Είναι το νερό εμπόρευμα; Ένα περιβαλλοντικό αγαθό, απαραίτητο για την επιβίωση, θεωρητικά θα έπρεπε να υπερβαίνει την έννοια της ιδιοκτησίας, παρόλο που, λόγω της ανάγκης ορθής διαχείρισης, επεξεργασίας, μεταφοράς, διανομής και διάθεσής του, διατηρεί και μία σημαντική οικονομική διάσταση. Η εμπορευματοποίηση του νερού δεν έχει απλά οδηγήσει στην ιδιωτικοποίηση ενός αγαθού που εξασφαλίζει την επιβίωση αλλά και στη συσσώρευση τεράστιας ποσότητας πλαστικών αποβλήτων, η οποία μοιάζει παράλογη τη στιγμή που το νερό βρύσης διατίθεται δωρεάν και (συνήθως) είναι εξίσου πόσιμο.
Από το 2014, ισχύει μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ του Δήμου Αθηναίων και του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, με αντικείμενο την προώθηση του νερού βρύσης ως δημόσιου αγαθού και του δικαιώματος ύδρευσης στους δημόσιους χώρους. Φέτος το καλοκαίρι, σε συνεργασία με την Ε.Υ.Δ.Α.Π., τέθηκαν σε λειτουργία τρεις δημόσιες βρύσες στο κέντρο της Αθήνας, στις αρχές της Ερμού, στην Πλατεία Ασωμάτων και στην είσοδο του μετρό Κεραμεικός, ενώ αναμένεται να τεθούν σε λειτουργία και οι υπόλοιπες δημόσιες βρύσες της Αθήνας.
Μία καινοτόμος δράση του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, η οποία ξεκίνησε το 2017, σε συνεργασία με την Ε.Υ.Δ.Α.Π., την Ε.Υ.Α.Θ. και την Ε.Δ.Ε.Υ.Α., προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει τη σχέση μας με τον πολυτιμότερο φυσικό πόρο, παροτρύνοντας τις επιχειρήσεις εστίασης προς τη δέσμευση δωρεάν παροχής φρέσκου νερού βρύσης στους καταναλωτές.
Πρόκειται για μία mobile εφαρμογή, με το ευφάνταστο όνομα Επι-στροφή στη Βρύση, η οποία επιτρέπει στις επιχειρήσεις να καταχωρηθούν ως σημεία παροχής δωρεάν νερού βρύσης και στους πολίτες να εντοπίσουν μέσω ενός διαδραστικού χάρτη την πλησιέστερη δημόσια βρύση ή επιχείρηση που προσφέρει δωρεάν νερό βρύσης. Για τους καταναλωτές, το προφανές όφελος είναι η εξοικονόμηση χρημάτων, αλλά κοινή ωφέλεια της δράσης είναι και η μείωση των πλαστικών απορριμάτων.
Στην Popaganda μίλησε ο αντιπρόεδρος του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, Λάκης Κουκιάσας, ο οποίος απάντησε σε μερικές βασικές ερωτήσεις γύρω από την ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία.
Πώς λήφθηκε η πρωτοβουλία για την εκστρατεία «Επί–στροφή στη Βρύση»; Η εκστρατεία «Επί–στροφή στη βρύση» αποτελεί συνέχεια και εξειδίκευση των εκστρατειών του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS για το δημόσιο χαρακτήρα και τη βιώσιμη – ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων εδώ και δεκαετίες. Η εκστρατεία απαντά στο δημόσιο χαρακτήρα του νερού, το οποίο πρέπει κανείς να βρίσκει παντού και πάντα.
Τι περιλαμβάνει η συγκεκριμένη δράση και πώς υλοποιήθηκε; Οι δράσεις που υλοποιούνται αύτη την περίοδο στηρίζονται οικονομικά από το ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ μέσω του μέτρου «Καινοτόμες δράσεις με τους πολίτες» και αφορούν στην πρόσκληση προς πολίτες, επιχειρήσεις και φορείς για επιστροφή στο νερό της βρύσης. Ήδη, το περασμένο Μάρτιο διοργανώθηκε διεθνές συνέδριο, όπου παρουσιάσθηκαν καλά παραδείγματα από άλλες πόλεις του εξωτερικού. Πρόσφατα δημιουργήθηκε και ένα mobile application όπου μέσω διαδραστικού χάρτη, οι πολίτες μπορούν να βρουν την κοντινότερη δημόσια βρύση στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας και οι επιχειρηματίες μπορούν να καταχωρήσουν την επιχείρησή τους ως σημείο που προσφέρει νερό βρύσης. Σκοπός είναι η δράση να επεκταθεί και εκτός ιστορικού κέντρου Αθηνών.
