Γιατί ναυάγησαν οι συζητήσεις μεταξύ του Προέδρου της Κύπρου Αναστασιάδη και του Τουρκοκύπριου ηγέτη Ακιντζί , που είχαν ωστόσο ξεκινήσει σε κλίμα μεγάλης αισιοδοξίας; Το άρθρο που ακολουθει και υπογράφεται από το Γιώργο Κασκάνη, αρχισυντάκτη της Κυπριακής εφημερίδας Πολίτης στην οποία έει δημοσιευθεί, περιέχει σημαντικές πληροφορίες που επιβεβαιώνουν πλήθος δημοσιευμάτων τα οποία απέδιδαν σε μεγάλο βαθμό την αποτυχία των συνομιλιών στον Ελληνα Υπουργό Εξωτερικών Κοτζιά.
Στις 25 Σεπτεμβρίου, Αναστασιάδης και Ακιντζί συναντήθηκαν στη Νέα Υόρκη με τον γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών. Σε αυτή τη συνάντηση οι δύο ηγέτες προσέρχονταν με διαφορετικές προσεγγίσεις ως προς τη συνέχιση των συνομιλιών.
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης υποστήριζε τη συζήτηση και διευθέτηση του εδαφικού πριν τη σύγκληση πολυμερούς διάσκεψης, ενώ ο Μουσταφά Ακιντζί επεδίωκε μια συμφωνία για άμεση σύγκληση πενταμερούς, όπως ο ίδιος την ονομάζει. Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης είχε δεσμευτεί μάλιστα δημοσίως ότι θα εξασφάλιζε ημερομηνία πενταμερούς διάσκεψης. Όταν ο κ. Αναστασιάδης κατάφερε να περάσει τη θέση του μέσω και του Μπαν Κι-μουν, επικαλούμενος μάλιστα και την πρόταση του κ. Ακιντζί για διαπραγμάτευση του εδαφικού στο εξωτερικό, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης έδειχνε να ήταν ο χαμένος εκείνης της φάσης της διαπραγμάτευσης. Πάγια τουρκική θέση ήταν η ταυτόχρονη συζήτηση εδαφικού και εγγυήσεων ούτως ώστε σε αυτά τα δύο κεφάλαια να γίνει το μεγάλο πάρε-δώσε.
Η τακτική του Προέδρου Αναστασιάδη όμως ήταν σαφής: συζητούμε το εδαφικό, συμφωνούμε επί των κριτηρίων, τα αποτυπώνουμε σε χάρτη και προχωρούμε στον καθορισμό ημερομηνίας σύγκλησης πολυμερούς για τα θέματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων μόνο (κρατώντας και το χαρτί της εκ περιτροπής προεδρίας στο χέρι).
Στο πρώτο Μοντ Πελεράν τα πράγματα εξελίχθηκαν πολύ θετικά. Μετά από ένα εικοσιτετράωρο συζητήσεων στα τέσσερα πρώτα κεφάλαια όπου καταγράφηκαν νέες συγκλίσεις, οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να συζητήσουν τα βασικά κριτήρια που αναδείκνυε η ελληνοκυπριακή πλευρά (ποσοστό εδάφους, αριθμός προσφύγων που θα επιστρέψουν, ακτογραμμή). Κι εκεί, στο τέλος των συζητήσεων, διαφάνηκε ότι υπήρχε δυνατότητα συμφωνίας. Στο ποσοστό εδάφους οι δύο πλευρές έφθασαν στο 28,9-29,2%. στην επιστροφή προσφύγων κινούνταν μεταξύ 75 και 95 χιλιάδων και στην ακτογραμμή θα μπορούσε να υπάρχει σύγκλιση εάν προχωρούσε η συζήτηση για τις ομοσπονδιακές περιοχές, η οποία ωστόσο δεν ολοκληρώθηκε.
Το διάλειμμα
Σε εκείνη τη χρονική στιγμή και ενώ άρχισε να συζητείται η πιθανότητα μικρής παράτασης προκειμένου να κλείσει το εδαφικό και να οριστεί ημερομηνία πολυμερούς, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ζήτησε διακοπή για να ενημερώσει την πολιτική ηγεσία στην Κύπρο. Η πραγματικότητα όμως δεν ήταν αυτή. Η πραγματικότητα ήταν ότι ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς διαμήνυσε στον Πρόεδρο Αναστασιάδη να μην δεσμευτεί με ημερομηνία πολυμερούς διότι η Ελλάδα δεν θα παρίστατο σε αυτήν εάν πρώτα δεν συζητούσε και δεν έφτανε σε ακτίνα συμφωνίας με την Τουρκία στα θέματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Η πιθανή δημοσιοποίηση μιας διάστασης απόψεων μεταξύ Λευκωσίας και Αθήνας οδήγησε τον Πρόεδρο Αναστασιάδη στη διακοπή των συνομιλιών για μια βδομάδα.
