Categories: ΠΟΛΗ

H ιστορία των ελληνικών σιδηροδρόμων σε ένα μουσείο

Σε απόστασης αναπνοής από το δρόμο με τη μεγαλύτερη ποικιλία σε ανταλλακτικά αυτοκινήτων, υπηρεσίες βουλκανιζατέρ και πωλήσεις ταξί, ένα μουσείο στεγάζεται από το 1979 με ιδιαίτερα και ιστορικής αξίας για όλη την επικράτεια εκθέματα. Το Σιδηροδρομικό Μουσείο Αθηνών -ή Μουσείο των Ελληνικών Σιδηροδρόμων- της, κάθετης στην Λεωφόρο Λιοσίων, οδού Σιώκου ιδρύθηκε όταν μερικοί εργαζόμενοι του ΟΣΕ αποφάσισαν να συλλέξουν και να φροντίσουν βαγόνια που διαμόρφωσαν και εξυπηρέτησαν τις μαζικές μεταφορές στην Ελλάδα άλλων αιώνων δημιουργώντας έτσι έναν χώρο που σήμερα απολαμβάνουν να περιηγούνται σε αυτόν τόσο ενήλικες όσο και μικρότερης ηλικίας επισκέπτες.

«Η ωρίμανση της σιδηροδρομικής ιδέας στην Ελλάδα, ο σχεδιασμός και η κατασκευή του Ελληνικού σιδηροδρομικού δικτύου έχουν αφήσει ανεξίτηλα ίχνη στην ιστορία του τόπου μας. Η συμβολή των σιδηροδρόμων στην ανάπτυξη της χώρας μας απ’ το ξεκίνημα τους στα 1884 μέχρι σήμερα, υπήρξε μεγάλη και σημαντική». Αυτά ήταν τα λόγια του Ανδρέα Λαμπρινόπουλου, διοικητή του οργανισμού σιδηροδρόμων Ελλάδος κατά την επέτειο των 100 χρόνων από την έλευση της πρώτης ατμομηχανής στις γραμμές του ΟΣΕ. Σήμερα, στην είσοδο του χώρου που φιλοξενεί αυτή την ωρίμανση της σιδηροδρομικής ιδέας, ένα ρομπότ κατασκευασμένο από αυθεντικά εξαρτήματα παλαιάς δηζελομηχανής «υποδέχεται» τους επισκέπτες καθημερινά (εκτός Κυριακής και Δευτέρας) μεταξύ 9 π.μ και 1 μ.μ  . Στο κτίριο που βρίσκεται ακριβώς απέναντί του, μερικές σκάλες οδηγούν στον Σύλλογο Φίλων Σιδηροδρόμου που λειτουργεί πλέον μόνο κάθε Τετάρτη.

Τα καπέλα του σταθμάρχη

Στην πρώτη αίθουσα του μουσείου εκτίθενται χειροκίνητες και ποδοκίνητες δρεζίνες που χρησιμοποιούνταν από τους εργάτες και φροντιστές των γραμμών, τοπογραφικά όργανα – τα περισσότερα εκ των οποίων χρησιμοποιήθηκαν κατά την κατασκευή του δικτύου Πελοποννήσου, σπάνιες φωτογραφίες από την παλαιά σιδηροδρομική γέφυρα στη διώρυγα Κορίνθου καθώς και σχέδια νεοκλασικής τυπολογίας του σιδηροδρομικού σταθμού Βόλου, το σημερινό κτίριο του οποίο παρότι δεν συμφωνεί απόλυτα με τα σχέδια μετά τους σεισμούς στην περιοχή το 1955- αποτελεί επίσης μουσείο με πλούσιο υλικό σε τεκμήρια και κειμήλια  σχετικά με την ιστορία των σιδηροδρόμων.

Ο προθάλαμος τελειώνει και στη δεύτερη και πιο εντυπωσιακή αίθουσα, το πρώτο έκθεμα είναι μια μαυροκόκκινη ατμομηχανή ΤΙΡΥΝΣ του 1884 ενώ δίπλα της υπάρχει ο απαραίτητος πίνακας με πληροφορίες για τον τύπο, το εργοστάσιο κατασκευής της, το έτος που τέθηκε σε κυκλοφορία, το εύρος γραμμής, το είδος ατμού που παράγει, τη μέγιστη ταχύτητά της μέχρι την απόσταση μεταξύ των ακραιών τροχών της. Ανάμεσα σε επιβατικά οχήματα και χειροκίνητες πυροσβεστικές αντλίες που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του Β’ παγκοσμίου και διάφορα μοντέλα τροχαίου υλικού το βασιλικό βαγόνι του 1888 για τις μετακινήσεις του Γεώργιο Α’ κατασκευασμένο από τέσσερα διαφορετικά είδη ξύλου, με λεπτομέρειες χρυσού και εσωτερική επένδυση από βελούδο αποτελεί μαζί με το επίσης χρυσοποίκιλτο καπνιστήριο όχημα του σουλτανικού συρμού του Αβδούλ Αζίζ και το καλοκαιρινό βαγόνι του οδοντωτού που πραγματοποιούσε τη διαδρομή Διακοφτό – Καλάβρυτα αποτελούν τα πιο εντυπωσιακά εκθέματα. Ανάμεσα στους «καρβουνιάρηδες», το μοναδικό ηλεκτρικό όχημα αποτελεί το τραμ που μετέφερε επιβάτες μεταξύ Σταθμού Λαρίσης και Πειραιά, όμοιο με αυτό που χρησιμοποιήθηκε για τα γυρίσματα του «Ποτέ την Κυριακή» σε σκηνοθεσία Ζυλ Ντασέν.

Το πολυτελές βασιλικό βαγόνι

Ένα καπνιστήριο όχημα του σουλτανικού συρμού

Και μια μινιατούρα

Σε ένα δωμάτιο όπου τα παράθυρα είναι καλυμμένα με πορτοκαλί κουρτίνες στολισμένες με το ανάγλυφο σήμα του ΟΣΕ, διατρητικά μηχανήματα εισιτηρίων, πίνακες δρομολογίων, σφραγίδες, σάλπιγγες, φανοί, ρολόγια σταθμών και πλούσιο έντυπο υλικό που περιλαμβάνει από βασιλικά διατάγματα περί ασφαλείας και αστυνόμευσης των σιδηροδρόμων μέχρι εγχειρίδια με τίτλο «Η συννενόησις με τους ξένους επιβάτες» του έτους 1935 συνοδεύουν μια ποικιλία μικρογραφιών συρμών που τοποθετημένες περιμετρικά κάνουν ένα πέρασμα στον χρόνο και τον εκσυγχρονισμό των εγχώριων σιδηροδρόμων σε ένα δωμάτιο που βρίσκεται ακριβώς δίπλα στις σημερινές γραμμές που χτυπούν το κουδούνι σηματοδοτώντας πως οι μπάρες των σιδηροδρόμων πέφτουν κόβοντας για μερικά λεπτά την πρόσβαση προς την κεντρική λεωφόρο.

Σιδηροδρομικό Μουσείο Αθηνών, Σιώκου 4. Τηλ: 21 0512 6295. Τρίτη – Παρασκευή και κάθε δεύτερο και τέταρτο Σάββατο του μήνα 9:00 – 13:00. Είσοδος ελεύθερη.
Ζωή Παρασίδη

Η Ζωή Παρασίδη γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1990 στην Αθήνα. Σπούδασε στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου και από το 2009 εργάζεται ως δημοσιογράφος.