Sprezzatura (Σπρετσατούρα): Ιταλική λέξη που, σύμφωνα με το Λεξικό της Οξφόρδης, σημαίνει «μελετημένη ατημέλεια». Κατά το ll Cortegiano του Μπαλντασάρε Καστιλιόνε που εισήγαγε τον όρο τον 16ο αιώνα, είναι η χαλαρότητα που καλύπτει οποιαδήποτε επιτήδευση, «η ικανότητα των αυλικών να δείχνουν απόλυτοι κυρίαρχοι του εαυτού τους χωρίς προσπάθεια».
Με τα χρόνια, η σπρετσατούρα ταυτίστηκε με το ντελικάτο ντύσιμο που κρύβει ατέλειες, με το στυλ που ανδεικνύεται, όχι εκβιαστικά αλλά, μέσα από το καλό γούστο και αυτοπεποίθηση.
Τα τελευταία 71 χρόνια, ένα μαγαζί στην Κριεζώτου κόβει και ράβει στα μέτρα σας
Από το 1947 στον αριθμό 5 της οδού Κριεζώτου, «οι Ιταλοί δείχνουν τον δρόμο» και τρεις γενιές τους ακολουθούν κόβοντας και ράβοντας ρούχα για όσους αποζητούν την αίσθηση του χειροποίητου στο σώμα τους. Το όνομα «Χριστάκης» αποδεικνύει σταθερά μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια πως το αντρικό ντύσιμο δεν είναι μονότονο, πως έχει λεπτομέρειες που μπορούν να μεταμορφώσουν ένα φαινομενικά απλό πουκάμισο.
Σήμερα, το μαγαζί που ξεκίνησε ως ένα ισόγειο εργαστήριο έχουν αναλάβει τα εγγόνια του δημιουργού, ο Αντώνης και ο Χρήστος Νυφλής, εκπροσοπώντας τη γενιά που επέστρεψε δυναμικά στο sur measure, στην πολυτέλεια που επισκιάστηκε πριν από λίγο χρόνια από το έτοιμο μεν, ακριβό δε ρούχο.
Ο Χριστάκης αποδεικνύει σταθερά μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια πως το αντρικό ντύσιμο δεν είναι μονότονο
Στον Χριστάκη αγαπούν τις αποχρώσεις του πράσινου αν και διαπιστώνουν ότι είναι παρεξηγημένες από τους Αθηναίους. Βγάζουν τις μεζούρες τους τόσο για εκείνους που λένε «μου έλιωσε το μπλε μου κουστούμι, θα κάνω ένα ίδιο», όσο χαίρονται να εξυπηρετούν εκείνους που τολμούν ένα καρό σακάκι.
Ψάχνοντας την λεπτομέρεια, επενδύοντας στην ποιότητα, ταξιδεύοντας για να βρουν υφάσματα, παίζοντας με τα χρώματα και τα μοτίβα, νιώθουν ότι δεν έχουν την ελευθερία που έχει ένας fashion designer, αλλά μένουν πιστοί και προσαρμόζουν στο σήμερα μια παράδοση. Tο ότι είναι αφοσιωμένοι σε κάτι πολύ συγκεκριμένο είναι κι αυτό που τους αρέσει άλλωστε στη δουλειά.
Όπως ο παππούς του και ο θείος του που βρίσκονται μέχρι σήμερα στο μαγαζί, ο Χρήστος Νυφλής κόβει τα πατρόν των φημισμένων χειροποίητων πουκαμίσων της Αθήνας, βοηθώντας τους άντρες της πόλης να έρθουν ένα βήμα πιο κοντά στην σπρετσατούρα. Μας μίλησε για την ιστορία της επιχείρησης….
Μαζί με τον αδερφό του Αντώνη, ο Χρήστος Νυφλής είναι η τρίτη γενιά της επωνυμίας Χριστάκη
«Ο παππούς μου μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη, σε μια πόλη με πολλούς ράφτες και πουκαμισάδες. Ο μπαμπάς του ήταν επίσης ράφτης πουκαμίσων σε μια βιοτεχνία. Κάποια στιγμή, όταν ο παππούς θέλησε να ανεξαρτητοποιηθεί εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, ήρθε νομίζω το ‘36 και ήταν περίπου είκοσι ετών.
Εδώ δούλεψε για μερικά χρόνια σε κάποιους συγγενείς του, στον Στρογγυλό της Σταδίου στο τμήμα των πουκαμίσων οπότε έμαθε και καλύτερα την τέχνη, το κόψιμο, πώς να παίρνει μέτρα και κάποια στιγμή έφυγε από εκεί για να αποκτήσει τη δική του πελατεία. Έφτιαχνε στην αρχή μόνο πουκάμισα, κάποια στιγμή έκανε και πιτζάμες, σιγά σιγά άρχισε να ασχολείται και με τα υπόλοιπα ρούχα, πάντα μιλάμε για ανδρική ένδυση.
