Την Τρίτη συμπληρώθηκαν 60 χρόνια (ναι, προφανώς και δεν είχε γενέθλια ο άνθρωπος μιας που δεν βρίσκεται πλέον εν ζωή) από τη γέννηση του Στιβ Τζομπς. Αν έβγαινε κάποιος στον δρόμο και σταματούσε τυχαία εκατό περαστικούς ζητώντας τους να του πουν ένα όνομα από τον χώρο της Τεχνολογίας, πιθανολογώ ότι ο μακαρίτης θα κέρδιζε κατά κράτος ακόμα και τον Μπιλ Γκέιτς –καλά, δεν το συζητώ, αν τους αναφέρει κάναν Ζούκερμπερκ, οι περισσότεροι θα αναρωτηθούν αν παίζει στο NBA. Η λογική λέει ότι τις μέρες που προηγήθηκαν, όλο και κάπου θα πήρε το μάτι σας το τυπικό αφιέρωμα που «προβλέπεται» σε αυτές τις περιπτώσεις. Ένα ακόμα δεν θα είχε κανένα απολύτως νόημα.
Με αφορμή λοιπόν τα 60 χρόνια από τη γέννηση του Τζομπς, θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε ένα πολύ συγκεκριμένο ερώτημα: ποιος είναι ικανός να τον διαδεχτεί στη σύγχρονη τεχνολογική σκηνή αλλά και την ποπ κουλτούρα, αδιαμφισβήτητο μέρος της οποίας είναι και η Τεχνολογία; Μήπως το πρόσωπο αυτό όχι απλά υπάρχει αλλά έχει αντικαταστήσει ήδη τον ιδρυτή και αναμορφωτή της Apple; Ο καθένας φυσικά μπορεί να δώσει τη δικιά του απάντηση: κάποιος θα πει τον Τιμ Κουκ, τον άνθρωπο που τον διαδέχθηκε στην Apple. Άλλος θα υποστηρίξει τον ιδρυτή του Facebook, Μαρκ Ζούκερμπεργκ. Κάποιος τρίτος ενδεχομένως να προκρίνει τον Τζεφ Μπέζος του Amazon. Το θέμα δεν είναι το όνομα αλλά η αιτιολόγηση.
Τζομπς δεν είναι και ούτε θα γίνει ποτέ (δεν νομίζω να το θέλει κιόλας) αλλά αν μη τι άλλο, ο Τζεφ Μπέζος της Amazon είναι μια καλή… εναλλακτική του. Αφήστε που του μοιάζει κιόλας στην κοψιά!
Η απάντηση που επιλέγουμε εμείς; Κανείς. Yep, κανείς, και αφήστε αυτούς που κοιμούνται και ξυπνούν με το «ουδείς αναντικατάστατος» να λένε τα δικά τους. Όχι απλά δεν υπάρχει την προκειμένη στιγμή «νέος Στιβ Τζομπς» αλλά ούτε καν διάδοχος έτσι ώστε να κορεστεί η «πείνα» του κοινού της αγοράς της Τεχνολογίας. Μην προτρέχετε, διαβάστε τους λόγους.
Κανείς δεν φεύγει να πάει στην Ινδία να πλακωθεί στο LSD
O Στιβ Τζομπς είχε περιγράψει τη χρήση LSD ως μία «θετική εμπειρία που άλλαξε τη ζωή» του. Στα μέσα του 1974 ο ίδιος εγκατέλειψε τις ΗΠΑ για να πάει στην Ινδία με στόχο τον διαφωτισμό και τον πειραματισμό. Αυτό το τελευταίο περιελάμβανε μεταξύ άλλων και ψυχεδελικά χάπια και ουσίες ενώ συν τοις άλλοις ασπάστηκε και την πρακτική του Ζεν. Ο Τζομπς πήγε στην Ινδία χίπης και επέστρεψε έχοντας κατασταλάξει σχετικά με το τι θέλει να κάνει στη ζωή του, γεμάτος ιδέες: άλλος άνθρωπος εσωτερικά και εξωτερικά. Ποιος από τους σύγχρονους “entrepreneurs” θα δεχόταν να «τσαλακώσει» τόσο πολύ το προφίλ του αναζητώντας τον πραγματικό του εαυτό; Πολύ περισσότερο, όταν υπάρχει για κάποιον αδιευκρίνιστο λόγο πίεση για καινοτομία, “out of the box” σκέψη και άλλα τέτοια κουλά απ’ την ηλικία των 17-18, τότε πότε ακριβώς ο ανήσυχος και πολλά υποσχόμενος πιτσιρικάς θα βρει τον χρόνο να τα πει λίγο με τον εαυτό του;
Κανείς δεν κάνει μπινιά στον συνεργάτη και φίλο του
Όταν ο Τζομπς επέστρεψε από την Ινδία, έκανε ήδη δουλειές μαζί με τον μετέπειτα συνιδρυτή της Apple, Στιβ Βόσνιακ. Μία απ’ αυτές ήταν για την Atari η οποία τους είχε ζητήσει να κατασκευάσουν μια πλακέτα για το παιχνίδι Breakout, προσφέροντας $100 για κάθε τσιπ που γλίτωναν στο design: ο Βόσνιακ έκανε όλη τη δουλειά εξοικονομώντας 50 τσιπ, ο Τζομπς την πούλησε στην Apple αλλά στο φινάλε του είπε πως η πληρωμή τους ήταν μόνο $700 αντί για $5.000 και άρα το μερίδιό του ήταν απλά $350! Όχι ότι μια τέτοια κίνηση είναι άξια επικρότησης αλλά στην εποχή που τίποτα δεν μένει κρυφό –υπό το Google- και τα νέα μαθαίνονται σε δευτερόλεπτα σε όλο τον πλανήτη, είναι δύσκολο όχι απλά να στήσει αλλά έστω να σκεφτεί τέτοια κομπίνα κανείς. Όσο για τα startups; Είναι τόσο αγχωμένα να βρουν “angel investors” που μέχρι και τα σώβρακα θα κατεβάσουν μπροστά σε ένα μάτσο ευρώ.
