Τα οκτώ μεγάλα μπερδέματα της πόλης των Αθηνών

Όλα ξεκίνησαν από μια συζήτηση στο γραφείο. Τρεις συνάδελφοι έμεναν για κάποια χρόνια σ’ ένα διαμέρισμα της οδού Σεμιτέλου, πλησίον Μεγάρου Μουσικής. Αυτό που δεν μπορούσαν να πουν με βεβαιότητα, ήταν πού ακριβώς ανήκει η Σεμιτέλου. Είναι στην περιοχή Γουδί ή μήπως μπορεί να πει κανείς ότι το Μέγαρο Μουσικής είναι γειτονιά; Μπα, αποκλείεται. Ένας ακόμη πετάγεται και εκφράζει τη δική του απορία. «Κι εγώ που μένω ακριβώς πάνω από το Α’ Νεκροταφείο που ανήκω; Στο Παγκράτι ή το Μετς;». Δεν άργησαν να πέσουν κι άλλες ερωτήσεις στο τραπέζι για το πού αρχίζουν και πού τελειώνουν γειτονιές της Αθήνας, καθώς και σε ποια συνοικία ανήκουν. Γρήγορα – γρήγορα συγκεντρώσαμε τα οκτώ μεγάλα μπερδέματα της πόλης και αποφασίσαμε να βρούμε τα σαφή σύνορα τους.

1. Εξάρχεια – Νεάπολη
2. Κολωνάκι – Λυκαβηττός
3. Παγκράτι – Μετς
4. Κουκάκι – Μακρυγιάννη
5. Άνω και Κάτω Πετράλωνα – Θησείο
6. Κεραμεικός – Μεταξουργείο  – Βοτανικός
7. Ιστορικό Κέντρο
8. Και για την ιστορία, πού ανήκει τελικά η Σεμιτέλου και οι παραπλήσιες οδοί;

Πού μπορεί να βρει κανείς τα σύνορα των γειτονιών της Αθήνας; Με ένα γρήγορο γκουκγλάρισμα καταλάβαμε ότι το internet δεν θα είναι σύμμαχός μας σε αυτή τη μάχη. Οι χάρτες Google δεν βοηθούν καθόλου. Υπάρχουν λήμματα στην Wikipedia για κάθε γειτονιά ξεχωριστά και τα περισσότερα από αυτά αναφέρουν τα σύνορα, αλλά με ασαφή τρόπο. Για παράδειγμα: «Το Θησείο είναι μια περιορισμένη μικρή συνοικία–περιοχή της Αθήνας που βρίσκεται βορειοδυτικά της Ακρόπολης, μεταξύ της συνοικίας του Αστεροσκοπείου (νότια), των Πετραλώνων (νοτιοδυτικά), του Κεραμεικού (δυτικά), του Ψυρρή (βόρεια) και δυτικά από το Μοναστηράκι». Ωραία. Πού ξεκινούν τα Πετράλωνα ακριβώς και πού ο Κεραμικός δηλαδή; Εδώ ψάχνουμε τις οδούς, τα φυσικά σύνορα της πόλης.

Αναζητήσαμε σχετική βιβλιογραφία. Το βιβλίο «Αθήνα – Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία» (Θανάσης Γιοχάλας , Τόνια Καφετζάκη, Εκδόσεις Εστία, Δεκέμβριος 2012), ένας εξαιρετικός και επιμορφωτικός παράλληλα οδηγός της Αθήνας φαίνονταν μια καλή λύση. Δυστυχώς όμως ούτε εκεί βρήκαμε τη σαφήνεια που χρειαζόμασταν. Για παράδειγμα, στο κεφάλαιο 4 «Από την οδό Ακαδημίας έως τη λεωφόρο Αλεξάνδρας», αναζητήσαμε τα σύνορα Εξαρχείων, Νεάπολης. Λήμμα της σελίδας 227 αναφέρει: «Η συνοικία της Νεάπολης εκτείνεται από την οδό Ακαδημίας έως την Λεωφόρο Αλεξάνδρας και από τους πρόποδες του Λυκαβηττού έως τα Εξάρχεια». Ναι, αλλά ποια είναι τα ακριβή σύνορα Νεάπολης και Εξαρχείων;

