Είναι ένα ηλιόλουστο πρωινό, βρίσκεσαι μπροστά στο Κολοσσαίο και μισοκλείνεις το μάτι σου πίσω από τη φωτογραφική μηχανή προσπαθώντας να πετύχεις τη σωστή γωνία. Από κάπου μακριά φτάνει στα αυτιά σου η μελωδία του «Volare, o, o» ενώ κάποιος διερχόμενος Ιταλός σε χαιρετά χαρούμενα φωνάζοντας «Ciao bella!». Αυτή είναι μια σκηνή που έχει σίγουρα περάσει από το μυαλό των περισσότερων επίδοξων επισκεπτών της Ρώμης και εύλογα συνδυάζει όλες τις αξίες του τουριστικού ιδεώδους. Χωρίς διάθεση απομυθοποίησης, η παρακάτω λίστα περιέχει 20 σημεία εξοικείωσης με την native κουλτούρα που εκτυλίσσεται δίπλα από το εντυπωσιακό μνημείο, πίσω από το τουριστικό μενού και έξω από το μουσείο και αντανακλά τις συνήθειες ενός από τους πιο ιδιοσυγκρασιακούς και εκκεντρικούς λαούς του ευρωπαϊκού στερεώματος.
Η Ρώμη είναι γεμάτη μαρμάρινες βρύσες και συντριβάνια από τα οποία οι Ρωμαίοι πίνουν νερό. Παρά τις αρχικές καχυποψίες υγιεινής που είναι εύλογο να προκύψουν, η καθαρότητα και η δροσιά του νερού και η παράδοση της πόλης στα αρχαία λουτρά σε πείθουν να δοκιμάσεις. Το μυστικό βρίσκεται στο ότι πρέπει να κλείσεις με την παλάμη σου το κάτω μέρος της βρύσης ώστε να πεταχτεί το νερό από την ενδιάμεση τρύπα που υπάρχει κατευθείαν στο στόμα σου, χωρίς να βραχείς. Λίγοι ανακαλύπτουν το κόλπο και οι υπόλοιπες άτσαλες προσπάθειες προκαλούν το σαρδόνιο χαμόγελο κάποιου διερχόμενου native.
Η Ιταλία είναι η χώρα του καφέ. Όταν οι Ιταλοί παραγγέλνουν έναν caffe εννοούν μόνο τον εσπρέσο. Και τον πίνουν πάντα όρθιοι, στο μπαρ και σε λιγότερο από πέντε λεπτά. Το πιο ιστορικό μαγαζί λέγεται Sant Eustachio και βρίσκεται στο κέντρο της Ρώμης- είναι ένα μικρό κίτρινο μπαρ γεμάτο με φωτογραφίες διασήμων που έφτασαν εκεί για να δοκιμάσουν τον «καλύτερο καφέ του κόσμου». Ο καφές ταιριάζει πάντα και παντού και απαραιτήτως μετά το τέλος του κάθε γεύματος. Είναι μάλιστα τόσο εθισμένοι που αν αποφασίσουν να πιουν καφέ μετά το βραδινό, τον συνοδεύουν με ένα λικέρ που ονομάζουν ammazza caffe το οποίο “σκοτώνει” τον καφέ, δηλαδή την παρενέργεια της υπερέντασης.
H Villa Borghese
Μπορεί να λέμε με σιγουριά ότι με τους Ιταλούς είμαστε “una faccia una razza”, παρ’ όλα αυτά οι ίδιοι δεν γνωρίζουν καν την ύπαρξη αυτής της φράσης. Και ενώ είναι αλήθεια ότι μοιάζουμε σε πολλά, ορισμένες συνήθειές τους είναι περισσότερο «βορειοευρωπαϊκές», όπως η αγάπη τους για τις δραστηριότητες στο πάρκο. Αντί να χαλαρώσουν στο καφέ παίρνουν το βιβλίο τους και καταφεύγουν στη Villa Borghese, τη Villa Ada, τη Villa Pamphili, που είναι απέραντα πάρκα με εσωτερικές λίμνες, μουσεία και όμορφα κτίσματα. Εκεί θα τους δεις να κάνουν τζοκινγκ, και πικ νικ με panini και κόκκινο κρασί.