Λάκης Κουκιάσας
Γιατί είναι τόσο σημαντική; Ποια είναι τα οφέλη της; Η επιστροφή στη βρύση, ως επιλογή αποτελεί βασική παράμετρο της βιώσιμης και ορθολογικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων ενώ συγχρόνως είναι το βασικό όχημα της προώθησης του δημοκρατικού δικαιώματος της ελεύθερης πρόσβασης σε δημόσιο, φρέσκο και ποιοτικό πόσιμο νερό παντού. Τα οφέλη από την εκστρατεία είναι πολλά και σημαντικά καθώς στοχεύει στην ενημέρωση για την ποιότητα του νερού της βρύσης και τη σημασία επιστροφής σε αυτήν ενώ μαζί με τους υπεύθυνους φορείς ύδρευσης στοχεύει σε πόσιμο φρέσκο νερό παντού και για όλους. Τέτοιες επιλογές συμβάλλουν και στη μείωση των πλαστικών και άλλων συσκευασιών και στηρίζουν την ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων συνολικά στην χώρα.
Πώς μπορεί ένας απλός πολίτης να συνεισφέρει; Ο πολίτης συμμετέχει στην εκστρατεία πρώτα και κύρια επιλέγοντας να εμπιστευτεί το νερό της βρύσης. Για τον καταναλωτή, η εμπιστοσύνη στο νερό της βρύσης αποτελεί θετική επιλογή, η οποία υποστηρίζει τους οργανωμένους φορείς ύδρευσης, τις κρατικές υπηρεσίες και την εθνική πολιτική. Η επιλογή αυτή όμως οφείλει και πρέπει να είναι πιστοποιήσιμη, ανιχνεύσιμη και με ανοιχτά δεδομένα για την ορθή και αξιόπιστη επικοινωνία του.
Υπάρχει μέριμνα για άτομα που δεν έχουν τη μεγαλύτερη ευχέρεια στη χρήση της τεχνολογίας (π.χ. ηλικιωμένοι) ώστε η χρήση της εφαρμογής να είναι λειτουργική; Στόχος της εκστρατείας είναι όλοι οι πολίτες της χώρας να βλέπουν και να αναγνωρίζουν τα σημεία παροχής πόσιμου νερού στην καθημερινότητα τους και σε αυτό βοηθούν και οι τεχνολογικές εφαρμογές, αλλά και τα αυτοκόλλητα που παρέχονται ως δημιουργικό στις επιχειρήσεις, προκειμένου να σηματοδοτήσουν τα σημεία τους. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε είναι απλά και κατανοητά, ωστόσο θα προσπαθήσουμε να έχουμε ακόμα πιο απλές εφαρμογές στην χρήση τους σε συνεργασία και με ενδιαφερόμενους φορείς.
Πώς μπορεί μία επιχείριση να καταχωρηθεί στην εκστρατεία; Επικοινωνεί με το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS στη σελίδα μας στο Facebook @epistrofistivrysi ή μέσω mail στο info@medsos.gr και συμπληρώνοντας μία φόρμα που βεβαιώνει ότι η επιχείρηση είναι συνδεδεμένη με το δίκτυο, προστίθεται στα σημεία της εφαρμογής.
Τι κίνητρα δίνετε στις επιχειρήσεις εστίασης για να συμμετέχουν στο εγχείρημα αυτό; Υπάρχει κάποια επιβράβευση; Οι επιχειρήσεις έτσι κι αλλιώς είναι υποχρεωμένες να παρέχουν νερό βρύσης στους πελάτες τους βάσει του υπάρχοντος νομικού πλαισίου. Η συμμετοχή τους στην εκστρατεία τους κάνει συμμέτοχους σε κάτι πολύ μεγαλύτερο. Και αυτό είναι η διεκδίκηση για δημόσιο χαρακτήρα του νερού, το οποίο πρέπει κανείς να βρίσκει παντού και πάντα. Η σήμανση τόσο στα ηλεκτρονικά μέσα της εκστρατείας όσο και στην ίδια την επιχείρηση δείχνει την διαφορετικότητα και την ευαισθησία της στα ζητήματα προστασίας περιβάλλοντος, ένα ζήτημα που πολλοί πλέον πολίτες βάζουν στα στοιχεία επιλογή τους για να επιλέξουν την επιχείρηση και τον χώρο των διακοπών τους, διασκέδασης, διαμονής κτλ. Αυτό είναι πολύ εμφανές στο εξωτερικό με αποτελέσματα που μας δείχνουν πως οι καταναλωτές επιλέγουν συχνότερα καταστήματα στα οποία προωθείται η ηθική κατανάλωση. Σιγά σιγά αυτό διαφαίνεται και στη χώρα μας.
