Αν πιστεύετε πως οι άντρες κυρίως «μιλούν» τις γλώσσες προγραμματισμού και βρίσκονται πίσω από τον κώδικα που τρέχει πίσω από τις σελίδες του διαδικτύου που επισκέπτεστε, τότε καλά κάνετε. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής επιτροπής, 900.000 κενές θέσεις εργασίες στους τομείς των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας θα υπάρχουν μέχρι το 2020. Το 2015, οι γυναίκες αποτελούν μόλις το 30% των εργαζομένων στις ΤΠΕ και μόνο το 9% των εφαρμογών έχουν δημιουργηθεί από αυτές, ενώ η Ελλάδα κατατάσσεται στην 26η θέση μεταξύ των 28 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς το ποσοστό του εργατικού δυναμικού, που απασχολείται σε θέσεις πληροφορικής και επικοινωνιών.
Το Code it Like a Girl γεννήθηκε ως ιδέα πριν από 1,5 χρόνο στην Θεσσαλονίκη από δύο φοιτήτριες Νομικής, τις Μαρία Δερμεντζή και Αναστασία Σιάπκα, με στόχο να εξοικειώσει τις γυναίκες με τον προγραμματισμό προκειμένου αυτές να αποκτήσουν τις κατάλληλες τεχνολογικές δεξιότητες προκειμένου να γεφυρώσουν το χάσμα εκπροσώπησής τους στον κλάδο της τεχνολογίας. Τον Νοέμβρη 2015 δημιουργείται η ομάδα της Αθήνας, η οποία σε διάστημα τριών μηνών κατάφερε να εκπαιδεύσει 47 γυναίκες -ανεβάζοντας τον αριθμό στις 234- και να κερδίσει στον τέταρτο γύρο του διαγωνισμού CU Restart Up@Ρομάντσο ένα γραφείο στη δημιουργική θερμοκοιτίδα της οδού Αναξαγόρα. Μαζί με τις δύο πρωτεργάτριες μιας ομάδας κοριτσιών που προέρχονται από τους χώρους της πληροφορικής, των ηλεκτρολόγων μηχανικών, των οικονομικών, της διοίκησης επιχειρήσεων, και του marketing οι Στέλλα Τσουτσούρη, Φρόσω Παπαναστασίου και Κατερίνα Λιόντου δημιουργούν ένα νέο project δύο διαστάσεων, το Geek Islands. Online θα παρέχονται μαθήματα τεχνολογικών γνώσεων και δεξιοτήτων μέσω μιας πλατφόρμας ενώ παράλληλα, offline η ομάδα που γνωρίστηκε στο πλαίσιο του “Code it Like a Girl” θα επισκέπτεται νησιά και άλλες απομακρυσμένες περιοχές όπου θα μεταφέρει τεχνολογικά skills σε γυναίκες και παιδιά που στερούνται των ευκαιριών εκπαίδευσης που παρέχουν οι μεγάλες πόλεις.
Από αριστερά, οι Στέλλα Τσουτσούρη, Φρόσω Παπαναστασίου και Κατερίνα Λιόντου
Πως ακριβώς θα λειτουργεί η συγκεκριμένη πλατφόρμα και τι θα περιλαμβάνει το εκπαιδευτικό της υλικό; Υπάρχει κάποια αντίστοιχη που σας ενέπνευσε για να τη δημιουργήσετε; Στα Geek Islands πέρα από μαθήματα κώδικα φιλοδοξούμε να ανεβάζουμε και άλλο υλικό γενικότερων γνώσεων με τις οποίες θεωρούμε πρέπει ως χώρα να εξοικειωθούμε περισσότερο. Όσον αφορά το στήσιμο της πλατφόρμας, αυτό που θέλουμε να πετύχουμε είναι να φτιάξουμε κάτι το οποίο θα είναι ισάξιο σε ποιότητα με τις αντίστοιχες πλατφόρμες του εξωτερικού. Θέλουμε δηλαδή χρήσιμα skills, στα οποία οι Έλληνες τώρα δεν έχουν πρόσβαση -είτε γιατί δεν ξέρουν καλά αγγλικά είτε γιατί δεν έχουν ακούσει για τη χρησιμότητά τους- και για τις πηγές από τις οποίες θα μπορούσαν να εκπαιδευτούν, να γίνουν προσιτά με το πάτημα μερικών κουμπιών οπουδήποτε στην Ελλάδα. Πιστεύουμε και έχουμε δει στην πράξη ότι είναι μία πολύ καλή επένδυση να φέρνουμε πρακτικές πετυχημένες σε άλλες χώρες αρκεί πάντα να προσαρμόζονται στα δεδομένα της δικής μας. Αυτή είναι και η πρόκλησή μας.
