epa06891884 Turkish President Recep Tayyip Erdogan speaks during a rally for the second anniversary of the failed coup attempt on Bosphorus Bridge in Istanbul, Turkey, 15 July 2018. The 15 July 2016 events mark the second anniversary of the failed coup attempt which led to some 50,000 workers being dismissed, some 8,000 people arrested, and scores of news outlets shut down by the government. Turkish military factions on 15 July 2016 attempted a coup d'etat, for which Turkish President Recep Tayyip Erdogan was quick to blame US-based Turkish cleric Fetullah Gulen and his movement to allegedly have masterminded the attempt. EPA/ERDEM SAHIN
Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υπέστη χθες πλήγμα, καθώς το κυβερνών ισλαμοσυντηρητικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης έχασε, για πρώτη φορά αφότου αναδείχθηκε στην εξουσία, τον έλεγχο της Άγκυρας, ενώ ίσως έχασε επίσης τον μεγαλύτερο μητροπολιτικό δήμο της χώρας, αυτόν της Κωνσταντινούπολης, όπως άφησε να εννοηθεί ο ίδιος μιλώντας σε υποστηρικτές του, μετά τις δημοτικές εκλογές που διεξήχθησαν χθες Κυριακή.
Τα επίσημα αποτελέσματα πάντως δεν έχουν ανακοινωθεί.
Ο Ερντογάν –απόλυτος κυρίαρχος του παιγνιδιού στην τουρκική πολιτική σκηνή αφότου ανέλαβε αρχικά πρωθυπουργός πριν από 16 χρόνια και σταδιακά συγκέντρωσε στα χέρια του σχεδόν όλες τις εξουσίες– πρωταγωνίστησε στην προεκλογική περίοδο, ταξιδεύοντας ασταμάτητα, εκφωνώντας πάνω από εκατό λόγους σε εκδηλώσεις σε όλη τη χώρα σε δύο μήνες, ενόψει της χθεσινής ψηφοφορίας, αναμέτρησης που ο ίδιος χαρακτήριζε κρίσιμη για την ίδια την «επιβίωση» της Τουρκίας.
Αλλά οι καθημερινές ομιλίες του και η κατά συντριπτική πλειονότητα ευνοϊκή κάλυψη των ΜΜΕ εκ του αποτελέσματος δεν άρκεσαν προκειμένου το AKP να κερδίσει στην πρωτεύουσα ή να επικρατήσει καθαρά στην Κωνσταντινούπολη, αφού η καθοδική πορεία της οικονομίας φαίνεται πως επηρέασε σε κρίσιμο βαθμό το εκλογικό σώμα.
Σύμφωνα με τουρκικά τηλεοπτικά δίκτυα, ο υποψήφιος του σοσιαλδημοκρατικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος Μανσούρ Γιαβάς κέρδισε καθαρά στην Άγκυρα. Ωστόσο, αμφότερα τα μεγάλα κόμματα ανακήρυξαν νωρίς το πρωί σήμερα Δευτέρα τη «νίκη» τους στην Κωνσταντινούπολη των 15 και πλέον εκατομμυρίων κατοίκων, την οικονομική πρωτεύουσα.
«Ο λαός ψήφισε υπέρ της δημοκρατίας, επέλεξε τη δημοκρατία», δήλωσε ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης, τονίζοντας πως το AKP και κράτησε τη Σμύρνη (Ιζμίρ), τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας και παραδοσιακά προπύργιό του. Το CHP απέσπασε επίσης τα Άδανα (νότια).
Η ήττα του κόμματος του Ερντογάν στην Άγκυρα ήταν από μόνη της βαρύ πλήγμα. Εάν επιβεβαιωθεί η ήττα του AKP στην Κωνσταντινούπολη –η πόλη όπου ξεκίνησε την πολιτική του σταδιοδρομία, η πόλη της οποίας ήταν ο δήμαρχος τη δεκαετία του 1990– η χθεσινή αναμέτρηση ίσως αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη συμβολική βαρύτητα.
Το τουρκικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Ανατολή μετέδωσε ότι τοAKP θα προσφύγει στην εκλογική δικαιοσύνη ζητώντας να ακυρωθούν τα αποτελέσματα σε κάποιες περιφέρειες στην πρωτεύουσα.
