Στη συγκινητική έκθεση για τον Τιτανικό στο Λονδίνο

Ό,τι και να δεις ή να ακούσεις για τον Τιτανικό, το πλοίο που ξεκίνησε το παρθενικό ταξίδι του την Τετάρτη, 10 Απριλίου 1912 από το λιμάνι του Σαουθάμπτον της Αγγλίας για τη Νέα Υόρκη, θα σου προκαλέσει συγκίνηση. Η τραγική του κατάληξη, οι ιστορίες που συνοδεύουν τους επιβάτες που χάθηκαν και όσους κατάφεραν να διασωθούν αλλά και τα ευρήματα που ανασύρθηκαν από το ναυάγιο συνθέτουν μια ανατριχιαστική ιστορία.

Η ιστορία του Τιτανικού

Ο Τιτανικός, το τεράστιο εκείνο κρουαζιερόπλοιο, συγκρούστηκε με ένα παγόβουνο στον Ατλαντικό Ωκεανό, νοτιοανατολικά της Νέας Γης, στις 23:40 της 14ης Απριλίου του 1912. Το παγόβουνο έσκισε το πλοίο, ξεκινώντας από την πλώρη, καταστρέφοντας και τα πέντε στεγανά μέρη, επιτρέποντας έτσι την εισροή υδάτων. Είχε σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο, ώστε ακόμα και αν πλημμύριζαν τα τέσσερα στεγανά να μπορούσε να επιπλεύσει, όχι όμως και με τα πέντε. Ο Τιτανικός βυθίστηκε δύο ώρες και σαράντα λεπτά αργότερα, στις 02:20, στις 15 Απριλίου. 

Η βύθισή του παρέσυρε στον θάνατο γύρω στους 1.500 ανθρώπους, με τους υπόλοιπους 700 να βρίσκονται στις σωσίβιες λέμβους και να παρακολουθούν το τραγικό γεγονός. Η περισυλλογή των διασωθέντων έγινε από το πλοίο RMS Carpathia. Επτακόσιοι άνθρωποι κατάφεραν να επιζήσουν από το ναυάγιο. Από εκείνους που έπεσαν στη θάλασσα μετά την βύθιση του πλοίου, διασώθηκαν μόνο 6. Οι περισσότεροι πέθαναν από υποθερμία μέσα σε λίγα λεπτά, μιας και η θερμοκρασία του νερού του Ατλαντικού ήταν μηδενική. Η τελευταία επιζήσασα από το ναυάγιο, Μιλβίνα Ντιν, απεβίωσε στις 31 Μαϊου 2009, σε ηλικία 97 ετών. Εξαιτίας του μεγάλου βάθους στο οποίο βρίσκεται το ναυάγιο και την μεγάλη πίεση του νερού, πολλές ερευνητικές αποστολές απέτυχαν να φτάσουν εκεί. Τελικά ανακαλύφθηκε την 1 Σεπτεμβρίου του 1985 από την γαλλοαμερικανική ομάδα των Ρόμπερτ Μπάλαρντ και Ζαν Λουί Μισέλ.

The Titanic Exhibition στο Λονδίνο

Από τότε που η RMS Titanic Inc (RMST) ξεκίνησε τις επιδρομές της στο ναυάγιο, έχει ανακτήσει περίπου 5.500 αντικείμενα. Από αυτά, αρκετές εκατοντάδες εκτίθενται μόνιμα στο Λας Βέγκας (συμπεριλαμβανομένου ενός κομματιού του πλοίου που ζυγίζει 15 τόνους) και περισσότερα από 200 έχουν φτάσει στο Λονδίνο. Ίσως να μην είναι τα πιο εντυπωσιακά από όλα, είναι σίγουρα όμως πολύ συγκινητικά. Κρατώντας το αντίγραφο της κάρτας επιβίβασης, προτού αναχωρήσεις, μπορείς να διαβάσεις τις λίστες ονομάτων στον τοίχο, για να ανακαλύψεις τη μοίρα του δικού σου επιβάτη. Το παράδοξο στη λίστα με τους επιζώντες είναι ότι τα ονόματα του πληρώματος ξεπερνούν των επιβατών της πρώτης θέσης. 

