Το μεγαλύτερο προσόν του Καρλ Λάγκερφελντ ήταν ίσως η ικανότητα να αντιστέκεται στη νοσταλγία χωρίς συναισθηματισμούς κι αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο όταν παίρνεις στην πλάτη σου μια ασήκωτη παρακαταθήκη με το όνομα Chanel. Kι όμως, παρά το γεγονός ότι επρόκειτο για έναν άνθρωπο-κινητή εγκυκλοπαίδεια του design, όχι απλά ξεσκόνισε τις πολύτιμες καινοτομίες της Γκαμπριέλ μεταμορφώνοντας τον οίκο από μια μάρκα που αφορούσε ωριμότερες ηλικίες σε ένα διαρκώς σέξι κι ελκυστικό brand, αλλά έγινε κι ο πρωτομάστορας του κινήματος «Λάζαρος», δηλαδή της νεκρανάστασης ενός ιστορικού οίκου, όπως συνέβη στη συνέχεια με τον Lanvin τον Balmain, κ.ά.
Από το 1983 που ανέλαβε επικεφαλής στην Chanel έμοιαζε να ξέρει που το πηγαίνει: «Δουλειά μου δεν είναι να κάνω ότι έκανε εκείνη, αλλά να κάνω ό,τι θα έκανε σήμερα», έλεγε και πράγματι η γνωστή για το φλέγμα της Γκαμπριέλ θα ενέκρινε την απάντησή του σε εκείνους που κατέκριναν την τάση του να ξεχνάει την πρακτική φύση των ρούχων της: «Η Chanel ήταν μια ωραία κοιμωμένη που ροχάλιζε».
Δεν ήταν ο πρώτος που έκανε φαντασμαγορικά show ή ανέπτυξε το merchandise των αρωμάτων για έξτρα έσοδα αλλά ήταν σίγουρα ο πρώτος προφήτης της παγκοσμιοποίησης της πολυτέλειας, ο πρώτος μεταμοντέρνος “fashionmeister” (όπως τον ονομάζει η νεκρολογία της Guardian), ο μαέστρος που ενορχήστρωσε τη μετάβαση της Chanel στο απόλυτο διεθνές superbrand.
Αν και καθόλου παρελθοντολάγνος (ήταν ικανός να εγκαταλείψει αυτόματα κάθε ιδέα που αντιλαμβανόταν πως τον πήγαινε στο παρελθόν, το έλεγε vampirising) την ίδια στιγμή είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι επί θητείας του η μνήμη και η κληρονομιά της Γκαμπριέλ Σανέλ διασώθηκαν και έλαμψαν, όχι μόνο μέσα από συλλογές που είχαν πάντα απευθείας αναφορές στην ζωή της αλλά και με πρωτοποριακά έργα όπως η αριστουργηματική σειρά animated ντοκιμαντέρ.
Εφηύρε την ιδέα της τσάντας ως τρόπαιο, έκανε τις 20χρονες να θέλουν να φορέσουν Chanel γιατί είναι cool και ήταν από τους λίγους άνδρες που κατάλαβε τι θέλουν να φορούν οι γυναίκες χωρίς να νιώσει ποτέ την ανάγκη να καταφύγει σε υπερβολές ή να κάνει μόδα για το μουσείο, όπως έκανε π.χ. ο Αλεξάντερ Μακουίν και ο Τζον Γκαλιάνο. .
Η Γαλάτεια Λασκαράκη είναι η διευθύντρια της ελληνικής έκδοσης του Marie Claire.
