το δικαστήριο, η γνώμη του παιδιού δεν προβλέπεται να ζητείται σε καμία από αυτές, παρά μόνο αν η υπόθεση φτάσει στο δικαστήριο. Το νομοσχέδιο εκθέτει τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας (παιδιά και μη κακοποιητικό γονέα, συνήθως μητέρες) σε μεγαλύτερο κίνδυνο από αυτόν στον οποίο ήδη βρίσκονται
ο κανόνας της “από κοινού και εξίσου άσκησης της γονικής μέριμνας” υποχρεώνει το παιδί να βρίσκεται σε φυσική επαφή με τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένει, «για τουλάχιστον 1/3 του συνολικού χρόνου επικοινωνίας, εκτός εάν ο γονέας αυτός ζητά μικρότερο χρόνο επικοινωνίας». Η άρνηση του τέκνου θεωρείται γονεϊκή αποξένωση από την πλευρά του άλλου γονέα, και τιμωρείται
με αφαίρεση της γονικής μέριμνας
για την εφαρμογή του προαναφερθέντα κανόνα, οι γονείς υποχρεώνονται σε πολλαπλές απευθείας επαφές και συνδιαλλαγές ενώ, για την τροποποίησή του, συνιστώνται ή καθίστανται υποχρεωτικές πολλαπλές διαμεσολαβήσεις (πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το δικαστήριο) με συνεδρίες ταυτόχρονης παρουσίας των δύο μερών, χωρίς καμία εξαίρεση για θύματα-δράστες ενδοοικογενειακής βίας
τα γονεϊκά δικαιώματα του γονέα-δράστη και η επαφή του/της με το τέκνο δύναται να περιοριστούν ή να αφαιρεθούν μόνο μετά από οριστική καταδίκη για εγκλήματα ενδοοικογενειακής βίας ή κατά της γενετήσιας ελευθερίας ή οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής. Για την Ελληνική δικαστηριακή πραγματικότητα αυτό σημαίνει πως όλοι οι δράστες θα έχουν απρόσκοπτη πρόσβαση στα θύματά τους για περισσότερα από 2-5 χρόνια.
Γνωρίζοντας ότι στην Ελλάδα:
η πλειονότητα των κακοποιημένων γυναικών που έχουν παιδιά με τους δράστες ενδοοικογενειακής βίας, δεν καταφεύγουν στα ποινικά δικαστήρια αλλά προσπαθούν να αποδράσουν από το κακοποιητικό περιβάλλον μέσω αποφάσεων αστικών δικαστηρίων, στα
οποία προσφεύγουν για την έκδοση ασφαλιστικών μέτρων προστασίας/απαγόρευσης προσέγγισης του δράστη και για να ρυθμίσουν την κατάσταση σχετικά με την επιμέλεια και την επικοινωνία με τον άλλο γονέα, την διατροφή κλπ.
η διαμεσολάβηση είναι υποχρεωτική για όλες τις αστικές υποθέσεις που αφορούν γονική μέριμνα, επιμέλεια και επικοινωνία με τα παιδιά προκειμένου να φτάσει η υπόθεση στο ακροατήριο (Ν. 4640/2019, αρθ. 6) και η ποινική διαμεσολάβηση συστήνεται έντονα για τα πλημμελήματα ενδοοικογενειακής βίας (Ν. 3500/2006)
δεν υπάρχει διακριτό Σύστημα Παιδικής Προστασίας, καμία διαδικασία υποχρεωτικής αναφοράς κακοποίησης/παραμέλησης παιδιού και καμία διαδικασία εποπτευόμενης επικοινωνίας γονέα-παιδιού
η προστασία που παρέχεται στα θύματα ενδοοικογενειακής βίας είναι ανεπαρκής, επειδή οι περισσότερες από τις σχετικές διατάξεις της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης (άρθ. 51-53) και της Οδηγίας 2012/29/EU (άρθ. 19, 20 & 22-24) δεν έχουν ακόμη τεθεί σε εφαρμογή: δεν υλοποιείται αξιολόγηση και διαχείριση επικινδυνότητας, επείγοντα μέτρα αποκλεισμού (emergency barring orders) δεν μπορούν να εφαρμοστούν και οι παραβιάσεις ασφαλιστικών μέτρων/περιοριστικών όρων ούτε ελέγχονται, ούτε τιμωρούνται
εκφράζουμε την έντονη ανησυχία μας ότι ένας τέτοιος Νόμος θα αποδυναμώσει περαιτέρω την ανεπαρκή προστασία που παρέχεται στα θύματα ενδοοικογενειακής βίας (μητέρες και παιδιά) καθώς θα τα εκθέσει σε μεγαλύτερο κίνδυνο από αυτόν στον οποίο ήδη βρίσκονται και θα παρεμποδίσει σε ακραίο βαθμό την πρόσβασή τους στη Δικαιοσύνη (Αστική και Ποινική) προκειμένου να ζητήσουν προστασία.
Οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και νομικά δεσμευτικών Διεθνών και Ευρωπαϊκών κειμένων δεν εξαφανίστηκαν επειδή απλώς προστέθηκε στο Άρθρο 1 η φράση: «οι διατάξεις του ερμηνεύονται και εφαρμόζονται σύμφωνα με τις διεθνείς συμβάσεις που δεσμεύουν τη Χώρα, ιδίως με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, και δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι δικαιολογούν τη μη τήρηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από αυτές».
