«Ρε γαμώτο, τα πέταξε όλα η μάνα μου».
Αυτή είναι η πιο συνήθης φράση που ακούγεται από όσους περνούν για πρώτη φορά την πόρτα του αριθμού 30 στον δρόμο της Καλλιδρομίου. Εκεί στέκεται τα τελευταία δέκα χρόνια ένα μαγαζί που δεν εμπορεύεται τίποτα το σύγχρονο παρά έχει σταματήσει τον χρόνο σε άλλες δεκαετίες γεμίζοντας τα ράφια και τις βιτρίνες του με ενθυμήματα, αλλά και με τα συναισθήματα που δημιουργούν στον καθένα από εμάς.
Πίσω από το γραφείο του, ο Σπύρος Χώλης με ρωτάει αν συλλέγω κάτι και βρέθηκα στο μαγαζί ή αν με οδήγησε μέχρι εκεί κάποιος άλλος συλλέκτης, πρόκειται για μια ερώτηση που συνηθίζει να κάνει. Ο ίδιος διατηρούσε ένα δισκοπωλείο με το όνομα «Μικρός Ερωτικός» στην οδό Αραχώβης από το 2000 έως το 2007. Χωρίς να μετακομίσει από την αθηναϊκή συνοικία που νιώθει ομορφότερη εξαιτίας των ανθρώπων της, μεταφέρθηκε λίγους δρόμους πιο πέρα κρατώντας το ίδιο όνομα κι εμπλουτίζοντας τον χώρο με μικροπράγματα που τον συγκινούν.
Πολλοί είναι εκείνοι που αναζητούν παλιά αντικείμενα σε υπαίθριες αγορές, σε παλαιοπωλεία, σε flea markets του εξωτερικού. Το μεγάλο προβάδισμα του μαγαζιού των Εξαρχείων, έναντι όλων των παραπάνω λύσεων, είναι πως παρότι το υλικό του φαίνεται ατέλειωτο, είναι τακτοποιημένο και ταξινομημένο. Οι θησαυροί που προσφέρει φτάνουν στις προθήκες του από παζάρια που επισκέπτεται ο ιδιοκτήτης, από εκείνους που «εν μέσω κρίσης δίνουν πράγματα αφού πιστεύουν ότι τους πιάνουν χώρο» κι από συλλέκτες. Υπάρχουν βέβαια και κάποια αντικείμενα, όπως τα συσκευασμένα αυτοκινητάκια, έρχονται από το εξωτερικό εφόσον «εδώ δεν έχουμε αυτή την κουλτούρα, να φυλάμε δηλαδή τα πράγματα στα κουτιά τους».
Πολύχρωμα στρατιωτάκια, η σειρά βιβλίων Πολυάννα, τα τεύχη της Μανίνας αλλά και του Χοντρού και του Λιγνού, κινηματογραφικές αφίσες ασπρόμαυρων ξένων ταινιών, ένα παιχνίδι κατασκευών με τουβλάκια που χρονολογείται από το 1911, χειροποίητες μινιατούρες, πορτρέτα Ελλήνων τραγουδιστών, κούκλες του ‘50 και του ‘60, δίσκοι τις ΕΡΤ με τις σημαντικότερες συνεντεύξεις από το ‘87 έως το ’90, μια φωτογραφία από ρεπορτάζ παραλίας του Αργύρη Ντινόπουλου, ιαπωνικά διακοσμητικά κομψοτεχνήματα και παλιά αναμνηστικά ποδοσφαιρικών ομάδων είναι μόνο ελάχιστα από τα πράγματα που μπορεί να βρει κανείς στον Μικρό Ερωτικό.
Πόσο δυνατή είναι τελικά η νοσταλγία στην εποχή μας; Μήπως διανύουμε μια εποχή γενικευμένης ρετρολαγνείας; «Προσωπικά δεν πιστεύω σε μόδες γιατί δεν εμπεριέχουν ειλικρίνεια. Πιστεύω σε εκείνους που το έχουν μέσα τους, πάντα υπήρχαν αυτοί που αναζητούσαν πράγματα του παρελθόντος. Φυσικά, ωραίο είναι να πραγματοποιούνται νοσταλγικές εκθέσεις, για να πάρεις όμως κάτι παλιό πρέπει να το αγαπάς, να θέλεις να το αγγίξεις, να λαχταράς να το τοποθετήσεις κάπου».