Λόγω της εγγύτητας στη βουλή ξεκίνησε να δουλεύει με κόσμο της πολιτικής, εργάστηκε επίσης με δικηγόρους, κι επιχειρηματίες, με ανθρώπους που ήταν στο κέντρο των εξελίξεων και της αγοράς. Έπειτα είχε πελάτες καλλιτέχνες και διανοούμενους που κατοικούσαν ή κινούνταν στη γειτονιά. Αν εξαιρέσεις τους πολιτικούς που έχουν περιορίσει κάπως τις εξόδους και τις αγορές τους, οι υπόλοιποι συνεχίζουν να έρχονται.
Ο άνθρωπος που ξεκίνησε την επιχείρηση το 1947, ο Χρίστος Τριανταφυλλίδης
Ένας από τους πελάτες του ήταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, υπάρχει άλλωστε και μια γνωστή ιστορία σύμφωνα με την οποία όταν έφυγε από την Ελλάδα επί χούντας με προορισμό το Παρίσι ταξίδεψε με το όνομα του παππού μου, χωρίς βέβαια να του το πει. Ταξίδεψε ως Τριανταφυλλίδης δηλαδή.
Πελάτης μας ήταν και ο Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας που έμενε δίπλα και το σπίτι του πλέον λειτουργεί ως πινακοθήκη/παράρτημα του Μουσείου Μπενάκη. Επίσης έχουμε ράψει και για τον Ντέμη Ρούσσο.
Το Χριστάκης βγήκε από το μικρό του όνομα, τον φώναζαν έτσι από μικρό και το κράτησε ως επωνυμία που τελικά έμεινε. Μάλιστα, ο Στράτης Μυριβήλης τον είχε συμβουλεύσει να ονομάσει το μαγαζί “Χριστάκης” με ι και να φτιάξει το λογότυπο με καλλιγραφικά γράμματα. Το λογότυπο που τελικά σχεδίασε ο παππούς μου και το έχουμε ακόμα, και είναι κάτι που δεν σκοπεύουμε να αλλάξουμε, είναι κλασικό και παραδοσιακό.
Έχουμε αρχείο πελατών, χειρόγραφα κιτάπια γεμάτα με τα τηλέφωνα και τα μέτρα τους. Πρόκειται για ένα αρχείο που ούτε εμείς δεν έχουμε τολμήσει να το ψάξουμε πάρα πολύ, αλλά κάποια στιγμή το έχουμε βάλει στόχο να δημιουργήσουμε ένα είδος μουσείου βασισμένο σε αυτά.
«Είναι ένα αρχείο που ούτε εμείς δεν έχουμε τολμήσει να το ψάξουμε πάρα πολύ»
Το ρούχο εισαγωγής έκανε θραύση τη δεκαετία του ‘80 οπότε αναγκαστικά το μαγαζί μπήκε και σε αυτό το κομμάτι. Εκτός από τα υφάσματα λοιπόν που ανέκαθεν έφερνε από την Ιταλία, την Ελβετία και την Αγγλία -αφού παραδοσιακά εκεί παράγονται τα ανώτερης ποιότητας υφάσματα για πουκάμισα- άρχισε να φέρνει κι έτοιμα κομμάτια.
Έχουμε παλιό πελάτη που έχει τρία σπίτια σε τρεις διαφορετικές χώρες και φτιάχνει τα ίδια ρούχα για κάθε σπίτι.
Τη δεκαετία του ‘90 μειώθηκαν αισθητά οι παραγγελίες, οι Έλληνες έδειξαν να προτιμούν τα ρούχα εισαγωγής χωρίς να είναι απαραίτητα πιο φθηνά από ένα ελληνικό χειροποίητο. Νομίζω ότι το έκαναν στη λογική “το ένα είναι μάρκα ενώ το άλλο όχι”. Ευτυχώς, πλέον οι πελάτες στρέφονται σε είδη που ξέρουν ότι φτιάχνονται στην Αθήνα, στην Ελλάδα, πάρα στο να πληρώνουν πολλά για κάτι που είναι εισαγωγής και μαζικό.
Τα τελευταία χρόνια που έχουμε αναλάβει εγώ κι ο αδερφός μου την επιχείρηση δίνουμε μεγαλύτερη βάση στην παραγγελία φτιάχνοντας χειροποίητα σακάκια, παντελόνια και βέβαια τα πουκάμισα που μας χαρακτηρίζουν. Το ότι ένα πουκάμισο φτιάχνεται στα μέτρα σου είναι η πολυτέλεια που ουσιαστικά κάνει τη διαφορά.
«Το ότι ένα πουκάμισο φτιάχνεται στα μέτρα σου…
…είναι η πολυτέλεια που ουσιαστικά κάνει τη διαφορά.
Υπάρχουν στο μαγαζί έτοιμα πουκάμισα, επίσης χειροποίητα και φτιαγμένα από εμάς, αλλά είναι διαφορετικό και πολύ πιο προσωπικό να έρθει ο πελάτης και να συζητήσουμε, να διαλέξουμε μαζί του τις λεπτομέρειες. Πολλές φορές δεν ξέρει τι ακριβώς θέλει αλλά με την κουβέντα καταλαβαίνουμε εμείς κι έτσι οδηγούμαστε σε ένα άρτιο αποτέλεσμα.
