Τα χειροποίητα ψάθινα καπέλα Savapile στολίζουν τα κεφάλια των Αθηναίων από το 1960

Στο στενάκι της Αγίας Ελεούσης στου Ψυρρή, στον πρώτο όροφο ενός κτιρίου που μοιάζει με μυστικό, βρίσκεται το εργαστήριο χειροποίητων ψάθινων καπέλων Savapile. Η πιλοποιός Λίζα Σαρηγιαννίδου, συνεχίζει επάξια την επιχείρηση του πατέρα της Σάββα, που άνοιξε το Savapile το 1960. Το εργαστήριο, πέρα από τα ψάθινα καπέλα ειδικεύεται και στο ναυτικό κασκέτο, το χαρακτηριστικό καπελάκι του Ζορμπά, το οποίο εξάγει σε μεγάλες ποσότητες και στην Αμερική.

«Ο πατέρας μου άνοιξε την επιχείρηση το 1960. Πριν δούλευε σε ένα εργοστάσιο με καπέλα στον Πειραιά. Εκεί έκανε συνέχεια το ίδιο μονότονο πράγμα και δεν άντεχε άλλο. Ζήτησε από τις εργάτριες να του δείξουν τη δουλειά, αλλά εκείνες αρνήθηκαν. Του είπαν ότι η τέχνη αυτή δε μαθαίνεται, κλέβεται. Έτσι κι εκείνος πήρε μια μηχανή σπίτι του, μια γλάστρα ως καλούπι για το κεφάλι και ένα τηγάνι σαν καλούπι για το μπορ και ξεκίνησε. Μετά είδε ότι έχει ζήτηση και ξεκίνησε το μαγαζί.

Η ψάθα έρχεται και έρχονταν πάντα από την Κίνα και την Ταϊβάν καθώς εκεί υπάρχει αυτό το φυτό που επεξεργάζονται και την πλέκουν στο χέρι. Τώρα βέβαια εγώ την παίρνω από τη Γαλλία, γιατί συμφέρει καλύτερα λόγω μεταφορικών. Μάλιστα λέγεται ότι όπου να ‘ναι θα εξαλειφθεί το επάγγελμα αυτών των ανθρώπων στην Ασία, καθώς υπάρχουν μόνο κάτι παππούδες 90 χρονών που πλέκουν ακόμα την ψάθα στο χέρι.

Παλιά ο πατέρας μου έραβε όλο το χειμώνα και λάμβανε μεγάλες παραγγελίες από βιοτεχνίες και καταστήματα σε όλη τη χώρα. Τώρα πια εγώ βγάζω μόνο κατά παραγγελία. Το ’90 ξεκίνησαν οι εισαγωγές, οπότε το επάγγελμά μας το χτύπησε κρίση από το 2000 ακόμα. Πριν το ’90 εδώ στην Αγίας Ελεούσης, υπήρχαν πολλά εργαστήρια με ζώνες, τσάντες, τα οποία με το που άρχισαν οι εισαγωγές έκλεισαν για πάντα και η περιοχή άλλαξε σημαντικά. Σε αυτό το κτίριο υπήρχαν τουλάχιστον τρία διαφορετικά εργαστήρια και πολλές αποθήκες. Ήταν σαν μελίσσι. Μάλιστα υπήρχε ένα καφενείο από κάτω που δούλευε μόνο με το κτίριο αυτό.

Φτιάχνουμε και ναυτικά κασκέτα. Είναι ένα ελληνικό καπέλο, πολύ χαρακτηριστικό είναι το κασκέτο που φόραγε ο Ζορμπάς και κάνουμε εξαγωγή στην Αμερική.

Έμαθα την τέχνη δίπλα στον πατέρα μου. Ερχόμουν από μικρή στο εργαστήριο με την αδερφή μου και βάζαμε κορδέλες, ρέλια, σιδερώναμε. Μια μέρα πολύ μεγαλύτερη έπιασα να κάνω ένα καπέλο μινιατούρα – που είναι πιο δύσκολο από τα κανονικά καπέλα, γιατί είναι λεπτή δουλειά, σου βγαίνουν τα μάτια – και χωρίς να έχω ξαναπιάσει ποτέ στα χέρια μου την ψάθα για να φτιάξω ένα καπέλο από την αρχή, το έκανα πολύ γρήγορα και καλά. Κατάλαβα, ότι ο τρόπος δημιουργίας ενός καπέλου είχε περάσει στο υποσυνείδητό μου.

Είναι μια δουλειά σκληρή και έχει πολύ άγχος. Πρέπει να  συνεργαστούν όλοι οι παράγοντες για να γίνει σωστά ένα καπέλο και κάθε καπέλο είναι μοναδικό. Κανένα δε μοιάζει με το άλλο. Στο εργαστήριό μας θα βρει κανείς ναυτικά κασκέτα, καπελίνες, μπερέδες για την παρέλαση, παναμάδες, κανοτιέ, φεντόρες και διάφορες περίεργες κατασκευές, καθώς και μερικές ψάθινες τσάντες και ψάθινα καλάθια.»

Savapile, Αγίας Ελεούσης 7, Ψυρρή, τηλ. 210-3217087