«Είναι ένας σπάνιος άνθρωπος. Ο Γεωργακάς δεν εργάζεται για τον εαυτό του»
– Ανδρέας Παπανδρέου
Πώς συνδεόνται όλα αυτά; Οι πυρκαγιές στο Μινιόν, στον Κατράντζο απέναντι από τον (πρώην) Λαμπρόπουλο (κατέρρευσε και το οικόπεδο χάσκει έκτοτε στη γωνία Σταδίου και Αιόλου – εγγονή η διαπρεπής fashion designer, Μαίρη), στον Κλαουδάτο, στο Αten;ee, στο Κ. Μαρούσης (με νεκρούς), το ΆκρονΙλιον, των Τραπεζών στην αρχή της Σταδίου, του Γερμανού, της Στοάς του Ορφέα και της Alpha Bank, της Marfin, του Αττικόν και του Απόλλων, οι αλλαγές στην καταναλωτική συμπεριφορά και η μετάλλαξη του εμπορίου (κλείσιμο Mertopolis Virgin Music stores), η είσοδος ξένων αλυσίδων (Zara, H&M, Ikea), η αδυναμία του ντόπιου αναρχοαυτόνομου συρφετού και η απρόσωπη μετατροπή ιστορικών εμπορικών «τοπόσημων» (Notos Galleries: με μετώπη τουλάχιστον δέκα μέτρα στην Αιόλου εκεί που δέσποζε το Αφοι Λαμπρόπουλοι, το νέο λογότυπο notos δεν ξεπερνά τα μερικά εκατοστά στον πρόβολο του ορόφου, αδυνατόντας έτσι να διαβάσεις το όνομα του κτιρίου και ακυρώνοντας κατ’ επέκταση τον λόγο αλλαγής και εισαγωγής νέας λέξης για κάτι που ψυχολογικά σε «απομακρύνει» από το κατάστημα που αντιλαμβάνεσαι ως εμπορικό κέντρο «βλέποντας» εστω και με την άκρη του ματιού σου κάτι οικείο, γνώριμο), αποδόμησαν τελείως το κέντρο της πόλης. Όλα αυτά, μαζί με το όνειρο για μια ζωή σε μεζονέτα των προαστίων, την έλευση εξαθλιωμένων μεταναστών, την οικονομική κρίση, η καρδιά της πόλης μετατράπηκε σε καρδιά του κτήνους.
«Μεγαλώναµε το ΜΙΝΙΟΝ και το τελειοποιήσαµε όχι µόνο για µας, και νοιώθαµε περηφάνεια, όταν θαύµαζαν οι τουρίστες το ΜΙΝΙΟΝ, όχι γιατί ήταν δικό µας! Γιατί ήταν περηφάνια για τη χώρα µας. Ο έρωτας για τη χώρα µας: Να τι λείπει για να µεγαλουργήσουµε. Ο δηµιουργικός έρωτας!»
-Γιάννης Γεωργακάς
Τον άντρα τον πολύτροπο πες μου, θεά, που χρόνια
παράδερνε, σαν πάτησε της Τροίας τ’ άγιο κάστρο,
κι ανθρώπων γνώρισε πολλών τους τόπους και τη γνώμη
κι έπαθε πλήθος συμφορές στα πέλαγα, ζητώντας
πως στην πατρίδα του άβλαβος να πάει με τους συντρόφους.
Μα κι έτσι αυτούς δε γλύτωσε, μ’ όσον καημό κι αν είχε.
Γιατί μονάχοι χάθηκαν από δικό τους κρίμα,
οι άσεβοι, που φάγανε τ’ Ουρανοδρόμου Ήλιου
τα βόδια και τους στέρησε του γυρισμού τη μέρα.
Πες τα από κάπου και σε μας, θεά, του Δία κόρη.
O πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής, καθηγητής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Κωνσταντίνος Βουδούρης στην τελετή για την προτομή του Γιάννη Γεωργακά στην γενέτειρά του Αυλώνα Μεσσηνίας αναφέρει: Αυτό το «ευαγγέλιο» [δείχνοντας το «ΓΕΩΡΓΑΚΑΣ : Η Ιστορία µιας ζωής. ΜΙΝΙΟΝ, η ιστορία ενός καταστήµατος», Εξάντας, 1994] συνιστώ σ’ όλους τους νέους, που θέλουν να κάνουν επιχειρήσεις και οτιδήποτε άλλο επιχειρηµατικό σχέδιο εδώ ή στο εξωτερικό, να το διαβάσουν· να διαβάσουν όχι µόνο αυτά που τους αφορούν άµεσα αλλά όλα τα σηµεία για να δουν τί σηµαίνει άνθρωπος που αγωνίζεται, που υπερβαίνει τα εµπόδια.
και συνεχίζει: Προ µιας εβδοµάδος περίπου γύρισα από τη Σεούλ, όπου διεκδικήσαµε το 23ο Παγκόσµιο Συνέδριο Φιλοσοφίας· και το αναγγέλω δηµόσια για πρώτη φορά ότι το πήραµε παµψηφεί, για να γίνει στην Αθήνα το 2013. Τι συµβαίνει λοιπόν και αναφέρω αυτό το πράγµα; Το αναφέρω για να σας πω το εξής: ότι βγήκαµε από τον εµφύλιο πόλεµο σχεδόν µαζί, εµείς και η Κορέα, κατεστραµµένοι. Σήµερα η Κορέα έχει γεµίσει τον κόσµο µε την παραγωγικότητα, τα αυτοκίνητα τα οποία βλέπουµε παντού, και µείς τι κάνουµε; Κοιτάµε ο καθένας τον εαυτό του, και έτσι δεν µπορούµε να πάµε µπροστά. Ο Γεωργακάς το επισηµαίνει αυτό στο βιβλίο του. Γι’ αυτό λέω ότι είναι ο Οδυσσεύς του ελληνικού πνεύµατος και είναι ο οικουµενικός Έλληνας άνθρωπος· όπου πήγαινε διάβαζε τα µηνύµατα των καιρών και των εποχών σωστά.
Η Αμαλία Γεωργακά (αριστερά) σε «αποστολή» του Μινιόν στο Παρίσι με στελέχη του τμήματος ρουχισμού, Νοέμβριος 1969.
» Υπάρχουν άνθρωποι που πάνε έξω και γυρίζουν από δω κι από κει και βλέπουν κάποια βουνά, λίµνες, ποτάµια, δέντρα κάποια πράγµατα πολιτιστικά και νοµίζουν ότι κάτι είδαν. Ο Γεωργακάς γύριζε πίσω από το εξωτερικό όπου πήγαινε έχοντας συλλάβει την ουσία των πραγµάτων. Είχε αυτή τη δυνατότητα, προπαντός επειδή ασχολείτο µε το εµπόριο, τις προσωπικές σχέσεις και τα οικονοµικά. Γιατί για να καταλάβεις τις διαδικασίες του εµπορίου και της οικονοµίας είναι το πιο σηµαντικό πράγµα· εκεί βασίζεται η υλική ευηµερία των λαών· αλλά αυτή η ευηµερία είναι αναγκαία προϋπόθεση δεν είναι επαρκής για την πρόοδο κάθε έθνους. Το σηµαντικό αυτό από φιλοσοφική πλευρά πρόβληµα το είχε καταλάβει πολύ καλά ο Γιάννης ο Γεωργακάς, γι’ αυτό πίστευε ότι τα υλικά αγαθά γι’ αυτόν δεν συνιστούν ευτυχία, δεν δίδουν την ευτυχία. Αυτά είναι µια αναγκαία προϋπόθεση, αλλά δεν παρέχουν ευτυχία στον άνθρωπο, γιατί, όπως είπε και ο Αριστοτέλης, η ευτυχία βρίσκεται στην αρετή και όσο πιο σπουδαία ενάρετος είσαι, τόσο πιο ευτυχής είσαι. Από τη άποψη αυτή γνώριζε πολύ καλά τί έκανε και µε την έννοια αυτή είχε επισηµάνει τί είναι κείνο που διακρίνει τους άλλους λαούς και προοδεύουν και είχε επισηµάνει ακριβώς ότι αυτό ήταν η προτεραιότητα του κοινού, του κοινού καλού. Πρώτα το κοινό, το γενικό καλό και µετά εµείς.