Στη συνάντηση στο Μέγαρο Μαξίμου, οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά θα ήταν ελαστική στο δεύτερο Μοντ Πελεράν, ως προς την ημερομηνία της πολυμερούς, εφόσον ολοκληρωνόταν η συζήτηση στο εδαφικό. Στις επίσημες δηλώσεις, ωστόσο, ο Αλέξης Τσίπρας επανέφερε τη θέση Κοτζιά για προδιαβούλευση Ελλάδας – Τουρκίας πριν από την πολυμερή.
Η κρίση
Οι δύο πλευρές πήγαν στο δεύτερο Μοντ Πελεράν με στόχο να κλείσουν το εδαφικό και να ορίσουν ημερομηνία πολυμερούς διάσκεψης. Αυτός ήταν και ο στρατηγικός στόχος του Προέδρου Αναστασιάδη, ο οποίος δεν ήθελε τα δύο θέματα να φθάσουν μαζί στην πολυμερή. Απεναντίας, ήθελε να διαπραγματευτεί τις εγγυήσεις μαζί με την εκ περιτροπής προεδρία. Οι, σε όλους τους τόνους, διακηρύξεις του κ. Κοτζιά ότι η Ελλάδα δεν θα προσέλθει σε πολυμερή εάν πρώτα δεν συμφωνηθεί περίπου το θέμα των εγγυήσεων και της ασφάλειας έδωσε την ευκαιρία στον Μουσταφά Ακιντζί να μιλά για «κοροϊδία». Η πρώτη μέρα αναλώθηκε σε αυτή τη συζήτηση. Κι όταν κυκλοφόρησε και το non paper Κοτζιά (το οποίο στη συνέχεια αποσύρθηκε), η κρίση ήταν εμφανής. Τι έλεγε το έγγραφο Κοτζιά; «Η ελληνική κυβέρνηση, κατά τη διάρκεια επανειλημμένων συνομιλιών με όλους τους παράγοντες που εμπλέκονται στο κυπριακό πρόβλημα, κατέστησε σαφές ότι συμφωνεί να συμμετάσχει σε πολυμερή συνάντηση, υπό την αίρεση της προηγούμενης συζήτησης και συμφωνίας με την Τουρκία, επί του θέματος των εγγυήσεων και της ασφάλειας. Άνευ διεξαγωγής της συγκεκριμένης συζήτησης, η Ελλάδα δεν πρόκειται να προσέλθει σε πολυμερείς συνομιλίες και αυτό οφείλει να γίνει κατανοητό από όλους, του κ. Έιντε συμπεριλαμβανομένου».
Η θέση Κοτζιά ανέτρεπε όλο τον σχεδιασμό που είχε κάνει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης. Χωρίς, μάλιστα, να έχει κανένα διεθνές έρεισμα, αφού στην ουσία ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών απαιτούσε να υπάρξει συμφωνία στα θέματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων πριν συγκληθεί η διάσκεψη στην οποία θα συζητούνταν…
Έξαλλος Πρόεδρος
Η εξέλιξη αυτή έκανε έξαλλο τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, ο οποίος επικοινώνησε αρχικά με τον κ. Κοτζιά σε έντονο ύφος και στη συνέχεια με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα. Μέχρι το τέλος της ημέρας έγιναν πολλές επικοινωνίες τόσο με τον κ. Τσίπρα όσο και με τον κ. Κοτζιά. Η κατάσταση είχε οξυνθεί πολύ, σε βαθμό που συνεργάτες του Προέδρου να κάνουν λόγο για «ιδιαίτερα κρίσιμες στιγμές». Στο τέλος, βρέθηκε μια φόρμουλα που πρότεινε ο κ. Αναστασιάδης: να υπάρξει συμφωνία στο εδαφικό, να καθοριστεί ημερομηνία πολυμερούς διάσκεψης και στο ενδιάμεσο να γίνει συνάντηση Τσίπρα – Ερντογάν. Μόνο που η αφορμή που έψαχνε η τουρκική πλευρά να απεγκλωβιστεί από τη δέσμευση να πάρει για πρώτη φορά θέση στο εδαφικό είχε δοθεί. Και την έδωσε ο κ. Κοτζιάς κάνοντας πολιτική μπαλκονιού και όχι διπλωματίας.
Κανείς δεν διαφώνησε με την ουσία της ελληνικής θέσης (που είναι και κυπριακή) για την αποχώρηση του στρατού κατοχής και την κατάργηση των εγγυήσεων. Η διαφωνία αφορούσε τον άγαρμπο χειρισμό του κ. Κοτζιά, ο οποίος έδωσε την ευκαιρία στην τουρκική πλευρά να επιδιώκει ξανά ταυτόχρονη διαπραγμάτευση των εγγυήσεων με το εδαφικό. Σε ένα ή σε δύο παράλληλα τραπέζια…
Πηγή: Πολίτης
http://politis.com.cy/article/o-kotzias-chalase-ton-schediasmo