Όταν πεθαίνει ένας άνθρωπος που στον χώρο του έχει αφήσει εποχή αλλά γενικότερα είναι αμφιλεγόμενος (…για να το θέσω ευγενικά) είμαι σε τρομερή αμηχανία γιατί, ενώ προσπαθώ να διαχωρίζω το έργο από τον άνθρωπο, δεν το καταφέρνω πάντα. Ο Καρλ Λάγκερφελντ υπήρξε σχεδιαστική κι επιχειρηματική διάνοια, μια φιγούρα εκκεντρική κι απόκοσμη από αυτές που πολύ τις χρειάζεται το παραμύθι της μόδας, μέρος του οποίου είναι οι παιχνιδιάρικες ατάκες κι ο αυτοσαρκαστικός σνομπισμός – ο Kaiser Karl όμως υπήρξε, ανά στιγμές, ρατσιστής, μισογύνης και σεξιστής κι αν αυτό είναι καταδικαστέο γενικώς, κατ’ εμέ πρέπει να είναι διπλά καταδικαστέο όταν μιλάμε για μόδα.
Η Χρύσα Οικονομοπούλου είναι υπεύθυνη επικοινωνίας του Gagarin 205 και τρέχει το fashionism.gr.
Ήταν ανθεκτικός και μέσα στην ενέργεια μέχρι τα 85 του. Ανήκει σε αυτή τη γενιά των ανθρώπων της μόδας που πράγματι ήξεραν τι σημαίνει να μεταμορφώνουν τη σιλουέτα του σώματος. Σε ό,τι έχει να κάνει με τον οίκο της Chanel, η παρουσία του ήταν τόσο επιτυχημένη -και η πιο μακρόχρονη σε έναν οίκο μόδας χωρίς να είναι ο ίδιος ο ιδρυτής- που πλέον είχε ταυτιστεί με την ίδια την Κοκό Σανέλ. Κατά κάποιο τρόπο η Κοκό Σανέλ ήταν το άλλο «εγώ» του Καρλ Λάγκερφελντ και το αντίστροφο. Επομένως, την ιδέα που έχουμε τις τελευταίες δεκαετίες για το ύφος του ανδρόγυνου στυλ, τη χρωστάμε σε αρκετά μεγάλο βαθμό στη δουλειά του Λάγκερφελντ, στη Chanel, στη δική του σειρά όσο τη διατηρούσε και στις συλλογές Fendi.
Θυμάμαι να μου αρέσει η εποχή του Λάγκερφελντ γύρω στα μέσα της δεκαετίας του ’90.Εκείνο το διάστημα νομίζω ότι ήταν το πιο μοντέρνο είδος μόδας που υπήρχε και μπορούσε να ακολουθήσει σχεδόν όλος ο κόσμος. Χωρίς να είναι απόλυτα ακριβά ή απρόσιτα και χωρίς να έχουν υπερβολική θεατρικότητα.
Μας έκανε κι ένα «δώρο» κατά κάποιον τρόπο όταν έκανε τη συλλογή της αρχαιότητας, το φθινόπωρο του 2017, φτιάχνοντας έναν αρχαιοελληνικό ναό στο Grand Palais στο Παρίσι. Έβαλε τη δική του ματιά στην ελληνική αρχαιότητα, διαφημίζοντας και αυτός την Ελλάδα που δεν είχε δει τα τελευταία χρόνια.
Η ίδια η εικόνα του φυσικά και παίζει ρόλο. Είχε ενσαρκώσει τη συγχώνευση της ζωής και της ιστορίας της Chanel. Από ένα σημείο και μετά, δεν ξέραμε πια τι είναι αλήθεια από αυτό που πλάσαρε ο οίκος Chanel ως επικοινωνία. Μια κατασκευή που είχε κι ο ίδιος επεξεργαστεί, γιατί είχε λόγο πάνω στα πάντα.
Ήταν σίγουρα ένας άνθρωπος που δεν του άρεσε το καθημερινό, το απλό, το διακριτικό. Ένας άνθρωπος που μιλούσε πολλές γλώσσες και ήξερε να πολλαπλασιάζει το ύφος της μόδας, χαρίζοντάς το σε πολλές διαφορετικές συλλογές ταυτόχρονα. Έπασχε από μεγαλομανία, αλλά ήταν τόσο ταλαντούχος, οπότε του το συγχωρούσαμε.
Η Έφη Φαλίδα αρθρογραφεί στα Νέα.