Την εβδομάδα που διανύσαμε και μέχρι τη Δευτέρα 1 Σεπτεμβρίου, όπως και κάθε χρόνο από το 1990, 55.000 άνθρωποι συρρέουν σε μία έρημο της Νεβάδα για ένα από τα πιο ιδιαίτερα φεστιβάλ του πλανήτη. Μιλάμε για το Burning Man και είναι πολύ πιθανό να έχετε ακούσει κάπου, κάποτε, κάτι στα πεταχτά γι’ αυτό. Το φεστιβάλ διαρκεί οχτώ μέρες και οι συμμετέχοντες καταλαμβάνουν με τις σκηνές ή τα τροχόσπιτά τους μία ημικυκλική έκταση με διάμετρο 3,5 χιλιομέτρων, όσο δηλαδή απέχει η πλατεία Αγίας Ειρήνης από την Κολιάτσου, που αποκαλείται Black Rock City από το όνομα της ερήμου όπου δημιουργείται (μπορείτε να την ψάξετε στο googlemaps).
Θέα από ψηλά!
Αυτή η εντυπωσιακή –ειδικά για τα δεδομένα της τοποθεσίας- απήχηση του φεστιβάλ εξηγείται από το ριζοσπαστικό χαρακτήρα του. Κατ’ αρχάς να σημειωθεί ότι δεν πρόκειται για ένα απλό φεστιβάλ μουσικής αλλά για μία σύναξη των καλοτεχνίτων της Αμερικής που δημιουργούν ευφάνταστα κτήρια, οχήματα, εγκαταστάσεις και χάπενινγκ. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια μπιενάλε (ή ντίζνεϊλαντ) των χίπηδων, με τη σημαντική επιφύλαξη της τιμής του εισιτηρίου που κοστίζει 380 δολάρια ή 290 € (και επίσης δε συμβαίνει κάθε δύο χρόνια όπως η Μπιενάλε, αλλά κάθε χρόνο).
Από κει και πέρα τα πράγματα γίνονται επικίνδυνα χίπικα: οι συναλλαγές (εκτός από τις απολύτως απαραίτητες όπως π.χ αγορά πάγου), εγχρήματες ή μη, απαγορεύονται στο χώρο του φεστιβάλ· οποιοδήποτε αγαθό αλλάζει χέρια θα πρέπει να μεταβιβαστεί μόνο ως δώρο. Εννοείται πως οποιαδήποτε εταιρική παρουσία απαγορεύεται να βρει θέση να προωθήσει τα προϊόντα της στην έρημο. Ακολουθώντας το παράδειγμα του υπερμεγέθους κεντρικού ξύλινου ανθρώπινου ομοιώματος που καίγεται το Σάββατο το βράδυ, και στο οποίο το φεστιβάλ οφείλει το όνομά του, πολλοί επιλέγουν αυτή τη λύση για τα τεχνουργήματα που είχαν εκθέσει τις προηγούμενες ημέρες.
Αυστηροί περιβαλλοντικοί κανονισμοί διασφαλίζουν ότι αυτή η δραστηριότητα δεν θα αφήσει σημάδια στην έρημο. Κάπου εδώ να διευκρινίσω ότι η έρημος για την οποία γίνεται λόγος εδώ δε μοιάζει με τη Σαχάρα, με αμμόλοφους κτλ. αλλά πρόκειται για μία επίπεδη επιφάνεια αποξηραμένης λίμνης με μη ανανεούμενη επιφάνεια. Σε λογική συνέχεια με όλα τα προηγούμενα οι συμμετέχοντες θα πρέπει να φροντίσουν τόσο να φέρουν μαζί τους όλα τα απαραίτητα για την διαβίωσή τους όσο και να μην αφήσουν ίχνος της παρουσίας τους εκεί, παίρνοντας πίσω μαζί τους οτιδήποτε άχρηστο –κάδοι σκουπιδιών δεν υπάρχουν.
Προκειμένου να εμβαθύνουμε λίγο στη φιλοσοφία του φεστιβάλ, αντιγράφω από το επίσημο σάιτ αυτή την αράδα: «η λυδία λίθος για την αξία μέσα στην κουλτούρα μας θα είναι πάντα η αμεσότητα: η εμπειρία πάνω από τη θεωρία, οι σχέσεις ήθους πάνω από την πολιτική, η επιβίωση πάνω από τις υπηρεσίες, ο ρόλος πάνω από τη δουλειά, το ζωντανό τυπικό πάνω από το συμβολισμό, η εργασία πάνω από το κεκτημένο συμφέρον, η συμμετοχική υποστήριξη πάνω από τη χορηγία».
Το ήθος των φεστιβαλιστών, σύμφωνα με μαρτυρίες, χαρακτηρίζεται μάλλον ελευθεριακό. Παρά τις προσπάθειες της αστυνομίας, ψυχοτρόπες ουσίες φτάνουν μέχρι το φεστιβάλ και η σεξουαλικότητα υπακούει στο δόγμα του «ελεύθερου έρωτα». Αλλά δεν χρειάζεται η φαντασία μας να φτάσει στα άκρα: ο τυπικός συμμετέχων δεν είναι ένας τριπαρισμένος παρτουζιάρης και αυτό το τονίζουν σχεδόν όλες οι περιγραφές του φεστιβάλ. Απλά, αν θέλεις να περάσεις τις μέρες σου μ’ αυτόν τον τρόπο, κατά πάσα πιθανότητα μπορείς. Στο χώρο του φεστιβάλ λειτουργεί ένας ναός όπου μπορείς να περάσεις κάποιες στιγμές σε σιωπηρή περισυλλογή, και άλλωστε υπάρχει και η έρημος, αγαπημένος τόπος αποκάλυψης και πνευματικότητας. Άνθρωποι έχουν επανεφεύρει τον εαυτό τους στο περιβάλλον που τους προσφέρει το Burning Man.
Δυστυχώς, και για μένα και για όσους διαβάζουν το κείμενο, τα παραπάνω γράφονται από δεύτερο χέρι. Μερικές φωτογραφίες θα σας δώσουν, ελπίζω, μια καλύτερη ιδέα.