Αυτό που όλοι γνωρίζουν για τον Τιτανικό είναι ότι τα ελίτ καταλύματα ήταν κορυφαία. Πιστή αντιγραφή τους είναι το σετ δωματίου με ένα κρεβάτι από μαόνι, βελούδινες κουρτίνες και ιδιωτικό μπάνιο. Αυτό που δεν περιμένει να δει κανείς είναι ότι οι καμπίνες της τρίτης κατηγορίας είχαν και εκείνες προσεγμένες λεπτομέρειες, όπως για παράδειγμα τις ξύλινες κουκέτες με τα σκαλιστά τελειώματα και τα όμορφα σκεπάσματα. Τα μικρότερα κρουαζιερόπλοια της εποχής πρόσφεραν σε επιβάτες της τρίτης θέσης μόνο άχυρα για τον ύπνο τους. Ακόμα και το μενού της ημέρας της τρίτης θέσης ήταν πλούσιο. Πρωινό με αυγά και ρέγγες και μαρμελάδες, μεσημεριανό με ροστ μπιφ, πατάτες και φρούτα, απογευματινό με κρύο κρέας και ρύζι και βραδινό με τυριά, πλιγούρι και μπισκότα (ανάμεσα σε άλλα).

Η τραγωδία του Τιτανικού ενισχύεται από όλη αυτή την κομψότητα. Ένα κομψό πιατάκι τρίτης θέσης από το μεγάλο à la carte εστιατόριο, διάφορα σκεύη, τραπουλόχαρτα, το ορειχάλκινο και δερμάτινο τηλεσκόπιο που ανήκει στον Πρώτο Αξιωματικό. Δεν μπορείς παρά να ευχηθείς να ήταν καλύτερο ώστε να εντοπίσει το παγόβουνο.

Άλλα σετ δωματίων είναι ακόμη πιο ατμοσφαιρικά. Υπάρχει ένα αντίγραφο της γέφυρας του καπετάνιου, που δείχνει τι μπορεί να είχε δει μέσα από το γυαλί καθώς κοίταζε εκείνη την απάνεμη νύχτα χωρίς φεγγάρι (το αχνό φως των αστεριών μέσα στη σκοτεινιά ήταν προφανώς πολύ αδύναμο για να αποκαλύψει ένα παγόβουνο). Στο λεβητοστάσιο, η σειρά των φούρνων άνθρακα είναι πολλαπλασιασμένη με καθρέφτες για να υποδηλώνει τους 157 φούρνους του πλοίου. Σε έναν τοίχο από πάγο με αποτυπώματα χεριών, οι επισκέπτες μπορούν να ακουμπήσουν επάνω τους τα δικά τους χέρια. 

Όλα αυτά είναι εντυπωσιακά αλλά η πραγματική συγκίνηση έρχεται όταν αρχίζεις να κοιτάς αντικείμενα τα οποία συνοδεύονται από φωτογραφίες μαζί με την ιστορία των ιδιοκτητών τους. Η πρώτη σκέψη στη θέα τους αυτομάτως είναι: «άραγε επέζησε»; Εκεί βρίσκονται οι μικροσκοπικές, χτυπημένες, δερμάτινες μπότες της τετράχρονης Louise Kink που ταξίδευε στην τρίτη θέση. Δίπλα μια φωτογραφία της με τη μητέρα της, στην οποία φοράει τις ίδιες μπότες. Η ανακούφιση είναι μεγάλη όταν ανακαλύπτεις ότι η Louise επέζησε, όπως και οι Ελβετοί γονείς της, που μπήκαν στον Τιτανικό για να κυνηγήσουν μια διαφορετική ζωή στον νέο κόσμο. Πέθανε σε ηλικία 84 ετών στο σπίτι της στο Μιλγουόκι το 1992.

