Στις 17 Δεκεμβρίου 2015 απεβίωσε από φυσικά αίτια (καρδιακή προσβολή) στο σπίτι του στην Νέα Υόρκη ο Steve “the Greek” Athineos. Ο Steve ήταν διακεκριμένο μέλος της ποδηλατικής κοινότητας της Νέας Υόρκης, bike messenger για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του και ιδιοκτήτης εταιρίας bike courier. Συνέδεσε άρρηκτα το όνομά του με τον αγώνα για τα δικαιώματα των ποδηλατών και ειδικότερα με το αγώνα για την διάσωση του επαγγέλματος του bike messenger την περίοδο 1985-1995.
Στις 22 Ιουλίου 1987, ο τότε Δήμαρχος της Νέας Υόρκης Ed Koch στάθηκε στα σκαλιά του City Hall με τον αρχηγό της αστυνομίας και υπεύθυνο Μεταφορών/Συγκοινωνιών δίπλα του και ανακοίνωσε την απαγόρευση κυκλοφορίας ποδηλάτων κατά την διάρκεια της ημέρας στο midtown New York, δηλαδή την περιοχή που βρίσκεται μεταξύ Fifth, Park και Madison από την 31η ως την 59η οδό, Δευτέρα με Παρασκευή. Η απαγόρευση αυτή ήταν μια άμεση και κατά πρόσωπο στοχοποίηση των επαγγελματιών ποδηλατών και των συνήθως συνεταιριστικών εταιριών τους που δραστηριοποιούνταν στην πόλη. Πέρα από αυτούς ο νόμος αυτός θα λειτουργούσε ως μια τεράστια τροχοπέδη στην μετακίνηση των εργαζομένων του midtown με ποδήλατο και θα έθαβε οποιαδήποτε μέλλον για την αστική μετακίνηση με ποδήλατο αφού αφορούσε μαι τεράστια περιοχή του Μανχάταν.
Εκείνη την εποχή, οι bike messengers της πόλης και οι εταιρίες τους θεωρήθηκαν από το Koch ως ένας από τους λόγους για τους οποίους οι δρόμοι της Νέας Υόρκης ήταν επικίνδυνοι και γεμάτοι κίνηση. Ήταν μια κλασσική στάση ενός Δημάρχου – όπως και του δικού μας – που προέρχεται και υπερασπίζεται τα συμφέροντα της αγοράς/χρήσης των αυτοκινήτων. Ένας οποιασδήποτε αντικειμενικός κριτής καταλαβαίνει τότε όπως και τώρα ότι ο βασικότερος παράγοντας για την συμφόρηση και επικινδυνότητα στους δρόμους της Νέας Υόρκης αλλά και οποιαδήποτε μεγάλης πόλης είναι τα αυτοκίνητα. Μέσω μιας σειράς τυχαίων γεγονότων και ενός ατυχήματος που συνέβη στον Steve Athineos εκείνες τις ημέρες – τότε με τρίχρονη εμπειρία ως ποδηλάτης/ταχυδρόμος – κινητοποιήθηκαν τα ΜΜΕ της πόλης και το γνωστό σε κάποιους ΜΚΟ Transportation Alternatives με αποτέλεσμα την συσπείρωση των περισσότερων ποδηλατών της πόλης.
Τότε έγιναν μερικές από τις πιο αυθεντικές ακτιβιστικές ενέργειες στην Νέα Υόρκη, ενέργειες που άφησαν παρακαταθήκη για την ανάπτυξη της παγκόσμιας ποδηλατικής αστικής κουλτούρας. Από ακτιβιστές και commuters μέχρι αθλητές και ποδηλάτες αναψυχής η πόλη αγκάλιασε τον αγώνα του Steve “The Greek” και μαζί με αυτόν μια νέα μορφή μετακίνησης αλλά και ταυτότητας για τις μεγαλουπόλεις βασισμένη σε πράσινες στρατηγικές. Κεντρικός χαρακτήρας σε αυτή την προσπάθεια υπήρξε ο Steve Athineos, και το πνεύμα του “direct action” που κατάφερε να κερδίσει τόσο μεγάλες και σημαντικές μάχες για το μέλλον της Νέας Υόρκης θέτοντας το παράδειγμα για τον ορισμό του “liveable cities”. Οι μάχες του κερδήθηκαν εκείνη την εποχή (τέλη 80s – αρχές 90s) από τον Steve και το ΤΑ ήταν πολλές: full-time πρόσβαση στο River Road (NJ), νόμιμα κατοχυρωμένη πρόσβαση στο νότιο τμήμα του George Washington Bridge, επανατοποθέτηση ως μόνιμου bike lane στις γέφυρα του Queensborough και γενικά μια μετατόπιση της κοινής γνώμης ως προς την πρόταση ότι η καθαρή ατμόσφαιρα θα πρέπει να είναι η προτεραιότητα της δημαρχίας. Μπορεί κάποιος να αντιληφθεί το εύρος της νίκης αυτών των ιδεών σε μια πόλη όπου ο χώρος και το κόστος για αλλαγές είναι τόσο υψηλό ενώ τα συμφέροντα είναι τόσο πολύπλοκα και οι πιέσεις τεράστιες αφού κάθε τετραγωνικό γης κοστίζει 200 φορές ακριβότερα από την Πλατεία Συντάγματος.
Αλλά υπάρχουν ακόμα τόσα πολλά πράγματα να γίνουν, μην ξεχνάτε ότι η Νέα Υόρκη μοιάζει λίγο με την Αθήνα αφού η κίνηση είναι τρομακτική και η επικινδυνότητα παρόμοια. Εκεί όπως και εδώ εκατοντάδες ποδηλάτες και πεζοί δέχονται την αναίτια και ευθαρσή αυτοκινητιστική βία (είτε είναι αυτοκίνητα, φορτηγά ή scooter) και η Αστυνομία, Δήμος και πολιτεία κάνει λίγα έως τίποτα για να διαλευκάνει, εμποδίσει και παραδειγματίσει παρόμοιες καταστάσεις αυτοκινητιστικής βίας. Εκεί όπως και εδώ ο δρόμος προς “livable cities” είναι πολύ μακρύς αλλά δίκαιος και αυθεντικός για αυτούς που θα τον διαλέξουν όπως ο Steve.
RIP λοιπόν στον Αθηναίο που έσωσε την χρήση ποδηλάτου, στην Νέα Υόρκη.
* Ο Άγις Κολύβας είναι αστικός ποδηλάτης και manager του καταστήματος 48x17 Cycles (Βείκου 2, Ακρόπολη, 2109225488, 48x17.com).