Ο Γρηγόρης Παπαδογιάννης στο Εθνος […] Τελικά εντάσσουν το «Μινιόν» κατ’ εξαίρεση σε έναν νόμο για τις προβληματικές βιομηχανίες και το 1983 το κατάστημα περνάει στα χέρια του κράτους. «Με άφησαν να το διοικώ όμως ως υπάλληλος τώρα του κράτους για εφτά ολόκληρα χρόνια! Ως υπάλληλος μέσα στο ίδιο μου το μαγαζί!». Του κάνουν μάλιστα έλεγχο για τυχόν ατασθαλίες. Δεν βρίσκουν τίποτε, του ζητούνσυγνώμη. Εκείνος συνεχίζει να ονειρεύεται. Το 1989 ταξιδεύει στην Κίνα, μαζί με άλλους εκατό Ελληνες επιχειρηματίες. «Ισως ήταν μια ευκαιρία να ανοίξουμε ένα “Μινιόν” στην Κίνα»(!) σημειώνει στην αυτοβιογραφία του. Είναι ακόμη «υπάλληλος», το 1991 όμως καταφέρνει να συγκεντρώνει το ποσό που χρειάζεται, εξαγοράζει το «Μινιόν» και το παίρνει πίσω. Το ανακοινώνει ζωντανά από τα μεγάφωνα του καταστήματος. Μένει για έναν χρόνο ακόμη και το 1992 το αφήνει στους συνεταίρους του. Αισθάνεται ότι έχει εξασφαλίσει το μέλλον για το μοναδικό «παιδί» που απέκτησε ποτέ. Η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι το Μινιόν δεν θα αντέξει πολύ ακόμη – θα κλείσει το 1998. Ποτέ μη λες ποτέ όμως.
» Στο κατώφλι του 2009, η είδηση που κυκλοφορεί είναι ότι το Μινιόν ετοιμάζεται για μια ακόμη φορά να μπει στο παιχνίδι. Ο Γιάννης Γεωργακάς έφυγε το 2002 στα 90 του. Αλλά αν το Μινιόν ανοίξει ξανά, δεν μπορεί, θα είναι κάπου εκεί. Ισως δίπλα σε μια αόρατη Κράισλερ του ’60, με τον Αϊ-Βασίλη στο τιμόνι, να μοιράζει σοκολάτες στα παιδιά στην οδό Πατησίων.
«Αναζωπύρωση» Ρομάντσο-Βios
Η σκηνοθέτις Μαρία Πανουριά για το Ημερολόγιο Εγκλεισμού: Από τις στάχτες του Μινιόν στη σκηνή: Στο μεταξύ, έχοντας διαβάσει το ημερολόγιο ήξερα ότι δεν υπήρχε σύζυγος, αλλά και ότι ήταν πάρα πολύ δύσκολο να υπάρξει ποτέ. Παρ’ όλα αυτά όμως φρίκαρα, γιατί λέω μπορεί κάτι να έχει γίνει. Οπότε την παίρνω τηλέφωνο, γιατί είχε αφήσει τον αριθμό της και τελικά αποδείχθηκε ότι δεν ήταν η γυναίκα του συγγραφέα του ημερολογίου, αλλά η γυναίκα του ιδιοκτήτη του Μινιόν, η κ. Αμαλία Γεωργακά. Νόμιζε ότι η παράσταση γίνονταν για το Μινιόν και πήρε να με πληροφορήσει ότι υπάρχει βιβλίο με τη ζωή του άνδρα της και την ιστορία του καταστήματος, απ’ όπου θα μπορούσα να αντλήσω πληροφορίες. Της εξήγησα ότι δεν είναι έτσι τα πράγματα και ήταν εκείνη που μου αποκάλυψε ότι ο άνδρας της έβγαλε το κατάστημα Μινιόν, από τον ομηρικό όρο [μινυός] κι όχι από την γαλλική λέξη.
