Οι εργαζόμενοι των Σωματείων του Ο.ΣΥ. πιστεύουν πως η διατήρηση της μνήμης μέσα από την τεχνολογία άλλων εποχών είναι μια σημαντική κι ενδιαφέρουσα ιστορική καταγραφή.
Έτσι, τα τελευταία χρόνια, κάθε Κυριακή των Βαΐων, οι κάτοικοι της Καστέλλας βγαίνουν στα μπαλκόνια τους κι απλώνονται στα στενά για να παρακολουθήσουν μια βόλτα με μέσα μαζικής μεταφοράς που έχουν αποσυρθεί από τους δρόμους τόσο του Πειραιά όσο και της Αθήνας.
Από το 1996, κάθε Κυριακή των Βαΐων, η Αδελφότητα Τροχιοδρομικών Υπαλλήλων Πειραιώς σε συνεργασία με τα Σωματείο Εργαζομένων Ο.ΣΥ. ΑΕ πραγματοποιούν μια βόλτα με ιστορικά οχήματα στους δρόμους του Πειραιά
Από τη δεκαετία του ’50, η Αδελφότητα Τροχιοδρομικών Υπαλλήλων Πειραιώς συγκεντρωνόταν σε πιο κλειστό κύκλο πριν την έναρξη της Μεγάλης Εβδομάδας. Πλέον, σε συνεργασία με τα Σωματείο Εργαζομένων Ο.ΣΥ. ΑΕ (πρώην ΗΛΠΑΠ) καλούν όσους γοητεύονται από τα οχήματα του παρελθόντος στην καθιερωμένη γιορτή που ξεκινάει από ένα παλιό αμαξοστάσιο.
Κάθε χρόνο, οι πρώην εργαζόμενοι, οι κάτοικοι της περιοχής αλλά και οι αθεράπευτοι εραστές του vintage σε κάθε του έκφραση πριν συγκεντρωθούν στο αμαξοστάσιο του Νέου Φαλήρου προηγείται εκκλησιασμός και αρτοκλασία στον ναό της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας στο Μικρολίμανο, συνεχίζοντας την παράδοση της Αδελφότητας.
Μόλις το ρολόι δείξει 10:00 και για την επόμενη μιάμιση ώρα οι διοργανωτές της ιστορικής βόλτας τρατάρουν -όπως κάθε χρόνο- τους επισκέπτες τους καφέ και γλυκό, και στη συνέχεια τους επιτρέπουν να μπουν μέσα στα οχήματα προκειμένου να φωτογραφήσουν αυτά τα μουσεία που στέκονται πάνω σε ρόδες.
Τα πρώτα ηλεκτροκίνητα λεωφορεία που κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα ήρθαν από την Ιταλία. Το μηχανικό μέρος τους ήταν κατασκευής των εργοστασίων FIAT και το ηλεκτρικό της C.GE (Compania Generale di Elettricità). Η χωρητικότητα τους ήταν μόλις 28 καθήμενοι επιβάτες κι άλλοι 28 όρθιοι.
Τα πρώτα ηλεκτροκίνητα λεωφορεία που κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα ήρθαν από την Ιταλία το 1939
Από τα 12, αυτό είναι το μοναδικό που διασώθηκε
Η εταιρεία που τα δημιούργησε δεν έχει σχέση με τη σημερινή FIAT, αφού το εργοστάσιο της βομβαρδίστηκε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου με αποτέλεσμα να μην έχουν διασωθεί τα σχέδια και οι πατέντες των λεωφορείων αυτών. Τα δώδεκα διαξονικά οχήματα που κατασκευάστηκαν το 1939 κι ήρθαν στη χώρα κατόπιν παραγγελίας της αγγλικής ιδιωτικής Ηλεκτρικής Εταιρίας Μεταφορών που διαχειριζόταν τότε και το δίκτυο των τραμ στην Ελλάδα, έμειναν ακινητοποιημένα μέχρι το τέλος του πολέμου. Δέκα από αυτά κυκλοφόρησαν στον Πειραιά από το 1948 μέχρι το 1983, αφού τα δύο εξ αυτών μεταφέρθηκαν στην Γερμανία κατά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων.
«Μας ρωτάνε τι κέρδος έχουμε να ασχολούμαστε με τέτοια οχήματα. Τα σωματεία όμως, εκτός από πολιτική, οφείλουν να παράγουν και πολιτισμό, ό,τι έχουμε διασώσει από την ιστορία μας θέλουμε να το χαίρεται και ο κόσμος». Ο Αθανάσιος Καραμητόπουλος, πρόεδρος του Σωματείου Τεχνικών και Υπαλλήλων Ο.ΣΥ. τονίζει πως τα οχήματα που έχουν διασωθεί συντηρούνται με εθελοντική εργασία από τους εργαζόμενους, αυτά τα οχήματα που αποκαλεί «μπιμπελό» ενώ μηχανικοί που έχουν συνταξιοδοτηθεί εδώ και χρόνια επιβιβάζονται με τα εγγόνια τους στο διασωθέν λεωφορείο, γνωστό μεταξύ τους και ως «FIATάκι».
Τα οχήματα που έχουν διασωθεί συντηρούνται με εθελοντική εργασία από τους εργαζόμενους του ΟΣ.Υ.
«Μας ρωτάνε τι κέρδος έχουμε να ασχολούμαστε με τέτοια οχήματα. Τα σωματεία όμως, εκτός από πολιτική, οφείλουν να παράγουν και πολιτισμό, ό,τι έχουμε διασώσει από την ιστορία μας θέλουμε να το χαίρεται και ο κόσμος».