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Καλέσαμε το Δήμο Αθηναίων με σκοπό να βρούμε την αρμόδια υπηρεσία που μπορεί να ξεδιαλύνει αυτά τα οκτώ μεγάλα μυστήρια. Από το κεντρικό τηλεφωνικό κέντρο του Δήμο μας παρέπεμψαν στη Διεύθυνση Σχεδίου Πόλεως & Δόμησης δίνοντάς μας έξι τηλεφωνικές γραμμές. Έπειτα από δύο μέρες αλλεπάλληλων τηλεφωνημάτων, είχαμε απάντηση. Το τηλέφωνο δεν ήταν το σωστό. Μια ευγενική κυρία μας ενημέρωσε πως πρέπει να καλέσουμε απευθείας τη Διευθύντρια Σχεδίου Πόλεως, κυρία Βάγια Τουρή. Η διαδικασία θα ήταν σαφέστατα απλούστερη αν, εξ αρχής, είχαμε καλέσει την ίδια, καθώς το τηλέφωνο επικοινωνίας με τη διεύθυνση, αναγράφεται στο επίσημο site του Δήμου. Η κυρία Τουρή, άκρως εξυπηρετική  διευκρίνισε πως πρέπει να περάσουμε από τα γραφεία του Σχεδίου Πόλεως και να δούμε τους χάρτες που σύμφωνα με το ΦΕΚ 80, Τεύχος Δ, 04 – 02 – 1988 ορίζουν τις συνοικίες και τα επίσημα σύνορα των γειτονιών που ανήκουν σε αυτές.

Κατά την επίσκεψή μας στα γραφεία του Σχεδίου Πόλεως, ενημερωθήκαμε πως μπορούσαμε να δούμε και on line το ανάλογο ΦΕΚ. Το πράξαμε, για να μπορούμε να διπλοτσεκάρουμε όσα σημειώσαμε χειρόγραφα κοιτώντας τους χάρτες με την πολύτιμη βοήθεια της Δάφνης Μπουραϊμου, υπαλλήλου του γραφείου Σχεδίου Πόλεως και Δόμησης. Το ΦΕΚ όμως είναι σκαναρισμένο, γεγονός που δεν βοηθάει καθόλου, καθώς οι χάρτες είναι αρκετά δυσανάγνωστοι.  Ωστόσο, τα έχουμε καταφέρει. Έτσι νομίζουμε τουλάχιστον.

Η συζήτηση για τα όρια της κάθε γειτονιάς κινούνται μεταξύ του αντικειμενικού και του υποκειμενικού οπότε είμαστε ανοικτοί σε οποιαδήποτε συζήτηση που μπορεί να προκύψει. 

Εξάρχεια – Νεάπολη 

Ένα από τα μεγαλύτερα debate της πόλης και συγκεκριμένα των κατοίκων Εξαρχείων. Σύμφωνα λοιπόν με το παραπάνω ΦΕΚ, τα Εξάρχεια ορίζονται ως Συνοικία 5, του 1^ο Διαμερίσματος του Δήμου Αθηναίων, με την ονομασία «Μουσείο – Εξάρχεια – Νεάπολη». Τα Εξάρχεια ως γειτονία ορίζονται, από την Πανεπιστημίου ως την Καλλιδρομίου με τελευταίο σύνορο τη Λεωφόρο Αλεξάνρδας. Από την γειτονιά του Μουσείου τη διαχωρίζουν οι οδοί Θεμιστοκλέους, Μποτάση, Ζαϊμη και Δεληγιάννη, ενώ το σύνορό της με τη γειτονιά που ορίζεται ως «Λόφος Στρέφη» είναι η οδός Καλλιδρομίου.  Το σύνορο των Εξαρχείων με την Νεάπολη είναι η Χαριλάου Τρικούπη.

