O Thelonious Monk ήταν ένας από τους σπουδαιότερους τζάζμεν πιανίστες και σίγουρα ένας από τις πιο ιδιαίτερους λόγω της τεχνικής του και της νέας πνοής που έφερε στη μουσική με το προσωπικότατο στυλ αυτοσχεδιασμού. Γεννημένος μια ημέρα σαν κι αυτή το 1917, θεωρείται πλέον ένας από τους πιο μεγάλους αρχιτέκτονες της bebop, με τις 70 συνθέσεις τους να είναι στην πλειονότητά τους jazz standards. Είναι δεύτερος πίσω από τον προπάτορα Duke Ellington στην αναλογία συνθέσεων-ηχογραφήσεων. Άκρως εντυπωσιακό, μιας και ο Ellington είχε περίπου 1.000 συνθέσεις στο ενεργητικό του.
Ο Monk είναι υπεύθνος για τα «Straight, No Chaser», «’Round Midnight», «Blue Monk», «Ruby, My Dear», «In Walked Bud» και «Well, You Needn’t», μεταξύ άλλων, ενώ μαζί με τους θρύλους Charlie Parker και Dizzy Gillespie έφεραν στο προσκήνιο το bebop ύφος, αφήνοντας χαλαρά τα όρια της μουσικής στίξης για χάριν μιας μουσικής, ελευθεριακής και σχεδόν πηγαίας έκφρασης.
Έχοντας μάθει πιάνο από μικρό παιδί, έφτασε ήδη στο απόγειο της καριέρας του από τα πρώτα κιόλας άλμπουμ, διαμορφώνοντας αυτό που οι επικριτές του αποκαλούσαν «ελέφαντας στο πιάνο». Η περιγραφή αυτή χρησιμοποιήθηκε για να δείξει το υποτιθέμενα ατάλαντο στυλ του Monk, που κοπάναγε τα πλήκτρα δίνοντας έμφαση στον κρουστό χαρακτήρα του πιάνου (γιατί ανήκει στα κρουστά όργανα μην ξεχνάμε), μουρμούριζε καθώς έπαιζε, ή καμιά φορά σταματούσε να παίζει, σηκωνόταν από το πιάνο για να χορέψει και μετά συνέχιζε.
Η εκκεντρική του συμπεριφορά στο παίξιμο δεν περιοριζόταν αποκλειστικά και μόνο εκεί, μιας και η ψυχική του υγεία γενικότερα δεν ήταν στα καλύτερά της. Στα μέσα της δεκαετίας του ’70, εξαφανίστηκε από το προσκήνιο, κάνοντας πολύ λίγες και όχι αξιομνημόνευτες εμφανίσεις, ενώ και στο ντοκυμαντέρ «Thelonious Monk: Straight, No Chaser» του 1988, ο γιος του υποστήριζε ότι κάποιες φορές δεν τον θυμόταν καθόλου, ενώ αργότερα σταμάτησε να μιλάει, χωρίς ποτέ να μάθουμε τα ακριβή αίτια της συμπεριφοράς του, που ξεκάθαρα οφείλονταν σε πάθηση, αλλά άγνωστο ποια και από τι προήλθε. Πέθανε στις 17 Φλεβάρη του 1982 από εγκεφαλικό, αφήνοντας ένα τεράστιο κεφάλαιο στην ιστορία της τζαζ.