Πως θα μπορούσε να αξιοποιήσει κάποιος τις δεξιότητες που θα αναπτύξει μέσω της πλατφόρμας παραμένοντας σε ένα απομακρυσμένο από τα αστικά κέντρα νησί; Πιστεύουμε ότι ειδικά στην περίοδο της κρίσης πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να εκμεταλλευόμαστε τα εργαλεία που μας παρέχονται στο έπακρο. Η τεχνολογία είναι ένα εργαλείο που μπορεί να βοηθήσει στην αυτοματοποίηση και την προβολή μίας επιχείρησης ή ενός επαγγελματία ενώ ταυτόχρονα σε πολλές περιπτώσεις επιτρέπει την τηλε-εργασία, κάτι που σε μία χώρα χωρίς θέσεις εργασίας μπορεί να αποτελέσει μία λύση μειώνοντας παράλληλα και το φαινόμενο brain drain. Φανταστείτε λοιπόν έναν συνεταιρισμό παραδοσιακών προϊόντων με e-shop ή μία οικογενειακή ξενοδοχειακή μονάδα με site που δίνει τη δυνατότητα online κρατήσεων και παράλληλα χρησιμοποιεί με σωστό και μοντέρνο τρόπο τα social media. Είναι πράγματα που δεν θεωρούνται αυτονόητα ούτε σήμερα για την πλειοψηφία των ελληνικών επιχειρήσεων. Φανταστείτε επίσης αγόρια και κορίτσια σε ηλικίες Γυμνασίου-Λυκείου σε κάποια απομακρυσμένη περιοχή της χώρας μας, πόσες εκπαιδευτικές δραστηριότητες έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν αυτά τα παιδιά μετά το (σε μερικές περιπτώσεις μακρινό από τον τόπο διαμονής τους) σχολείο; Ή νεαρά άτομα που έχουν μείνει στον τόπο τους και δεν είχαν την ευκαιρία να σπουδάσουν, πώς θα διδαχτούν νέες δεξιότητες όταν δεν υπάρχει κάποιος θεσμός που να αναλαμβάνει αυτή τη διαδικασία; Τα Geek Islands θα φροντίσουν όλα αυτά τα άτομα να έχουν τουλάχιστον την ευκαιρία να βελτιώσουν την καθημερινότητά τους, το αν θα την αξιοποιήσουν θα το διαπιστώσουμε στην πορεία. Από τη μέχρι τώρα εμπειρία μας στο Code it Like a Girl πάντως βλέπουμε ότι τουλάχιστον οι Ελληνίδες δεν αφήνουν καμία ευκαιρία για να αποκτήσουν χρήσιμες δεξιότητες να πάει χαμένη.
Πίσω από αυτή σας την ιδέα υπάρχει η εικόνα μιας ακριτικής περιοχής που έχετε επισκεφθεί; Ορισμένα νησιά της Ελλάδος λόγω των γεωγραφικών ιδιαιτεροτήτων αντιμετωπίζουν αρκετά προβλήματα όσον αφορά τον τεχνολογικό τομέα. H κακή σύνδεση δικτύου, η έλλειψη κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού, υποδομών και ανθρώπινου δυναμικού καθώς και η απόσταση από τα αστικά κέντρα είναι κάποια από τα προβλήματα που συναντάμε κυρίως. Δυστυχώς για κάποιες περιοχές ο/η καθηγητής/τρια πληροφορικής αποτελεί μια πολυτέλεια. Θέλουμε λοιπόν τα παιδιά ανεξάρτητα από τον τόπο διαμονής, να μπορούνε να απολαμβάνουν ίση πρόσβαση στην τεχνολογία και στις αντίστοιχες δεξιότητες. Ένα παιδί που μπορεί να έχει κλίση στο coding δεν θα μπορέσει να την ανακαλύψει ποτέ αν δεν του έχει δοθεί αυτή η ευκαιρία. Όσον αφορά τις γυναίκες, ως μέλη του Code it Like a Girl είχαμε ενεργή αλληλεπίδραση μαζί τους και έτσι γίναμε δέκτες αυτής της ζήτησης για περισσότερες ευκαιρίες στην εκμάθηση τεχνολογικών δεξιοτήτων. Παράλληλα, λόγω της ζήτησης των γυναικών από διάφορες περιοχές της Ελλάδας για την πραγματοποίηση των workshop και την έντονη υποεκπροσώπησή τους σε αυτό τον τομέα αποφασίσαμε να συμπεριληφθούν και αυτές στο target group μας. Προσωπικά παραδείγματα αποτελούν το χωριό στο οποίο μεγάλωσε η Κατερίνα στα Ιωάννινα και το νησί καταγωγής της Μαρίας, η Θάσος. Στη Θάσο για παράδειγμα, που δεν είναι και τόσο μικρό για τα ελληνικά δεδομένα και σχεδόν καθόλου αποκομμένο νησί, οι ευκαιρίες για μη τυπική μάθηση είναι εξαιρετικά περιορισμένες.