Κάθε ένα από τα αντικείμενα που παρουσιάζονται είναι εμποτισμένα με την αγωνία του θανάτου ή τη χαρά της ζωής. Φορέματα, ένα τσίγκινο κουτί με σνακ που υπήρχε στις σωσίβιες λέμβους για να έχουν φαγητό όσοι επιζήσουν, μια χρυσή βέρα. Εκεί βρίσκεται και το διάσημο μενταγιόν της Miss Kate Phillips, που επέζησε και η ιστορία της ήταν η έμπνευση για την ταινία με τον Leonardo Dicaprio και την Kate Winslet. 

O Σουηδός Carl Robert Carlsson, 24 ετών, ταξίδευε στην τρίτη θέση. Στην αρχή του ταξιδιού του έστειλε μια μελαγχολική καρτ ποστάλ από το πλοίο, με μια φωτογραφία του Τιτανικού, γράφοντας: «Αν ήξερα ότι θα πήγαινε τόσο ομαλά, τότε η Anna μπορεί να είχε έρθει μαζί μου. Αντίο σας»! Ευτυχώς η αδερφή του Anna δεν τον ακολούθησε, αφού ο Καρλ ήταν ένα από τα 1.500 θύματα. Ο, επίσης, Σουηδός Mauritz Ådahl ταξίδευε και αυτός στην τρίτη θέση και πέθανε κατά τη βύθιση του Τιτανικού. Βρέθηκε το προσωπικό του ημερολόγιο το οποίο υπάρχει στην έκθεση. 

Στα αρνητικά της έκθεσης είναι η διάταξη (θα μπορούσε να είναι πολύ πιο εντυπωσιακή) και το γεγονός ότι πολλές πληροφορίες για να τις βρεις πρέπει να το κάνεις μέσω κινητού τηλεφώνου. Κάθε αντικείμενο έχει μια πολύ σύντομη λεζάντα, αλλά πρέπει να κατεβάσεις και να ακούσεις τον σχολιασμό για να μάθεις ολόκληρη την ιστορία, κάτι που σε καθυστερεί στη βόλτα σου εκεί αφού η αφήγηση γίνεται και με συγκεκριμένη σειρά (δεν μπορείς να πηδήξεις από το ένα αντικείμενο στο άλλο όπως εσύ θέλεις).

Αυτό όμως που προκαλεί περισσότερες ανατριχίλες είναι η αφήγηση των επιζώντων με τις δικές τους φωνές. Ο Frank Prentice, αποθηκάριος στον Τιτανικό, λέει: «Δεν είχαμε ασκήσεις για ναυαγοσωστικές λέμβους. Ήμασταν στο πλοίο που ήταν αδύνατο να βυθιστεί». Ο Frank κατάφερε να κολυμπήσει σε μια σωσίβια λέμβο, έζησε μέχρι τα 93 του και πέθανε το 1982. Βγαίνοντας από την έκθεση, αυτό που σκέφτεσαι είναι ότι η ιστορία του Τιτανικού παραμένει τόσα χρόνια μετά ζωντανή και τραγική και έχει τη δύναμη να σε αναστατώνει. Όπως η ιστορία του Isidor Straus που αρνήθηκε να μπει στη σωσίβια λέμβο Νο.8, για να παραχωρίσει τη θέση του σε γυναίκες και παιδιά. Επέμενε να μπει η σύζυγός του Rosalie Ida μέσα αλλά εκείνη αρνήθηκε λέγοντας: «Έχουμε ζήσει μαζί πολλά χρόνια, όπου πας εσύ, πάω κι εγώ». Η τελευταία φορά που τους είδαν, ήταν στο κατάστρωμα, να κρατούν ο ένας το χέρι του άλλου.