Στο Μιλάνο πας στο Ντουόμο, στο κεντρικό σημείο της πόλης, και βλέπεις κοπάδια κόσμου να πλημμυρίζουν την τεράστια πλατεία μπροστά απ’ τον γιγάντιο καθεδρικό ναό. Επιβλητικός, με τις αιχμηρές του βελόνες να τρυπάνε τον ουρανό, μοιάζει σαν μεσαιωνικό διαστημόπλοιο. Βλέπεις όμως τα μιλιούνια του κόσμου μπροστά του και έχεις την εντύπωση πως τουλάχιστον οι μισοί από αυτούς βαριούνται τη ζωή τους. Φαίνονται σαν να πήγαν εκεί επειδή τους είπανε πως πρέπει να πάνε, ενώ απλά περιμένουνε την ώρα να την κάνουν για κάπου παραδίπλα να φάνε μακαρονάδες. Κοινωνική επιταγή και καταξίωση αποτελεί επίσης για μεγάλο αριθμό ανθρώπων, ως φαίνεται, να πάνε στην οδό Μοντεναπολεόνε να προσποιηθούν πως ψωνίζουν, και λέω “να προσποιηθούν” γιατί τα πάντα εκεί είναι πανάκριβα. Άντε να πάνε και στην Μπρέρα, τη γειτονιά των καλλιτεχνών, γιατί πάλι κάποιος τους είπε πως πρέπει να πάνε. Αλλά δεν είναι απρόσμενα ολ’ αυτά. Οι περισσότεροι ανά τον κόσμο τουρίστες αυτό κάνουν: φοράνε άσπρες κάλτσες και Reebok και ακολουθούν την πεπατημένη.
Αυτό που είναι περίεργο είναι όμως πως ακόμα κι οι περισσότεροι από τους Μιλανέζους δεν γνωρίζουν παρά τα προφανή για την πόλη τους και αγνοούν κάποιες κρυφές, ξεχασμένες γωνιές της, όπου εκεί κρύβεται η “μεγάλη ομορφιά”.
Μια από αυτές είναι o συνοικισμός Πιρέλι, στα όρια των βόρειων προαστίων της πόλης. Τον βρίσκει κανείς στη συμβολή των λεωφόρων Sarca και Luigi Emanueli, δυο σύγχρονων, απρόσωπων και τσιμεντένιων προαστιακών αρτηριών. Εμφανίζεται απρόσμενα, με τα όμορφα παλιά του σπίτια που μοιάζουν σαν μικρά παλιά αρχοντικά, και κάτι σε τραβάει προς τα εκεί, να δεις περί τίνος πρόκειται. Μαθαίνεις πως είναι εργατικές κατοικίες που φτιάχτηκαν ένα αιώνα πριν για το “πόπολο” – συγκεκριμένα για τους εργαζόμενους στο γειτονικό εργοστάσιο της Πιρέλι (που τώρα πια βρίσκεται στη θέση του ένα τεράστιο κι υπερσύγχρονο πανεπιστημιακό campus).
Τα 27 αυτά “ταπεινά” αρχοντικά με τα Αρ Νουβώ στοιχεία, στέκονται ακόμα εκεί, πεισματικά, κυκλωμένα από πανάκριβα διαμερίσματα, πολιτιστικά κέντρα, hi-tech κτίρια – το “Tecnocity” όπως το αποκαλούν.
Δίπλα τους το “Casone”, το μόνο πολυώροφο κτίσμα στο συνοικισμό, που παλιά ήταν πολυκατοικία, εμπορικό κέντρο και σημείο συνάντησης των περιοίκων.
Σήμερα μοιάζει παρατημένο κι έχει στο ισόγειο του μια μικρή πιτσαρία για delivery, με ένα μόνο τραπέζι έξω, με πλαστικές καρέκλες. Κι όμως αυτό μοιάζει να είναι απ’ τα πιο ρομαντικά τραπέζια για δείπνο σε όλη την Ευρώπη.
Μέσα στο συνοικισμό βλέπεις παντού δέντρα, αιώρες και αυλές πνιγμένες στα λουλούδια. Κρυφοκοιτάς στους κήπους και βλέπεις τραπέζια και ψησταριές, υπαίθριες κουζίνες, απλωμένα ρούχα και μικρά μποστάνια. Τα σπίτια μοιάζουν φτωχικά και κουρασμένα από το χρόνο – πολλά μοιάζουν στα όρια της διάλυσης – κι όμως αποπνέουν μια πολυτέλεια. Τα ζηλεύεις κι αυτά και τη ζωή μέσα και γύρω τους. Όλα εκεί μοιάζουν ήσυχα, λες και έχεις μπει μέσα σε εκκλησία. Μέχρι που νιώθεις πως τα σπίτια σε κοιτάνε, σε τεστάρουν, εσένα και τις προθέσεις σου. Σου ζητούν να τα σεβαστείς. Και, πριν το καταλάβεις, η παραπλήσια αστική λεωφόρος, οι ήχοι κι οι συνειρμοί της, έχουν όλα γίνει σκόνη στον αέρα. Είσαι τόσο κοντά στην υστερία της, κι όμως προσωρινά την έχεις ξεγελάσει. Ο τόπος αυτός σου λέει:“Aνάπνευσε. Εδώ η ζωή είναι ακόμα ήσυχη, γλυκιά κι απλή”.
Το ίδιο συναίσθημα νιώθει κανείς και πίσω στην Αθήνα, στα “Πέτρινα”, στην παλιά γειτονιά του Ασύρματου, στου Φιλοπάππου. Κι όπως κι εκεί έχεις ξαφνικά την ψευδαίσθηση πως δεν είσαι στο κέντρο του τέρατος, έτσι και στο “Borgo Pirelli” νομίζεις πως δεν είσαι στο Μιλάνο – στο Μιλάνο των τρελών ρυθμών και του Ντουόμο δηλαδή. Γιατί εκεί, κάποιος μπορεί να πει, βρίσκεις την αληθινή ιστορία της πόλης και των απλών ανθρώπων της.
Πόσο ακόμα θα αντέξουν αυτά τα 27 σπίτια και ο ξεχασμένος αλλά ιστορικός συνοικισμός; Oι κάτοικοι τους με λύπη βλέπουν πως οι αμέτρητοι φοιτητές και εταιρικοί εργαζόμενοι που διασχίζουν τα σοκάκια του για να πάνε στο μάθημα ή τις δουλειές τους, δυστυχώς δεν δείχνουν κανένα σεβασμό και πετάνε σκουπίδια παντού, ακόμα και μέσα στους κήπους των σπιτιών. Τα μεγαθήρια της “ανάπτυξης” τους κυκλώνουν. Οι ίδιοι λένε: “Είμαστε πυγμαίοι, αντιμέτωποι με τον γίγαντα της Tecnocity”.