Για λόγους ασφαλείας και εξαιτίας των περιορισμένων του θέσεων, στο FIAT/CGE τηρείται λίστα επιβατών. «Μαζεύεται πολύς κόσμος από την περιοχή, προσπαθούμε να τους εξυπηρετήσουμε όλους όσους αυτά τα οχήματα τους ξυπνούν αναμνήσεις. Η κόρη ενός συναδέλφου, που είναι 84 ετών πλέον, μας τηλεφώνησε και μας ζήτησε να είναι κι εκείνος στη λίστα, δεν μπορούσαμε να αρνηθούμε. Στην Ευρώπη, τέτοιου είδους βόλτες έχουν εισιτήριο, εμείς δεν αποσκοπούμε σε κανένα κέρδος, παρά θέλουμε να διατηρήσουμε και να μοιραστούμε την ιστορία μας».
Απ’ όσο γνωρίζουν οι άνθρωποι του ΟΣ.Υ. το FΙΑΤ είναι το μοναδικό του είδους του που σώζεται παγκοσμίως. Υπήρξε πολύ πρωτοποριακό για την εποχή, είναι ακόμα και με τα σημερινά δεδομένα. Δίπλα στο πιο ιστορικό όλων των οχημάτων, ένα πιο ευρύχωρο σοβιετικό τρόλεϊ πρόκειται να γεμίσει κι αυτό με επιβάτες. Τα ZiU κατασκευάστηκαν στο εργοστασίου της ENERGOMA CHEXPORT και αγοράστηκαν όχι με χρήματα, αλλά με πορτοκάλια. Στην Ελλάδα κυκλοφόρησαν 356 οχήματα από το 1978 έως το 2003. Τα 126 από αυτά παρελήφθησαν μεταξύ 1972-1980, άλλα 50 ήρθαν το 1983, 80 οχήματα έφτασαν από το 1984 μέχρι το 1985 και τα τελευταία 100 στις αρχές των 90s.
Τα ZiU κατασκευάζονταν σε ένα εργοστάσιο της Ρωσίας
Τα πρώτα που έφτασαν στην Ελλάδα αγοράστηκαν με αντάλλαγμα πορτοκάλια
Τα τρόλεϊ αυτά αποσύρθηκαν σταδιακά από την Αθήνα από το 2000 μέχρι το 2003.
Γνωστά και ως «Ρώσοι», τα τρόλεϊ αυτά αποσύρθηκαν σταδιακά από την Αθήνα από το 2000 μέχρι το 2003. Μπορεί λοιπόν να είναι πιο φρέσκα στη μνήμη της πόλης όμως φαίνονται τόσο μακρινά σαν αισθητική που έλκουν τον κόσμο να επιβιβαστεί σε ένα απ΄αυτά μια Κυριακή κάθε χρόνο. «Τα βάφουμε, τα ελέγχουμε, τα συντηρούμε, όλα τα ιστορικά οχήματα τα που έχουμε συγκεντρώσει στο αμαξοστάσιο του Ρουφ τα αντιμετωπίζουμε όπως τον σύγχρονο στόλο». Ποια είναι η γοητεία τους; «Σήμερα όλα τα φτιάχνουμε με προγράμματα που βρίσκονται σε υπολογιστές, τα παλαιότερα χρειάζονται άλλου είδους φροντίδα. Ήταν πολύ εξελιγμένα για την εποχή τους και σε μερικά χρόνια ελπίζουμε να βγάλουμε κι άλλα σαν αυτά στους δρόμους. Βρήκαμε πρόσφατα στα αζήτητα ένα Alfa Romeo και το μεταφέραμε στο αμαξοστάσιο. Προσπαθούμε να σώσουμε ό,τι μπορούμε ώστε να να μη γίνει παλιοσίδερα και να βρουν κάτι και οι επόμενοι από εμάς», εξηγεί ο Αθανάσιος Καραμητόπουλος.
Στον χώρο του παλιού αμαξοστασίου στέκεται κι ένα Scania Vabis B7157. Είχε σχεδιαστεί από τον αμαξοποιό Ιωάννη Φίτσιο το 1957 κι έκανε την παρθενική του εμφάνιση στους δρόμους ένα χρόνο μετά. Ήταν ενταγμένο στο 4ο ΚΤΕΛ της Αθήνας μέχρι το 1981 που αποσύρθηκε από την κυκλοφορία. Δύο δεκαετίες αργότερα, ο Άγγελος Καρυτσιώτης, μέλος της Ομάδας Έρευνας και Μελέτης της Ιστορίας των Συγκοινωνιών στην Ελλάδα «Οι φίλοι του λεωφορείου», το βρήκε στη μάντρα ενός παλιατζή σκουριασμένο και ξεχαρβαλωμένο.
Το αγόρασε με δικά του χρήματα και επειδή δεν υπήρχε η δυνατότητα να το επισκευάσει, το δώρισε στην ΕΘΕΛ, με αντάλλαγμα να παραχωρείται στην ομάδα για βόλτα μερικές φορές το χρόνο.
Το Scania Vabis B7157 είχε σχεδιαστεί από τον αμαξοποιό Ιωάννη Φίτσιο το 1957
Ήταν ενταγμένο στο 4ο ΚΤΕΛ της Αθήνας μέχρι το 1981 που αποσύρθηκε από την κυκλοφορία.
Δύο δεκαετίες αργότερα βρέθηκε στη μάντρα ενός παλιατζή σκουριασμένο και ξεχαρβαλωμένο