Στόχος μας είναι να κρατάμε γενιές πελατών. Οι παλιοί πελάτες, όσοι εργάζονται ακόμη, έρχονται γιατί θέλουν να φτιάχνουν καινούρια κουστούμια και πουκάμισα. Έχουμε πελάτες που ήταν παιδιά όταν είχε ξεκινήσει ο παππούς μου και ντύνουμε την οικογένεια ακόμα, αν και συχνά ένας εικοσάχρονος δεν θέλει να πάει εκεί που ντύνεται ο μπαμπάς του. Με τα χρόνια κι αν χρειαστεί να ντυθεί λίγο καλύτερα, μας έχει στο μυαλό του και θα μας επισκεφθεί.
Να είναι καλά τα social media, οι νέοι πλέον ενημερώνονται πολύ για το αντρικό ντύσιμο οπότε υπάρχει μια αναγέννηση του καλοραμμένου ρούχου. Επέστρεψε η ανάγκη για ένα καλό σακάκι, πιο ναπολιτάνικο, για ένα πουκάμισο με κάποιες λεπτομέρειες, για πράγματα που μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν πολύ δύσκολο να τα επικοινωνήσεις. Κάποτε μπορεί να ερχόταν ένας πελάτης, να ζητούσε κάτι που το είχε δει στο εξωτερικό αλλά αυτό που φτιάχναμε για εκείνον δεν μπορούσε να πουληθεί σε κάποιον άλλον, και να το έβαζες στη βιτρίνα δεν ανταποκρινόταν ο κόσμος. Τώρα, ειδικά μέσω του instagram, ο κόσμος ψάχνεται κι έχει πολλές εικόνες.
«Στόχος για εμάς είναι να κρατάμε γενιές πελατών»
Ενώ φαίνεται κλασικό και θεωρείς πως είναι 50 χρόνια το ίδιο, το αντρικό ρούχο έχει ενδιαφέρον. Οι μόδες που επιστρέφουν, όπως τα 60s που έκαναν την επανεμφάνισή τους με τηλεοπτικές σειρές τύπου Mad Men, έχουν ενδιαφέρον για εμάς γιατί είμαστε νέοι κι ανατρέχουμε στο αρχείο του παππού ή τον ρωτάμε. Συνειδητοποιούμε πόσο πιο εντατική ήταν η εργασία για ένα ρούχο στο παρελθόν, πολλά πράγματα γίνονταν στο χέρι κι εμείς τα επαναφέρουμε. Καποιοι το εκτιμούν, πολλοί δεν καταλαβαίνουν ακριβώς την αξία τους.
Το καλοκαίρι προτείνουμε ρίγα, λινό, 70s σχέδια που έχουν επανέλθει στο εξωτερικό.
Είμαστε περήφανοι για τις προτάσεις μας και για την ποικιλία μας σε χρώματα και μοτίβα παρότι οι περισσότεροι καταλήγουν να παίρνουν ένα μπλε κι ένα γαλάζιο πουκάμισο, οι άντρες κάνουμε βαρετές επιλογές πολλές φορές.
Δεν γνωρίζουμε το γυναικείο σώμα αλλά σε αντρική γραμμή ράβουμε για γυναίκες.
«Είμαστε περήφανοι για τις προτάσεις μας»
«Συνειδητοποιούμε πόσο πιο εντατική ήταν η εργασία για ένα ρούχο στο παρελθόν, πολλά πράγματα γίνονταν στο χέρι και εμείς τα επαναφέρουμε»
Έχουμε παλιό πελάτη που έχει τρία σπίτια σε τρεις διαφορετικές χώρες και φτιάχνει τα ίδια ρούχα για κάθε σπίτι. Έχουμε επίσης άνθρωπο που αλλάζει κάθε σεζόν ρούχα, όχι πολλά αλλά το κάνει σταθερά, οι άνθρωποι που ταξιδεύουν πολύ ανανεώνουν συχνά την γκαρνταρόμπα τους.
Μια παραγγελία στα μέτρα του πελάτη κοστίζει από 160 έως 380 ευρώ, ένα κουστούμι από 900 και μπορεί να φτάσει τα 3000 ευρώ. Τα έτοιμα χειροποίητα πουκάμισα μας ξεκινούν από 95 και φτάνουν τα 140 ευρώ. Ακόμα και η πιο οικονομική πρόταση έχει πολυτελές ύφασμα που δεν το βρίσκεις στην αγορά ενώ σύντομα θα εισάγουμε υπηρεσία στο e – shop μας με την οποία ο πελάτης θα μπορεί να επιλέγει τις λεπτομέρειες του πουκαμίσου του που θα κοστίζει όσο ένα έτοιμο χειροποίητο».
«Ευτυχώς, πλέον οι πελάτες στρέφονται σε είδη που ξέρουν ότι φτιάχνονται στην Αθήνα…
…στην Ελλάδα…
…πάρα στο να πληρώνουν πολλά για κάτι που είναι εισαγωγής και μαζικό».