Μια αγαπημένη συνήθεια των Ιταλών εντός και εκτός Ρώμης είναι το aperitivo. Πολλά μπαρ φιλοξενούν ένα ιδιαίτερο happy hour στο οποίο από τις 7 μέχρι τις 10 υπάρχει ανοιχτός μπουφές και ένα ποτό σε μια χαμηλή all inclusive τιμή. Το προτιμούν συχνά σαν εναλλακτική του βραδινού γεύματος και δεν θα δυσκολευτείτε να το εντοπίσετε ιδίως σε κεντρικές γειτονιές όπως το Trastevere.
Η διάσημη κίνηση του χεριού με τα ενωμένα δάχτυλα δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι κάτι είναι ωραίο ή νόστιμο (όπως πιστεύεται). Αντιθέτως οι Ρωμαίοι κουνούν τα χέρια τους με αυτόν τον τρόπο όταν ακούν κάτι περίεργο, σαν να λένε «μα τι λες τώρα». Αν θέλεις να επιδοκιμάσεις ένα γεύμα, πρέπει να αγγίξεις το μάγουλό σου με τον δείκτη και να στρίψεις το χέρι σου αριστερά- δεξιά σαν βίδα.
Το Freni e Frizioni
Μιλώντας για νυχτερινή ζωή, οι Ρωμαίοι αγαπούν το Trastevere και το Testaccio με το πρώτο να αποτελεί και κλασσικό τουριστικό σποτ, κάτι αντίστοιχο της δικής μας Πλάκας δίπλα στο ποτάμι. Εκεί θα βρεις πολλά μπαράκια στη σειρά με μουσική και φθηνά ποτά ενώ μπορείς να κάνεις τη βόλτα σου, δεν πρόκειται όμως για μέρη που ενδείκνυνται για διασκέδαση μέχρι πρωίας. Ένα όμορφο industrial μπαρ με το όνομα Freni e Frizioni είναι τυπικός προορισμός στο Trastevere τόσο για aperitivo όσο και για ένα χαλαρό ποτό.
Ο πολυχώρος Monk
Οι Ρωμαίοι δεν είναι ιδιαίτερα φαν του «καθιστού ποτού», προτιμούν να παίρνουν τη μπίρα τους και να βγαίνουν στο δρόμο. Τα αγαπημένα τους καλοκαιρινά μαγαζιά είναι μεγάλοι ανοιχτοί χώροι με γρασίδι η χαλίκι που έχουν ποδοσφαιράκι, μπάσκετ, μικρό θερινό σινεμά, ξύλινους πάγκους και ξαπλώστρες. Τέτοιοι χώροι είναι το Circolo degli Artisti, το Monk κ.α. και καθώς βρίσκονται μακριά από το κέντρο μπορείς να πας κυρίως με ταξί.
Αν είσαι τουρίστας είναι μάλλον ανέφικτο να αποφύγεις το μετρό, αλλά τουλάχιστον έχε υπόψη σου ότι οι βέροι Ρωμαίοι λατρεύουν τα μηχανάκια και τα αυτοκίνητα και μετακινούνται αποκλειστικά με αυτά. Αποτέλεσμα η απίστευτη κίνηση, το προβληματικό πάρκινγκ και οι μονίμως εκνευρισμένοι οδηγοί. Bonus tip: όσο έντονο ταπεραμέντο κι αν έχουν στο τιμόνι, οι Ιταλοί οδηγοί σταματούν πάντα για να περάσει ο πεζός. Οι ντόπιοι διασχίζουν συνήθως το δρόμο αδιαφορώντας για το χρώμα του φαναριού- οι τουρίστες αντίθετα, περιμένουν το πράσινο.
Η ρωμαϊκή εκδοχή της πίτσας
Οι Ιταλοί κρατούν τα ηνία στην εφεύρεση της πίτσας και τη φτιάχνουν σε δύο βασικές εκδοχές: εκείνη της Ρώμης και εκείνη της Νάπολης. Η διαφορά; Η ζύμη της πρώτης είναι λεπτή και τραγανή, ενώ της δεύτερης φουσκωτή στην άκρη. Όπως είναι φυσικό, τα περισσότερα εστιατόρια της Ρώμης φτιάχνουν την πίτσα bassa (δηλαδή χαμηλή), αλλά σε περίπτωση που υπάρχει η δυνατότητα επιλογής μεταξύ των δύο οι Ρωμαίοι θα ζητήσουν αυτονόητα το πρώτο. Ουδέτερο πεδίο είναι η pizza al taglio, δηλαδή τα μακρόστενα κομμάτια πίτσας που είναι εξίσου νόστιμα και δημοφιλή.