Η γειτονιά της Νεάπολης λοιπόν ορίζεται από τις οδούς, Πανεπιστημίου – Χαριλάου Τρικούπη και Σίνα, μέχρι την οδό Λασκάρεως, ενώ στους πρόποδες του Λυκαβηττού σταμάτα στην οδό Σαρανταπήχου.

Κολωνάκι – Λυκαβηττός

Ακόμη ένα μπέρδεμα που περιλαμβάνει και τους Εξαρχειώτες, αλλά και όσους διατείνονται ότι μένουν στο Λυκαβηττό. Η συνοικία του Κολωνακίου (Συνοικία 3 του 1^ου Διαμερίσματος του Δήμου Αθηναίων) διαθέτει δύο γειτονιές, εκείνη του Κολωνακίου και εκείνη υπό την ονομασία Κολωνάκι – Λυκαβηττός.

Το Κολωνάκι περιλαμβάνει το λόφο του Λυκαβηττού. Ξεκινά από την Πανεπιστημίου και φτάνει στη Βασιλίσσης Σοφίας, ενώ συνορεύει με τη Νεάπολη στις οδούς Σίνα και Σαρανταπήχου. Η γειτονιά Κολωνάκι – Λυκαβηττός ορίζεται περιμετρικά από τις οδούς, Πλουτάρχου – Δίστρα Δώρας – Αριστοδήμου, Μ. Μερκούρη (πρώην Αθηναίων Εφήβων) και Λάχητος. Συνεπώς φτάνει στην Βασιλίσσης Σοφίας και περιλαμβάνει και το Μέγαρο Μουσικής.

Παγκράτι – Μετς

Δύο όμορφες και πολυπληθείς συνοικίες της Αθήνας. Μάλιστα, συνοικίες, διότι το Μετς, δεν είναι γειτονιά του Παγκρατίου, όπως πολλοί νομίζουν. Το Παγκράτι, 5^η συνοικία του 2^ου Διαμερίσματος του Δήμου Αθηναίων, περιλαμβάνει τρεις γειτονιές, την Υμηττού, τη Βαρνάβα και την Πλαστήρα. Τα όρια του Παγκρατίου είναι τα εξής:  Ξεκινά από την Βασσιλήσης Σοφίας και φτάνει ως την Ιλιάδος. Περιλαμβάνει το Παναθηναϊκό Στάδιο, ενώ το σύνορό του με το Μετς είναι η Μάρκου Μουσούρου και η Αρχιμήδους. Το Α’ Νεκροταφείο λοιπόν, περιλαμβάνεται στη συνοικία του Μετς, το οποίο και περικλείεται από τις Αρδηττού, Καρέα  – Ηλιουπόλεως και Υμηττού.

Κουκάκι – Μακρυγιάννη

Το Κουκάκι χωρίζονταν σε τρεις ζώνες, του Κουκάκη, του Μακρυγιάννη και του Γαργαρέτα. Αυτές ισχύουν άτυπα μέχρι σήμερα για τους κατοίκους, αλλά βάσει του σχεδίου πόλεως, ισχύουν άλλα. Η συνοικία, είναι η Συνοικία 4 του 1^ου Διαμερίσματος του Δήμου Αθηναίων «Μακρυγιάννη – Βεϊκου – Κουκάκι – Φιλοπάππου». Ως Κουκάκι ορίζεται το κομμάτι εκείνο που βρίσκεται μεταξύ των οδών Συγγρού – Λαγουμτζή, Αμυνάνδρου, τελειώνει στην Παναιτωλίου και συνορεύει με τη γειτονιά της Βεΐκου στη Ζαν Μωρεάς.

Από τη Ζαν Μωρεάς ως τη Μουσών πρόκειται για τη γειτονιά Βεΐκου, ενώ η γειτονιά του Μακρυγιάννη ξεκινά από την Τσάμη Καρατάσου και φτάνει ως τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου συνορεύοντας με το λόφο του Φιλοπάππου στην Σωφρονίσκου.

