Έχεις συναντήσει πιο δημιουργικό product designer από τον Αριστοτέλη Μπαράκο;

Το Ray Studio, το workshop του Αριστοτέλη Μπαράκου, industrial και product designer, βρίσκεται στο Μεταξουργείο, εκεί που η εναλλακτικότητα και η δημιουργία αλληλοσυμπληρώνονται στις πιο «άσημες» γειτονιές της Αθήνας. Για να φτάσει κανείς στο workshop, θα πρέπει να περπατήσει δρόμους όπου σε «ανύποπτες στιγμές» ξεφυτρώνουν street art δημιουργίες που θα ζήλευαν όλες οι δυτικές μεγαλουπόλεις.

O Αριστοτέλης, 32 χρόνων, έχει την τύχη να κάνει για επάγγελμα αυτό που αγαπά. Βέβαια, αυτό δεν ήρθε τυχαία. Μετά την είσοδό του στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών μέσω πανελλαδικών εξετάσεων, αποφάσισε να κάνει ένα βήμα πίσω, που θα του επέτρεπε να κάνει το σωστό βήμα προς τα εμπρός. «Είμαι άνθρωπος πρακτικός και όχι της θεωρίας», λέει στην Popaganda. «Στο Φυσικό μπήκα ξόφαλτσα και δεν μου κέντρισε το ενδιαφέρον».

Ο Αριστοτέλης παράτησε τη σχολή, για να κάνει αυτό που πραγματικά ήθελε: να δημιουργεί με τα χέρια του. Άρχισε τότε να εργάζεται – στο workshop όπου σήμερα είναι συνεργάτης – «σε κατασκευές σκηνικών, ανακαινίσης εσωτερικών χώρων και ανακαινίσεις μαγαζιών. Ήταν μία εργασία πολύ δημιουργική, κάθε φορά έκανα κάτι διαφορετικό», αναφέρει.

Το «μικρόβιο» της δημιουργίας το είχε αποκτήσει ήδη από την παιδική ηλικία. «Η οικογένειά μου έκανε ανδρική μόδα πολυτελείας. Το εργαστήριο των γονιών μου ήταν πάντοτε στο σπίτι και μαζί με τις δύο αφερφές μου ήμασταν συνέχεια στα πόδια τους». Κάπως έτσι, τα σχήματα και το σχέδιο έλαβαν, έστω και υποσυνείδητα, μία ιδιαίτερη αξία για τον Αριστοτέλη. «Αν και δεν ακολούθησα το επάγγελμα των γονιών μου, και η δική μου απασχόληση έχει να κάνει με σχεδιασμό».

Μέσα από την εργασία του στο workshop, έκανε άλλο ένα σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση αυτού που ήθελε να γίνει. «Σταδιακά, με την ανάληψη κάποιων πιο καλλιτεχνικών εργασιών, όπως ήταν οι μακέτες του νέου Μουσείου της Ακρόπολης, γεννήθηκε μέσα μου η επιθυμία να σχεδιάζω αυτά που κατασκευάζω. Ήθελα να είμαι εγώ εκείνος που θα έδινε σχήμα σε αυτά που θα παρήγαγαν άλλοι. H συνεργασία και η επικοινωνία με τους υπόλοιπους συντελεστές -όπως οι μαραγκοί και ηλεκτρολόγοι- για την κατασκευή ενός αντικειμένου που έχεις σχεδιάσει εσύ σε ιντριγκάρει. Είναι η επικοινωνία με έναν κατασκευαστή, με σκοπό την τελειοποίηση του project στα όρια μεταξύ του εφικτού και του ανέφικτου».

Η απόφαση του να ασχοληθεί με τo design τον οδήγησε στoν ΑΚΤΟ. ‘Οπως αναφέρει, «εκεί ουσιαστικά μετεξελίχθηκε η φιλοσοφία μου και έμαθα να σχεδιάζω τις δημιουργίες μου. Κατάλαβα ότι κανείς δεν μπορεί να κάνει τα πάντα μόνος του, ότι πρέπει να υπάρξει ένας επιμερισμός στην εργασία. Εγώ έμαθα το ρόλο μου, που ήταν ο σχεδιασμός, ώστε μετά να κατασκευάσουν ειδικοί τεχνήτες αυτό που εγώ είχα σχεδιάσει. Αυτή η αντίληψη με βοήθησε πολύ στη συνέχεια».