Πηγαίνοντας στη Ρώμη αναπτύσσεις μεγάλες προσδοκίες για το ιταλικό παγωτό, οι οποίες επιβεβαιώνονται. Ωστόσο, εκείνο που θα σου κλέψει την καρδιά είναι το τιραμισού, στο οποίο οι ντόπιοι έχουν ιδιαίτερη αδυναμία. Το καλύτερο μέρος για να το φας είναι το ζαχαροπλαστείο Pompi που βρίσκεται σε τρία σημεία της πόλης με πιο ιστορικό εκείνο που βρίσκεται στη συνοικία San Giovanni.
Δεν υπάρχει κανένας Ρωμαίος που να μην έχει πάει την κοπέλα του στο λόφο του Pincio ή του Gianicolo. Είναι σημεία του ιστορικού κέντρου με μοναδική θέα στην πόλη, που ευνοούν αναρίθμητα φωτογραφικά κλικ, εκδηλώσεις θαυμασμού και περηφάνιας από τους ντόπιους για την πόλη τους και ρομαντικές ονειροπολήσεις κάτω απ’ τα αστέρια.
Vintage φωτιστικά στο παζάρι της Porta Portese
Για πάνω από 60 χρόνια, κάθε κυριακάτικο πρωινό από τις 9 το πρωί, οι Ρωμαίοι κάθε ηλικίας κατηφορίζουν λίγο πιο κάτω απ΄το Trastevere στο πιο μεγάλο παζάρι της πόλης για να αγοράσουν σε χαμηλές τιμές οτιδήποτε τους χρειαζόταν. Το παζάρι δημιουργήθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μπορούσες να βρεις ποδήλατα, ρολόγια, τσάντες, εξαρτήματα για το σπίτι σε απίστευτες τιμές (συχνά επειδή πολλά από αυτά ήταν κλεμμένα). Σήμερα μπορείς να βρεις από air condition μέχρι vintage φλοράλ φορέματα, μινιατούρες, έπιπλα και οτιδήποτε άλλο φαντάζεσαι σε μια απίστευτη ποικιλία και έκταση που φαίνεται να μην τελειώνει. Αν θέλεις όμως, να πετύχεις τα καλύτερα κομμάτια, πρέπει να ξυπνήσεις νωρίς.
Την άνοιξη οι Ρωμαίοι παίρνουν το αυτοκίνητό τους για τα Castelli Romani τα οποία είναι κοντινά μεσαιωνικά χωριουδάκια ανάμεσα σε δύο λίμνες. Ανάμεσα στα χωριουδάκια υπάρχουν καντίνες με πάγκους όπου θα φας το κλασσικό panino con la porchetta και θα πιεις το κόκκινο παραδοσιακό κρασί Romanella. Η πιο διάσημη πόλη γι’ αυτό το έθιμο είναι η πόλη Ariccia.
Ένας από τους κολοσσούς της ιταλικής κουλτούρας είναι το σινεμά και συνεπώς δεν υπάρχει πιο εντυπωσιακό μέρος από τα ιστορικά στούντιο τα οποία εδώ και λίγο καιρό είναι ανοιχτά στο κοινό για επίσκεψη. Μπορείς να περιπλανηθείς σε αμερικάνικες συνοικίες του ‘40, αρχαία ανάκτορα και μεγάλες αίθουσες όπου μεγαλούργησε ο Φελίνι και σημαντικοί χολιγουντιανοί σκηνοθέτες της δεκαετίας του ‘50.
Ο Ιταλος κωμικός Alberto Sordi σε σκηνή από την ταινία Un americano a Roma
Αφού διάβασες όλα τα παραπάνω, πρέπει να έρθεις αντιμέτωπος με μια αλήθεια: οι Ρωμαίοι πιστεύουν ότι ζουν στην ομορφότερη πόλη του κόσμου και ότι ο τρόπος ζωής τους ξεπερνά τους υπόλοιπους στα περισσότερα σημεία. Ως εκ τούτου, η προσπάθεια να περιγραφεί το ιδιαίτερο mentality τους σε 20 σημεία ενός ελληνικού άρθρου θα τους έκανε μάλλον να κουνήσουν το χέρι τους εκνευρισμένοι (βλέπε 5) και να πιουν μονορούφι τον τέταρτο εσπρέσσο της ημέρας.