Άνω Κάτω Πετράλωνα – Θησείο

Τα Άνω και τα Κάτω Πετράλωνα (Συνοικίες 1 και 2) διαχωρίζονται από τις γραμμές του τρένου, όμως που ξεκινούν τα Πετράλωνα και που σταματά το Θησείο; Αυτό είναι ένα πάγιο ερώτημα για τους κατοίκους των συγκεκριμένων περιοχών. Το Θησείο λοιπόν ξεκινά από την οδό Θεσσαλονίκης – Επταχάλκου και φτάνει στην Αποστόλου Παύλου. Περιλαμβάνει το Αστεροσκοπείο Αθηνών. Το σύνορό του με τα Άνω Πετράλωνα είναι η οδός Θριασιών.

Κεραμεικός  – Μεταξουργείο  – Βοτανικός

Αυτό που μοιάζει περισσότερο μπερδεμένο απ’ όλα  – θα σας έχει τύχει πολλές φορές να δυσκολευτείτε να αποφασίσετε αν το αγαπημένο σας στέκι για κρασί και μεζέ ανήκει στον Κεραμεικό ή το Μεταξουργείο – τελικά είναι το πιο ευδιάκριτο από όλα. Ο Κεραμεικός και το Μεταξουργείο, δεν είναι παρά γειτονιές της συνοικίας του Ρουφ (συνοικία 3 του 3^ου Διαμερίσματος), που περιλαμβάνει και μία ακόμη, το Γκαζοχώρι. Η συνοικία του Ρουφ ορίζεται από τις οδούς Πειραιώς, Κωνσταντινουπόλεως και τελειώνει στην Κολοκυνθούς.

Το Μεταξουργείο φτάνει ως την Κολοκυνθούς και σταματά στη Θερμοπυλών, εκεί όπου ξεκινά ο Κεραμικός και φτάνει μέχρι τη Βουτάδων. Από τη Βουτάδων μέχρι τη Δαιδαλιδών μιλάμε πια για το Γκαζοχώρι. Ο Βοτανικός είναι ξεχωριστή συνοικία (Συνοικία 4, 3^ου Διαμερίσματος) και συνορεύει με το Ρουφ στην οδό Κωνσταντινουπόλεως. Φτάνει ως τη Σπύρου Πάτση και σταματά στη Σερρών, στο ύψος της Λεωφόρου Αθηνών. Περιλαμβάνει δύο γειτονίες, τον Προφήτη Δανιήλ και την Φλέμινγκ.

Ιστορικό Κέντρο

Ένα συχνό λάθος που κάνουμε οι Αθηναίοι, είναι να ταυτίζουμε το Εμπορικό Τρίγωνο, με το Ιστορικό Κέντρο. Σας έχουμε νέα! Σύμφωνα με το ΦΕΚ 567, Τεύχος Δ, 13 – 10 – 1979 το Ιστορικό Κέντρο περικλείεται από τις παρακάτω οδούς.

Φτάνει δηλαδή μέχρι τα Εξάρχεια περιλαμβάνοντας σχεδόν όλες τις προαναφερθείσες γειτονιές και συνοικίες όπως τη γειτονιά του Κεραμεικού, την Περιοχή της Ακρόπολης, αλλά και το Παναθηναϊκό Στάδιο.

Για να τιμήσουμε την οδό μη – τόπο που μας έδωσε την ιδέα για αυτό το ρεπορτάζ, αναζητήσαμε που ανήκει τελικά η οδός Σεμιτέλου.

Αφού έχουμε ξεκαθαρίσει ήδη ότι το Μέγαρο Μουσικής δεν είναι περιοχή και πως ανήκει στη γειτονιά Κολωνάκι – Λυκαβηττός, μάθαμε ότι η Σεμιτέλου ανήκει στη γειτονιά Ιπποκράτειο στη συνοικία Γουδί (5^η Συνοικία του 7^ου Διαμερίσματος) η οποία βρίσκεται μεταξύ των οδών, Βασιλίσσης Σοφίας και Μιχαλακοπούλου, Φειδιππίδου  – Λ. Αλεξάνδρας και τελειώνει στην οδό Λούρου, από όπου ξεκινάει η γειτονιά του Αγίου Θωμά.

Ξεμπερδευτήκατε  ή μήπως τώρα έγιναν χειρότερα τα πράγματα;