«Με λίγη τύχη και πολλή προσπάθεια όλα είναι πιθανά», Αριστοτέλης Μπαράκος

Η σχολή του επέτρεψε ν’ ασχοληθεί πολύ πιο εντατικά και σε βάθος με το αντικείμενο που ήθελε να κάνει όχι μόνο επάγγελμα, αλλά και τρόπο ζωής. «Με τη βοήθεια των καθηγητών μου κατάλαβα πως χρειάζεται ταυτόχρονα μεγάλη προσωπική προσπάθεια. Κάποιος πρέπει να είναι συνειδητοποιημένος ως προς τους στόχους του για να τα καταφέρει» Τα όρια μεταξύ εργασίας και ελεύθερου χρόνου γίνοντα πολύ ρευστά, όταν αυτό που σε γεμίζει δεν περιορίζεται σε λίγες ώρες της καθημερινότητάς σου, αλλά διαπερνά τις ώρες που εργάζεσαι.

Η γνώση και η επιμονή του Αριστοτέλη τον οδήγησαν στις πρώτες επαγγελματικές επιτυχίες. «Πρώτος σταθμός» του ήταν ο σχεδιασμός ενός περίτεχνου ελαιοδοχείου. Όπως αναφέρει, «ο σχεδιασμός και η παραγωγή του απαίτησαν αρκετό χρόνο μελέτης και development», ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα που θα επέτρεπε στο αντικείμενο, πέρα από τη χρηστικότητά του, να παρουσιάσει ακόμη μία αισθητική διάσταση. «Προσπαθήσαμε να αποδώσουμε το στοιχείου του υγρού, δίνοντας στο μπουκάλι της συσκευασίας το σχήμα της σταγόνας. Παντρέψαμε δύο υλικά της γης, το κεραμικό και το ξύλο, που προέρχεται φυσικά από ελαιόδεντρο. Περάσαμε μέσα από πολλές μεταμορφώσεις, ώστε να φτάσουμε στον τελικό συνδιασμό της Γης και της ελιάς, η οποία προσφέρει το προϊόν που θα φέρει το δοχείο. Με αυτό τον τρόπο δημιουργήσαμε ένα ελαιοδοχείο, που είναι δουλεμένο με καλά υλικά και έτσι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά, αποκτώντας μία αισθητική αξία».

Το ελαιοδοχείο Eteo. (Πηγή φωτογραφίας: aristotelisbarakos.com)

Μία ακόμη πρόκληση ήρθε λίγο αργότερα, όταν ο Αριστοτέλης ήρθε σε επαφή με έναν επιχειρηματία από το Σαν Φρανσίσκο, που ξεκινούσε μία νέα start-up επιχείρηση. «Εκείνος έψαχνε ένα νέο βιομηχανικό σχεδιαστή και μέσα από συστάσεις ήρθαμε σε επαφή», αναφέρει ο ίδιος. Στόχος του επιχειρηματία ήταν να κατασκευάσει ένα gadget, που θα είχε πολλαπλές χρήσεις για τον αγοραστή. Η ιδέα έγινε πραγματικότητα και πήρε το όνομα GOkey: «Πρόκειται για μία μικρή συσκευή, η οποία, περνώντας στα κλειδιά, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μπαταρία για smartphone, έχει wi-fi flash memory, με δυνατότητα σύνδεσης σε πέντε συσκευές, και finder, ώστε να μπορείς με μία εφαρμογή από το κινητό σου να βρεις να κλειδιά σου. Το δύσκολο ως προς το design ήταν να συνδυαστούν και να χωρέσουν όλα τα εξαρτήματα της συσκευής σε ένα πολύ μικρό χώρο». 

Παρά τις δυσκολίες, το τελικό αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό. «Το Μάιο του 2014 έγινε μία crowdfunding καμπάνια στο Σαν Φρανσίσκο και μέσα σε δύο μήνες οι προπωλήσεις της συσκευής άγγιξαν τις 22.000, ξεπερνώντας τον τζίρο του ενός εκατομμυρίου δολαρίων», μας πληροφορεί ο Αριστοτέλης. «Πρόκειται για το πιο σύνθετο πράγμα που έχω κάνει μέχρι σήμερα. Ήταν ανέλπιστο ότι πήγε τόσο καλά. Τελικά κατάλαβα ότι με λίγη τύχη και πολλή προσπάθεια όλα είναι πιθανά».

Ο ψηφιακός σχεδιασμός του Gokey.

Δεν σχεδιάζει βέβαια όλη την ώρα προϊόντα μόνο για τους πελάτες του. Όταν ο επαγγελματικός προγραμματισμός τού το επιτρέπει, αξιοποιεί τις ιδέες του για να φτιάξει τα δικά του αντικείμενα, δίνοντας στον εαυτό του ένα τεράστιο πλαίσιο ελευθερίας. Ένα τέτοιο project είναι και το υψηλής αισθητικής ποτιστήρι που σχεδίασε στο πλαίσιο μίας έκθεσης που διοργάνωσαν από κοινού ο ΑΚΤΟ και το Μουσείο Μπενάκη για την παγκόσμια ημέρα μουσείων. «Μας ζητήθηκε να ετοιμάσουμε κάτι στο πλαίσιο της έκθεσης. Το ποτιστήρι ήταν μία αποκλειστικά δική μου ιδέα, χάρη στην οποία ήρθα σε επαφή με το κεραμίδι, ένα υλικό που αγαπώ πολύ να χρησιμοποιώ».

