Τα Κάτω Πετράλωνα είναι εδώ και κάποιους μήνες η γειτονιά μου. Δεν με λες και παλιά ή «ντόπια» που ξέρει την κάθε λακκούβα στο δρόμο. Από την άλλη βρίσκομαι ακόμα σε μια «τουριστική διάθεση» ώστε να γνωρίσω τη γειτονιά που για χρόνια ζούσε στη σκιά της πάνω πλευράς των Πετραλώνων. Μέσα από αυτό την περιήγηση είχα την ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα ανθρώπους που ήξερα μόνο φυσιογνωμικά και είχαμε μόνο μια καλημέρα. Μετά από τη δημοσίευση του θέματος ελπίζω στο μέλλον να πούμε και κάτι παραπάνω.
Ποιοι είναι εκείνοι οι δεσμοί που συνδέουν το χθες με το σήμερα της περιοχής. Μέχρι την άφιξη των πρώτων εργοστασίων και για κάποια χρόνια μετά τα Πετράλωνα ήταν σαν ένα χωριό κοντά στο κέντρο της Αθήνας. Οι δρόμοι χωμάτινοι, τα σπίτια χαμηλά. Το 1852 εγκαταστάθηκε στην οδό Αλκμήνης το πρώτο εργοστάσιο σοκολατοποιίας Παυλίδου και γέμισε την γειτονιά με μυρωδιά σοκολάτας. Οι παλιοί κάτοικοι λένε ιστορίες για τα παιδιά που μαζεύονταν στα παράθυρα και τους εργάτες που έδιναν στα κλεφτά λίγο απ’ την ζύμη κι εκείνα έτρεχαν στις γύρω αλάνες για να απολαύσουν την μπουκιά τους.
Το 1936 ιδρύθηκε η ΚΟΠΕΡ μια από τις μεγαλύτερες ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες στην Αριστοβούλου και από το 1938 μέχρι και την δεκαετία του ’80 στην οδό Αλκμήνης όπου σήμερα στεγάζεται ο χώρος τέχνης The Hub, λειτουργούσε το εργοστάσιο της Palco που έκλεισε ξεσηκώνοντας πορείες διαμαρτυρίας απ’ την πλευρά των εργατών. Το εργοστάσιο του Πουλόπουλου που έχει ακόμα ζωγραφισμένο το κουνέλι να πετάει το καπέλο και πολλά ακόμα εργοστάσια που αν και έκλεισαν ή πουλήθηκαν, έκαναν τα Πετράλωνα μια συνοικία εργατών, με έντονη πολιτική και κοινωνική ζωή και αυτό είναι απ’ τα στοιχεία που δεν άλλαξαν. Την βιομηχανική άλλοτε ζώνη ήρθαν να αντικαταστήσουν θέατρα, χώροι τέχνης, μαγαζιά, μπαράκια και μεζεδοπωλεία βάζοντας τις αρχές της αλληλοβοήθειας και της κοινωνικοποίησης πρώτες. Πολλά απ’ παλιά καφενεία έχουν παραμείνει, πολλοί νέοι δημιουργούν μια πιο μοντέρνα εκδοχή τους καλύπτοντας τις ίδιες ανάγκες.
Ο θρύλος θέλει τα Άνω και Κάτω Πετράλωνα να έχουν μεταξύ τους μια κόντρα, όπως γίνεται και σήμερα με τα χωριά που χωρίζονται από έναν «κεντρικό» δρόμο. Οι μεν έβλεπαν τους δε κάπως αφ’υψιλού λόγω της καλύτερης οικονομικής κατάστασης αλλά και της γεωγραφικής θέσης και οι δε θεωρούσαν ότι οι Ανωπετραλωνιώτες άνηκαν σε ένα πιο συντηρητικό κομμάτι της κοινωνίας. Σ’ αυτή την μεταξύ των κατοίκων αντιλογία έπαιξε σημαντικό ρόλο και το γεγονός ότι οι γραμμές του τρένου χωρίζουν αυτή τη γειτονιά που υπό άλλες συνθήκες θα ήταν ενιαία και επιτρέπουν την πρόσβαση απ’ την μια μεριά στην άλλη μόνο με τις τρεις αερογέφυρες που υπάρχουν κατά μήκος του Ησάπ.
Στην επόμενη σελίδα οι πρώτες στάσεις στο BabyFeat και η Βόλτα.