Από την εμπειρία σας, ποια είναι τα κλισέ που έχετε αντιληφθεί να επικρατούν γύρω από τον προγραμματισμό και τον ρόλο των γυναικών στον χώρο των developers; Ο προγραμματιστής δεν είναι ένας άνθρωπος που κάθεται 24/7 μπροστά από έναν υπολογιστή και δεν έχει άλλα ενδιαφέροντα,ούτε είναι κάποιος hardcore, απρόσιτος επιστήμονας, ο οποίος μιλά μια γλώσσα ακατανόητη για τον μέσο μη ειδικευμένο επαγγελματία. Αντίθετα, ο προγραμματισμός πρέπει να αντιμετωπίζεται όπως η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας, κάτι άγνωστο στην αρχή αλλά σίγουρα επιτεύξιμο μετά από προσπάθεια, ως ένα εργαλείο επικοινωνίας που μπορεί να ανοίξει νέους ορίζοντες επαγγελματικής εξέλιξης στην καθημερινότητά μας αλλά όχι μόνο. Από την άλλη, οι γυναίκες που βρίσκονται στον χώρο του προγραμματισμού δεν χαίρουν ίσης προβολής με τους άνδρες συναδέλφους και κατ’ επέκταση τα θετικά πρότυπα με τα οποία θα μπορούσανε να συσχετίσουν τον εαυτό τους είναι ελάχιστα.
Παρατηρείτε πως η εκπαίδευση δεν προάγει την ενασχόληση με τις νέες τεχνολογίες; Αυτό που έχουμε παρατηρήσει είναι το τεράστιο χάσμα που υπάρχει στην εκπαίδευση ΤΠΕ ανάμεσα στα ιδιωτικά και τα δημόσια σχολεία. Στην ουσία παρατηρείτε ένα εκπαιδευτικό σύστημα δυο ταχυτήτων. Τι εννοούμε με αυτό; Έχουμε βρεθεί σε ιδιωτικά σχολεία τα οποία είχαν τόσο εξοπλισμένες αίθουσες με τόσο σύγχρονο εξοπλισμό που ακόμα και φοιτητές/φοιτήτριες πληροφορικής της ομάδας μας τα έβλεπαν για πρώτη φορά με έκπληξη, ενώ μερικές φορές τύχαινε πράγματα που κληθήκαμε να διδάξουμε στα παιδιά να τα έχουν διδαχτεί ήδη από τους καθηγητές τους. Στα δημόσια σχολεία προφανώς ο εξοπλισμός είναι είτε παρωχημένος είτε ελλιπής. Ωστόσο δεν ήταν λίγα τα παραδείγματα καθηγητριών (τυχαίο μάλλον αλλά ήταν κυρίως γυναίκες) που συναντήσαμε που αναλάμβαναν προσωπικές πρωτοβουλίες εντός και εκτός σχολείου για να εισάγουν τα παιδιά στον κώδικα. Εδώ αξίζει να αναφερθεί και η δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι καθηγητές των δημόσιων σχολείων κάθε φορά που θέλουν να μας καλέσουν στα σχολεία τους για να μιλήσουμε ή να διδάξουμε κάτι στα παιδιά εντός του σχολείου. Είναι κατανοητό το να υπάρχει έλεγχος του τι γίνεται στην τάξη, ωστόσο είναι αντιπαραγωγικό να υπάρχει τόση γραφειοκρατία και καθυστέρηση.
Ως προς τη μη τυπική και την άτυπη εκπαίδευση στις οποίες εντασσόμαστε κι εμείς, το θέμα αυτό είναι πάρα πολύ επίκαιρο σε όλο τον κόσμο και υπάρχουν πρωτοβουλίες και για γυναίκες και για παιδιά και στην Ελλάδα, όμως εντοπίζονται κυρίως στις μεγάλες πόλεις εντείνοντας το χάσμα μεταξύ αυτών των πληθυσμών και των λιγότερο ευνοημένων πληθυσμών των μικρότερων ή/και απομακρυσμένων περιοχών. Η τεχνολογία και το ίντερνετ είναι αγαθά τα οποία πρέπει να γίνουν κεκτημένα για όλους και αντίστοιχα οι ευκαιρίες για εκμάθηση της χρήσης τους πρέπει να καταστούν όσο το δυνατόν ισότιμες για όλους και χωρίς να τις ακολουθούν στερεότυπα όπως το ότι “οι γυναίκες δεν ενδιαφέρονται για την τεχνολογία” .