Ο Αριστοτέλης παρουσιάζει διάφορα «μοντέλα» από το ποτιστήρι, τα οποία αντιπροσωπεύουν διάφορα στάδια μέχρι την τελική κατασκευή του προϊόντος. Μέσα από τα διάφορα μοντέλα «βλέπεις πώς μετεξελίσσεται ένα αντικείμενο, πώς διοθρώνονται τα λάθη του και βελτιώνεται». Και σε αυτή την περίπτωση το design του αντικειμένου ήταν μία σημαντική πλευρά της δημιουργίας. «Πέρα από τη χρήση του, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως ένα βάζο που θα κοσμεί το χώρο».

(Πηγή φωτογραφίας: aristotelisbarakos.com)

Το design είναι στενά συνδεδεμένο με τις ιδέες και την πρωτοτυπία. Και κάθε πρωτότυπη ιδέα απαιτεί ένα ερώτημα πέρα από τα τετριμμένα. Αυτή την αντίληψη ο Αριστοτέλης προσπάθησε να την εφαρμόσει από την εποχή που φοιτούσε στην ΑΚΤΟ. Πώς είναι λοιπόν να έχεις ένα bluetooth για σκουλαρίκι; Ο ίδιος ανέλαβε την πρόκληση να το σχεδιάσει. «Έχοντας ως δεδομένα κάποιους παράγονες που μου είχαν δοθεί από τη σχολή, σκέφτηκα να φτιάξω ένα bluetooth που θα είναι σαν κόσμημα. Χρησιμοποίησα το pattern του πυριτίου, ένα ορυκτό που παρουσιάζει μοναδικά γεωμετρικά σχήματα, σαν να έχουν βγει από λέιζερ. Προσπάθησα να σχεδιάσω κάτι που από την απόλυτα στιλπνή επιφάνεια θα προχωράει στους σχηματισμούς του πυριτίου».

Τα στάδια και ο χρόνος μέχρι το τελικό αποτέλεσμα είναι πολλά και σύνθετα. Καταρχάς χρειάζεται «η έμπνευση, που μπορεί να έρθει από οτιδήποτε. Ένα λογοτεχνικό βιβλίο, ένα επιστημονικό κείμενο που διαβάζεις», λέει ο Αριστοτέλης. «Μετά ακολουθεί η μελέτη της αγοράς και ανάλογων προϊόντων, ώστε να κατανοήσεις τις ανάγκες που πρέπει να καλύψει το δικό σου προϊόν. Έπειτα έρχεται η σειρά των ιδεών και του σχεδιασμού, για να έρθουν κατόπιν οι βελτιώσεις λαθών και ελαττωμάτων, τα οποία είναι αδύνατον να δεις στο στάδιο του σχεδιασμού. Μετά την τελειοποίηση του project, που θα επιτρέπει την κατάλληλη χρήση του, ξεκινά η παραγωγή. Το development ενός αντικειμένου μπορεί να τραβήξει χρόνια αν είναι πολύπλοκο, όπως συμβαίνει για παράδειγμα με το σχεδιασμό ενός κινητού».

Όλα αυτά βάζουν τον designer στη δείνη της τελειότητας, να αναζητά πάντα το καλύτερο αποτέλεσμα. «Σε κυνηγάει αυτό», λέει ο Αριστοτέλης. Ωστόσο, «ένας βασικός κανόνας management είναι ότι το 80% αυτού που θεωρείς τέλειο είναι ικανοποιητικό αποτέλεσμα, καθώς το 100% μπορεί να απαιτήσει πολύ χρόνο και να γίνει έτσι μη βιώσιμο οικονομικά. Στα δικά μου project, προχωράω με τους ρυθμούς μου. Όταν όμως ο πελάτης απαιτεί σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα να έχει απόδοση το προϊόν, πρέπει να είσαι αυστηρός με τον εαυτό σου ως προς τα χρονικά περιθώρια. Το αποτέλεσμα συναρτάται τόσο με την τελειότητα, όσο και με την αποτελεσματικότητα στα χρονικά πλαίσια».

Ο Αριστοτέλης Μπαράκος ζει στην Ελλάδα του 2016, η οποία, βουτηγμένη στην κρίση, δεν ευνοεί ιδιαίτερα την ανάπτυξη «δημιουργικών εστιών», όπως το workshop στο οποίο εργάζεται. Όπως και άλλοι νέοι, ακολουθεί αυτό που αγαπά. Γεννά ιδέες. Τις υλοποιεί. Δημιουργεί. Είναι η υπέρβαση της εποχής.