Έχουν υπάρξει αντιδράσεις, δισταγμοί ή άρνηση από την πλευρά των επιχειρήσεων όσον αφορά τη συνεργασία τους; Η εκστρατεία βρίσκεται στην αρχή της και έτσι μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν αντιδράσεις. Ως προς τους δισταγμούς, δυστυχώς υπάρχει και η άποψη πως το νερό είναι εμπόρευμα και ως τέτοιο πρέπει να διατίθεται. Το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, έχει καταστατικό σκοπό του την υποστήριξη του δημόσιου χαρακτήρα του νερού.
Τι αποτελέσματα έχετε δει μέχρι στιγμής; Ποια είναι η ανταπόκριση του κόσμου στο εγχείρημα; Οι πολίτες είναι εκείνοι που φαίνεται να ανταποκρίνονται στην εκστρατεία και επιθυμούν να συμμετέχουν με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Αλλωστε είναι εκείνοι που αποτελούν το μοχλό πίεσης για το δικαίωμα τους στο δημόσιο, φρέσκο και ποιοτικό πόσιμο νερό παντού. Η εκστρατεία «Επί–στροφή στη βρύση», έχει την υποστήριξη της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης – Αποχέτευσης, της Ε.Υ.Α.Θ. και της Ε.Υ.Δ.Α.Π. καθώς και πολλών δημόσιων – δημοτικών φορέων όπως ο Δήμος Αθηναίων με τον οποίο υπάρχει και σχετικό μνημόνιο συνεργασίας.
Μέχρι πότε στοχεύετε να υλοποιηθεί πλήρως το εγχείρημα και πώς μπορεί να διευρυνθεί; Δεν υπάρχει ορίζοντας υλοποίησης. Η κάλυψη του συνόλου της χώρας με φρέσκο και ποιοτικό νερό βρύσης για όλους μας είναι ένα εγχείρημα δύσκολο, όχι όμως και ακατόρθωτο. Αρκεί να στηρίξουμε το αναφαίρετο δημοκρατικό δικαίωμα της ελεύθερης πρόσβασης σε δημόσιο, φρέσκο και καθαρό πόσιμο νερό παντού. Απώτερος στόχος αυτής της εκστρατείας είναι οι πολίτες να αναλάβουν οι ίδιοι την προώθηση και προστασία του νερού της βρύσης.
Όταν γίνει αυτό, θεωρείτε πως η προσβασιμότητα και η ανταπόκριση θα είναι επαρκείς ώστε η δράση να είναι βιώσιμη και να οδηγήσει σε χειροπιαστά αποτελέσματα; Αυτό δείχνουν όλες οι υπόλοιπες πόλεις που έχουν επιστρέψει στη βρύση. Γιατί όχι και εμείς; Σήμερα τα μηνύματα είναι αποπροσανατολιστικά και η ενημέρωση του κόσμου ελλιπής. Υπάρχει μεγάλη μερίδα του πληθυσμού της Αθήνας που πιστεύει ότι το νερό της πόλης μας, το καλύτερο νερό της Ευρώπης (σύμφωνα με το Δείκτη Περιβαλλοντικής Απόδοσης η Ελλάδα κατατάσσεται για το 2018 στην 1η θέση ανάμεσα σε 180 χώρες, όσον αφορά την ποιότητα του πόσιμου νερού) δεν είναι ποιοτικό και συνεχίζει να μην το προτιμά. Άλλοι πιστεύουν ότι με το λογαρισμό του νερού πληρώνουν τον πόρο. Το νερό των δημόσιων επιχειρήσεων ύδρευσης έχει οικονομική διάσταση, όμως αυτή οφείλεται στις ανάγκες ορθής διαχείρισης, επεξεργασίας, μεταφοράς, διανομής και διάθεσής του και όχι σε τιμολόγηση αυτού καθ’ αυτού του πόρου. Επίσης το νερό δεν υπάρχει σε αφθονία, ενώ οι μετρήσεις δείχνουν ότι το πρόβλημα θα είναι ακόμα πιο έντονο τα επόμενα χρόνια. Κάτι που η Κρήτη και ο νότος της χώρας έχουν ήδη αρχίσει να βιώνουν. Ο πόρος είναι πεπερασμένος και ως τέτοιο πρέπει να τον αντιμετωπίζουμε όλοι, προκειμένου να υπάρξει και για τις επόμενες γενιές. Για αυτό εμείς λέμε ότι χρειάζεται μια νεα κουλτούρα για το νερό που θα διασφαλίζει ότι η κάλυψη των ανθρώπινων και κοινωνικών αναγκών δεν αγνοεί την υποχρέωση να εξασφαλίζουμε νερό και για τις ανάγκες των φυσικών οικοσυστημάτων.