Σε ό,τι έχει να κάνει με το μάνατζμεντ της Apple, εκεί που άπαντες οφείλουν να βγάλουν το καπέλο στον Τζομπς, είναι σε ό,τι αφορά την προσέγγιση της εταιρείας στο θέμα των αναγκών των καταναλωτών. Αντί να καλύψει τις ήδη υπάρχουσες, όπως όλες οι άλλες φίρμες, η Apple έκανε κάτι διαφορετικό: δημιούργησε ανάγκες στον κόσμο, τις οποίες έσπευσε να καλύψει η ίδια με τον καλύτερο δυνατό τρόπο! Σατανικό σχέδιο, εγγυημένη επιτυχία. Ρισπέκτ.
Κανείς δεν έχει τόσο μεγάλο «εγώ»
Το βλέπατε ρε παιδιά. Όσοι είχατε παρακολουθήσει event της Apple, το καταλαβαίνατε από την πρώτη στιγμή που ο Τζομπς πατούσε το πόδι του on stage: μπορεί να μην ήταν ο πιο όμορφος, ο πιο καλοντυμένος (hell no!), ο πιο καλοβαλμένος από τους ομολόγους του στον χώρο, ήταν όμως μακράν ο πιο χαρισματικός, εκείνος με το μεγαλύτερο «εγώ» και παράλληλα ο μόνος που μπορούσε να το υποστηρίξει κιόλας. Ανέβαινε στη σκηνή του Moscone Center (σε μία από τις σκηνές του, έστω, είναι και τεράστιο το άτιμο) του Σαν Φρανσίσκο και ο χώρος ήταν δικός του. Γιατί; Έτσι. Επειδή μπορούσε. Πίστευε ότι η εταιρεία του ήταν ό,τι καλύτερο υπήρχε στην παγκόσμια αγορά και άσχετα με το αν αυτό ίσχυε ή όχι, γνώριζε ότι οφειλόταν στον ίδιο. Ο διαχειριζόταν το προφίλ του άψογα: χωρίς να έχει ολόκληρο τιμ για τον σκοπό αυτό, περνούσε προς τα έξω την εικόνα που ο ίδιος ήθελε, όντας παράλληλα όσο απόμακρος και απρόσιτος χρειαζόταν και επιθυμούσε. Ούτε «παιδί-θαύμα», ούτε γιάπης με ένα κάρο επενδυτές από πίσω, ούτε τίποτα.
Πόσες «ουάου» ιδέες να υπάρχουν πια;
Ας πούμε ότι παντού υφίσταται χώρος για καινοτομία. Αν πέραν αυτού υπάρχουν διάθεση συν μια-δυο ακόμα προϋποθέσεις (πόροι, χρόνος κλπ), τότε κάτι πάει κι έρχεται. Πόσες φοβερές και τρομερές ιδέες να κατέβουν όμως και μάλιστα να υλοποιηθούν και με τρόπο τέτοιο που να κάνουν τον εμπνευστή τους δισεκατομμυριούχο, χαρίζοντάς του δύναμη και προσβάσεις; Από όλες αυτές τις ιδέες στον χώρο της Τεχνολογίας που βγήκαν στην επιφάνεια την τελευταία δεκαετία, ποια έφτασε σε σημείο να εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να είναι σε θέση να κοντράρει μια Apple, μια Google και μια Microsoft; Η εξής μία: το Facebook. Αν μιλάμε δηλαδή για μια ιδέα τα 10-20 χρόνια και με δεδομένα τα πολλά ψωμιά που έχει να φάει ακόμα ο Ζούκερμπεργκ μέχρι να γίνει Τζομπς (αν φτάσει ποτέ να γίνει), τότε έχουμε πολύ μέλλον ακόμα μέχρι τον επόμενο.
Μα δεν ψάχνεται για διάδοχο η ίδια η αγορά!
Όπως γίνεται στις περιπτώσεις των αγορών που διορθώνονται μόνες τους, έτσι και αυτή της Τεχνολογίας, να είστε σίγουροι πως αν είχε ανάγκη από έναν ηγέτη, ένα πρόσωπο που θα ξεχώριζε μέσα σε όλους αυτούς τους CEO, όχι απλά θα το είχε βρει αλλά θα μας το είχε επιβάλλει κιόλας. Μετά τον θάνατο του Στιβ Τζομπς όμως, δεν φαίνεται η αγορά να έχει την οποιαδήποτε διάθεση να καλύψει το κενό του. Επιφανείς προσωπικότητες σαφώς και υπάρχουν και μια χαρά την κάνουν τη δουλειά τους: και νέα προϊόντα λανσάρουν, και καινούριες υπηρεσίες προσφέρουν, και τζίφρες βάζουν, και «κορόνες» κατά καιρούς πετάνε. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι κανένας εξ’ αυτών δεν είναι ο οραματιστής που ήταν ο Τζομπς: ακόμα και οι πιο δημιουργικές περσόνες του χώρου της Τεχνολογίας δεν δύνανται να δουν τόσο μακριά όσο ο εμπνευστής της Apple. Το κακό είναι ότι με το όλο σύστημα να ευνοεί τα «καλούπια», δύσκολα θα δούμε έναν τέτοιον. Εκτός κι αν βρεθεί κανείς να πάει κόντρα στο status quo, γράφοντας το σύστημα εκεί που δεν πιάνει μελάνι.
Όπως ο…