Πιστεύουμε ότι συμμερίζεστε την έντονη ανησυχία μας για όλα τα παιδιά και τις γυναίκες που θα επηρεάσει αυτό το νομοσχέδιο σε περίπτωση που γίνει νόμος της Ελλάδας και ότι κι εσείς, όπως εμείς, θα θέσετε σε προτεραιότητα την ασφάλεια και την ευημερία όλων των παιδιών και μητέρων που υφίστανται ενδοοικογενειακή βία.
Σας καλούμε να αποσύρετε το Νομοσχέδιο και να υποχρεώσετε τον Υπουργό Δικαιοσύνης να ξεκινήσει μια ανοιχτή και ουσιαστική διαβούλευση με όλους τους αρμόδιους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των ΜΚΟ και των γυναικείων οργανώσεων.
Με εκτίμηση,
Υπογράφουσες οργανώσεις
A.L.E.G. Romania
AC Vive Zene Bosnia and Herzegovina
Alliance of Women in Slovakia Slovensko
Asociación AMIGA por los derechos humanos de las mujeres SPAIN
Asociatia Casa Ioana Romania
Aspacia Foundation Spain
Associació Helia Spain
Associatio for Nonviolent Communication Slovenija
ASSOCIATION DES FEMMES DE L’EUROPE MERIDIONALE (AFEM) Europe OING dotée de statut participatif auprès du Conseil de
l’Europe
Association française des femmes diplômées des universités France
Associazione Toponomastica femminile Italia
BOUNDS (UMAR) Portugal
Ca la dona Spain
CENTRE FOR RESEARCH AND ACTION ON PEACE (KEDE) WOMEN’S ORGANIZATION – ΚΕΔΕ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ Greece
Community Safety and Mediation Center Romania
Conexus Association Spain
Counselling Line for Men and Boys Albania
Counselling Line for Women and Girls (National Helpline 116117) Albania
Creación Positiva Spain
Cultural-Humanitarian Fund “Sukhumi” Georgia
Dissens – Institute for Education and Research e.V. Germany
Dziewuchy Berlin Germany
ECICW – European Centre of the International Council of Women Europe
Encore féministes ! France
European Alternatives France
European Anti-Violence Network Greece
European Network of Women – Greece
Feminist Collectivity Theodora Greece
Fundació Aroa (Aroa Foundation) Spain
Garance ASBL Belgium
GENDER STUDIES CENTER, PANTEION UNIVERSITY Greece
Gender Studies Research Group – University of Balearic Islands Spain
ICBT – Institute of Cognitive Behavioral Therapy Albania
IN BONA FIDE Croatia
International Council of Polish Women Poland
Maghweb Italy
Marche mondiale des femmes /Suisse Suisse
Mediterranean Institute of Gender Studies Cyprus
Munincipality of Agios Dimitrios – Attica Greece
Necuvinte Association Romania
Network Forum Malta MALTA
Observatori d’Igualtat de Tracte i Oportunitats Spain
Partito della Rifondazione Comunista Italia
positive change service United Kingdom
Public Union “Clean World” AID to Women Azerbaijan
Respect United Kingdom
Romanian Women’s Lobby Romania
Romski centar za žene i decu Serbia
Scottish Rural Action Scotland
Sisters Uncut Manchester United Kingdom
Sitges Voluntaris Socials Spain
Social Intervention for West Athens _Citizens’ Initiative Greece
StoP – Stadtteile ohne Partnergewalt e.V./Prof. Dr. Sabine
Stövesand Germany
The Drive Partnership UK
The European Network of work with perpetrators WWP EN Germany
The Healing Tree community for Mental Health (Koin.S.Ep/Social Enterprise) Greece
The House of Women for Empowerement & Emancipation (Το Σπίτι των Γυναικών, για την Ενδυνάμωση & τη Χειραφέτηση) Greece
“TOMOV” Women’s rights association Greece
Toutes Aux Frontières /groupe suisse Suisse
UMAR – União de Mulheres Alternativa e Resposta (Women’s Association) Portugal
Una Casa per l’Uomo Italia
Union of Women Associations of Heraklion Prefect – Σύνδεσμος Μελών Γυναικείων Σωματείων Ηρακλείου & Νομού Ηρακλείου Greece
Unizon Sweden
WAVE Network Europe
Women Center “Light Steps” Albania
Women’s Law Center Republic of Moldova
Women’s Aid Federation of England United Kingdom
Women’s Law Center Republic of Moldova
Women’s Support and Information Centre NPO Estonia
Xarxa Europea d Dones Periodistes Spain
YWCA of GREECE (XEN ΕΛΛΑΔΟΣ) Greece
Zéromacho – des hommes contre la prostitution et pour l’égalité France
Zukunftskonvent Germany Germany
Γραμματεία Ισότητας ΟΤΟΕ Greece
ΔΗΜΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ Greece
ΕΝΩΣΗ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΔΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ Greece
ΘΡΥΑΛΛΙΔΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Greece
Κέντρο Διοτίμα Greece
ΚΕΝΤΡΟ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΔΗΜΟΥ ΒΕΡΟΙΑΣ Greece
ΞΕΝΩΝΑΣ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΔΗΜΟΥ ΛΑΜΙΕΩΝ Greece