Η μουσική και τα παιχνίδια έχουν την ίδια συναισθηματική ρίζα, μας θυμίζουν κάτι από το παρελθόν. Τουλάχιστον αυτό πιστεύει ο ιδιοκτήτης ενός μαγαζιού με «δισυπόστατη ταυτότητα». Από τη μια, προσφέρει μια ποικιλία ελληνικής δισκογραφίας- από παραδοσιακά μέχρι ρεμπέτικα και από το Νέο Κύμα μέχρι τον Μίκη και τον Μάνο, χωρίς να απουσιάζουν τα ροκ, τα ποπ αλλά και τα ελληνικά και ξένα σάουντρακ, μια συλλογή για την οποία φημίζεται αφού λέγεται πως είναι η καλύτερη της πόλης.
Η έτερη ταυτότητά του αφορά αντικείμενα κάθε λογής, στα οποία ο καθένας μπορεί να βρει τις αναφορές του, αναλόγως βέβαια με το πότε γεννήθηκε και τις αφηγήσεις με τις οποίες μεγάλωσε. «Για μένα η καλύτερη δεκαετία είναι μεταξύ ’65 και ’75, δεν είχε κάτι που να την ξεχωρίζει, απλώς συμμετείχα ως παιδί σ’ αυτήν. Όταν βέβαια κάποιος από χόμπι θέλει να ασχοληθεί με μια δεκαετία μπορεί τη βιώσει δυνατά κι ας μην την έζησε. Ωστόσο, τους περισσότερους τους συγκινούν αυτά που έχουν άμεση σχέση με την παιδική τους ηλικία».
Οι πιο ωραίες σκηνές που συναντώ είναι όταν στέκονται παιδιά έξω από τη βιτρίνα και κολλάνε τα χέρια τους στο τζάμι καθώς η μαμά τους τα τραβάει να φύγουν, όπως έκαναν και σε εμάς
Σε έναν κάδρο πάνω από την κάσα της πόρτας υπάρχει η αφίσα της Τετραλογίας, του πρώτου δίσκου που αγόρασε ο Σπύρος Χώλης, ενώ πίσω από μια βιτρίνα υπάρχει ένα αγαπημένο του αυτοκινητάκι Matchbox του ’66 που του θυμίζει Χριστούγεννα. Μέσα στο μαγαζί βρίσκονται δύο συλλέκτες βινυλίων που μου εξηγούν πως το Κορίτσια στον Ήλιο του Ξαρχάκου που αναζητούσα, κυκλοφόρησε στην πρώτη του κόπια με τους διαλόγους των ηθοποιών να ακούγονται πίσω από τα κομμάτια, ενώ έχει βγει επίσης και σε ιαπωνική έκδοση, κάτι που ομολογουμένως δεν γνώριζα. «Αυτό είναι που με φοβίζει, και στα παιχνίδια και στη μουσική, το ότι περνάνε τα χρόνια και εσύ μένεις προσκολλημένος, ενώ οι γενιές προχωράνε και δεν έχουν μνήμες για αυτά. Αυτό που βλέπουν κι ακούν μπορεί να τους αρέσει, αλλά δεν θυμούνται κάτι. Όπως κι εγώ δεν μπορώ να παρακολουθήσω την σημερινή μουσική έκρηξη στην Ελλάδα ή δεν μπορώ να ανεχθώ τα παιχνίδια του ’80, τα βρίσκω πολύ ξένα».
Αν κι ο ιδιοκτήτης έρχεται αντιμέτωπος με το «χάσμα των γενεών» και παρότι τη βόλτα τους στο μαγαζί κάνουν εκείνη τη μέρα πιστοί πελάτες «πάντα με ενδιέφερε να μπαίνει κι άλλος κόσμος που του αρέσει να κοιτάει τα μικροπράγματα, οι πιο ωραίες σκηνές που συναντώ είναι όταν στέκονται παιδιά έξω από τη βιτρίνα και κολλάνε τα χέρια τους στο τζάμι καθώς η μαμά τους τα τραβάει να φύγουν, όπως έκαναν και σε εμάς». Μαθαίνω πως πρόσφατα μια γυναίκα έκλαψε όταν μύρισε ένα σαμπουάν κλεισμένο σε μπουκάλι Donald.
«Ακούω όμορφα σχόλια. Δηλαδή, για να κάνουμε και λίγο χιούμορ, αν κάθε σχόλιο άξιζε δέκα λεπτά, τώρα θα ήμουν πλούσιος».