Όταν η σύγχρονη αρχιτεκτονική φροντίζει όχι μόνο να διατηρήσει, αλλά να αναδείξει τη μνήμη εξυπηρετώντας παράλληλα τις σύγχρονες ανάγκες κατοίκησης, τότε συνήθως δημιουργούνται χώροι ζηλευτοί. Πόσο μάλλον όταν αυτή η μνήμη αφορά την ιστορία μιας οικογένειας που συνεχίζεται μέσα από ένα διαμέρισμα που πέρασε σε μια επόμενη, δημιουργική γενιά.
Ένα τέτοιο διαμέρισμα βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας και αποτελεί την κληρονομιά μιας αρχιτεκτόνισσας . Πρόκειται για μια χαμηλού προϋπολογισμού ανακαίνιση διαμερίσματος που ανήκει σε ένα από τα μέλη της ομάδας Εcual.
Το διαμέρισμα αποτελεί μέρος μιας τυπική για τη δεκαετία του ’60 τριώροφης πολυκατοικίας. Τα περισσότερα στοιχεία και οι λεπτομέρειες της αρχικής του διαμόρφωσης διατηρήθηκαν και αναδείχτηκαν ώστε να κρατηθεί ζωντανός ο χαρακτήρας της εποχής στην οποία χτίστηκε.
Πώς συνέβη αυτό στην πράξη; «Για παράδειγμα τα ντουλάπια της κουζίνας επισκευάστηκαν και επεκτάθηκαν, το παλιό κουδούνι -που λειτουργεί ακόμα- μετακινήθηκε σε περίοπτη θέση, Έτσι, οι μνήμες που κουβαλάει ο χώρος, δε σβήστηκαν κάτω από μια στρώση μινιμαλιστικού ντιζάιν, κάτι που αποτελεί την πιο εύκολη λύση για μια εντυπωσιακή ανακαίνιση», εξηγεί η ομάδα.
Η μνήμη αποτέλεσε το κεντρικό μοτίβο για τη διαμόρφωση του σπιτιού στη σημερινή του μορφή. Ο χώρος είναι γεμάτος με αντικείμενα που θυμίζουν τα αγαπημένα πρόσωπα της ιδιοκτήτριας «οι οικογενειακοί πίνακες και τα έπιπλα, τα εργόχειρα της αγαπημένης γιαγιάς Πασχαλιάς – η οποία άλλωστε προίκισε με το ακίνητο την εγγονή της. Σεμεδάκια, κουρτίνες, υφαντές μαξιλάρες που έχει δημιουργήσει, αντί να είναι κλεισμένα για πάντα σε ένα μπαούλο, παίζουν πρωταρχικό ρόλο στην διακόσμηση του χώρου».
Τα έντονα χρώματα των τοίχων σε κάποιους από τους χώρους του διαμερίσματος τονίζουν τις λευκές δαντέλες ενώ παραπέμπουν τονικά στο βυθό της θάλασσας και τη ζεστή άμμο θυμίζοντας καθημερινά τη ξενοιασιά των διακοπών. Παράλληλα σκόρπια παιχνίδια, λούτρινα και πλαστικά καθώς και μερικά λογοπαίγνια στους τοίχους, βοηθούν «στο να μην ξεχνάμε το παιδί μέσα μας. Έτσι συμπληρώνεται η χαλαρωτική ατμόσφαιρα και ταυτόχρονα εξισορροπείται το παραδοσιακό στοιχείο. Το παιχνίδι, με αντιθέσεις και αρχέτυπα, και ο (αυτό)σαρκασμός είναι η αρχιτεκτονική γλώσσα του έργου».
Το ανακαινισμένο διαμέρισμα αφηγείται μικρές ιστορίες που εκφράζουν την προσωπικότητα της ιδιοκτήτριας. Για την ομάδα αποτελεί και ένα σχόλιο για τη σύγχρονη αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων η οποία συχνά δεν αφήνει αισθητικά περιθώρια για την έκθεση προσωπικών αντικειμένων των κατοίκων τους. «Εκφράζει επίσης μια αντικαταναλωτική αντιμετώπιση της καθημερινότητας. Γι’αυτόν τον λόγο η διαμόρφωση προσαρμόστηκε στα ήδη υπάρχοντα έπιπλα, ελαχιστοποιώντας τις ανάγκες για νέες κατασκευές όπως συμβαίνει συνήθως με το αυστηρό ντιζάιν. Η επίπλωση, όπου χρειάστηκε, συμπληρώθηκε με αντικείμενα από το παζάρι των ρακοσυλλεκτών, την αθηναϊκή μέκκα της ανακύκλωσης».
Όπως ήταν βέβαια φυσικό λόγω της παλαιότητας του διαμερίσματος, μερικές δομικές παρεμβάσεις κρίθηκαν απαραίτητες από την ομάδα Ecual για τη βελτίωση της λειτουργικότητας του χώρου. «Ένα τοίχωμα από φορμάικα που χώριζε το σαλόνι στα δύο, αφαιρέθηκε ώστε να γίνει πιο ανοιχτό και να βελτιωθεί ο φυσικός φωτισμός της βορεινής πλευράς του σπιτιού. Το άνοιγμα μεταξύ της κουζίνας και του χωλ δημιουργήθηκε για τον ίδιο σκοπό. Εγκαταστάθηκε νέο δίκτυο θέρμανσης, με εμφανείς χαλκοσωλήνες. Ο χαλκός χρησιμοποιήθηκε επίσης σε μερικές από τις χρηστικές κατασκευές (όπως σε κρεμάστρες και κουρτινόξυλα) φτιαγμένες από την ίδια την ιδιοκτήτρια, συμπληρώνοντας το παιχνίδι της λειτουργικότητας».
Η ομάδα ECUAL ιδρύθηκε το 2016 ως ένα ανοιχτό και συλλογικό εργαστήρι αρχιτεκτονικής, τοπίου, αστικού σχεδιασμού και αστικής αναζωογόνησης. Τα ιδρυτικά μέλη είναι η Μαρία Πετεινάκη και η Άνκα Αρβανιτίδη, επαγγελματίες με σημαντική εμπειρία στους τομείς τους. Ο στόχος τους είναι να προσφέρουν πρωτοποριακές, oικολογικές, αειφορικές και οικονομικά προσιτές σχεδιαστικές λύσεις εξασφαλίζοντας την προσεγμένη υλοποίησή τους.