Στην Κωνσταντινούπολη, το AKP διαβεβαίωσε πως ο πρώην πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ κέρδισε τον αντίπαλό του Εκρέμ Ιμάμογλου με 4.000 ψήφους. Η διαφορά είναι απειροελάχιστη: και οι δύο υποψήφιοι έλαβαν πάνω από 4 εκατομμύρια ψήφους. Ο Ιμάμογλου από τη δική του πλευρά ανακοίνωσε ότι είχε προβάδισμα 28.000 ψήφων, ενώ μόλις 2.000 ψήφοι απέμεναν πλέον να καταμετρηθούν.
Σε ομιλία του προς υποστηρικτές του στην Άγκυρα, ο Ερντογάν φάνηκε να αναγνωρίζει πως το κόμμα του μπορεί να έχασε την Κωνσταντινούπολη, ωστόσο επέμεινε ότι οι περισσότεροι επιμέρους δήμοι της παρέμειναν στα χέρια του AKP.
«Ακόμη κι αν ο λαός μας μάς πήρε τον [μητροπολιτικό] δήμο, έδωσε τους περισσότερους [επιμέρους] δήμους στο AKP», είπε και πρόσθεσε ότι θα υποβληθούν προσφυγές εναντίον των αποτελεσμάτων, όπου κριθεί ότι απαιτείται.
Ο Ερντογάν διαβεβαίωσε ότι δεν θα γίνουν άλλες εκλογικές αναμετρήσεις για τεσσεράμισι χρόνια (ως το 2023), προφανώς αποκλείοντας κάθε ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών, ενώ ανήγγειλε ότι θα στραφεί τώρα στην οικονομία, προωθώντας μέτρα σε επίπεδο υπουργείων και θεσμών ώστε το σύστημα διακυβέρνησης να γίνει πιο δυναμικό και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ώστε η οικονομία της Τουρκίας να γίνει πιο ανθεκτική έναντι «επιθέσεων». «Από αύριο [σήμερα] το πρωί, θα αρχίσουμε να εργαζόμαστε για να εντοπίσουμε τις αδυναμίες μας και να τις διορθώσουμε», διαβεβαίωσε.
Μεσούσης νομισματικής κρίσης μετά τις εκλογές της περασμένης χρονιάς, η λίρα έχει υποχωρήσει κατά 30%. Η οικονομία ολισθαίνει προς ύφεση. Με τον πληθωρισμό περί το 20% και την ανεργία να αυξάνεται, μέρος τουλάχιστον του εκλογικού συστήματος φάνηκε να τιμωρεί τον πρόεδρο.
Ο ίδιος ο Ερντογάν δεν θα μπορούσε να διαφωνεί περισσότερο όσον αφορά τις αναλύσεις περί ήττας του ιδίου και της παράταξής του: «ο λαός μας μάς ανέδειξε πρώτο κόμμα στις εκλογές, για 15η φορά», είπε στην Άγκυρα, υποστηρίζοντας πως το AKP κέρδισε συνολικά 778 δήμους, δηλαδή το 56% του συνόλου. Η ισλαμοσυντηρητική παράταξη έχει συμμαχήσει σε εθνικό επίπεδο με το υπερεθνικιστικό MHP.
Ωστόσο για τον δημοσιογράφο Ρουσέν Τσακίρ, οι χθεσινές εκλογές είναι «εξίσου ιστορικές με εκείνες του 1994», όπως ανέφερε μέσω Twitter, σχόλιο που παρέπεμπε στην ανάδειξη του Ερντογάν στον θώκο του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης. Η χώρα, πρόσθεσε, «άνοιξε μια σελίδα πριν από 25 χρόνια και τώρα τη γύρισε».
Καθώς οι τουρκικές αρχές πάσχιζαν να στηρίξουν τη λίρα την περασμένη εβδομάδα, ο Ερντογάν απέδωσε τα οικονομικά προβλήματα της Τουρκίας της σε επιθέσεις από τη Δύση, διαβεβαιώνοντας πως θα ξεπεραστούν και ότι ο ίδιος είναι «το αφεντικό» της οικονομίας.
Η λίρα υποχώρησε αφού έγιναν γνωστά τα αρχικά αποτελέσματα, σε συναλλαγματική ισοτιμία 5,61:1 έναντι του αμερικανικού δολαρίου, από 5,55:1 την Παρασκευή.
(ΑΠΕ-ΜΠΕ)