Οι Τζένη Αγιανδρίτη, Νάνσυ Ζαμπέτογλου για χρόνια στελέχη περιοδικών lifestyle των Π. Κωστόπουλου (Imako) και Αντ. Λυμπέρη (Liberis Editions) αναφέρουν για ένα ζευγάρι (εκδότες του περιοδικού Life&Style): Αν βγαίνει κάποιο συμπέρασμα από τις περιγραφές των συνεργατών της είναι ότι η σύζυγος του Αντώνη Λυμπέρη [Έλενα Μακρή κατόπιν και Λυμπέρη] είναι μια έντονη προσωπικότητα που δεν ανέχεται την προχειρότητα στη δουλειά, την αχαριστία των φίλων και των ευεργετημένων, τον γυναικείο κανιβαλισμό.
Κάτι τέτοιο μάλλον θα την οδήγησε σαν μια εσωτερική παρόρμηση στο τεύχος Δεκέμβριου 2010 του Life&Style, την κορωνίδα των περιοδικών της (και θεωρούμενο «παιδί» της), να φιλοξενήσει άρθρο-συνομιλία με την Αμαλία Γεωργακά. Ενδεχομένως η Έλενα Μ-Λ διέβλεπε μια αναλογία της δικής της σχέσης με τον Αντώνη Λ ως ανάλογο του ζεύγους Γεωργακά. Κατά έναν παράδοξο τρόπο είχε ένα (μικρό) δίκιο. Όπως ο Γεωργακάς δεκαετίες νωρίτερα, στο ξεκίνημα της χρυσής επόχής του δήλωνε ότι μετά από μια απόπειρα οικονομικής «διευθέτησης» μικροπροβλημάτων κατάφερε να συνειδοτοποιήσει πόσο αντιπαραγωγικό είναι να «κλέβεις το κράτος», συμβούλευε ότι η εντιμότητα είναι ο πιο σύντομος δρόμος για την επιτυχία, έτσι και ο Αντώνης Λυμπέρης, ως ομιλητής στο 28ο Open Coffee Athens [στις 4 Ιανουαρίου του 2010], δήλωνε στο ακροατήριο που τον χειροκροτούσε θερμά: «Βασική μου αρχή; Ποτέ δεν αφήνεις συνεργάτη απλήρωτο, ποτέ Εφορία απλήρωτη. Αν ξεκινήσουν αυτά, σημαίνει ότι έρχεται το τέλος».
Για τους 30 άνω
Στην προ-Jumbo εποχή εμείς οι, γύρω στα 30 και πάνω, είχαμε το Μινιόν. Το κεντρικό κτίριο επί της Πατησίων ήταν η χαρά του παιδιού τότε που δεν υπήρχαν videogames, παραμύθια σε dvd και tablets. Πλήθος κόσμου από την επαρχία κατέφθανε στην πρωτεύουσα μόνο και μόνο για να ένα πέρασμα από το θρυλικό Μινιόν. Όταν πλησίαζαν οι γιορτές, δεν περιμέναμε άλλο ένα δώρο αλλά ΤΟ δώρο που φυσικά θα διαλέγαμε από τον επίγειο παράδεισο των παιχνιδιών στο κέντρο της Αθήνας: το Μινιόν ήταν η δική μας παραμυθούπολη. Απόδειξη; Η φωτογραφία- ντοκουμέντο που κρατά ως αναμνηστικό η μαμά στο συρτάρι από το καθιερωμένο μας ραντεβού με τον Άγιο Βασίλη. Νίκη Ρωμανού
Μπορείτε να δείτε στη Μηχανή του Χρόνου την Αμαλία Γεωργακά και τον Γιάννη Γεωργακά σε ένα μικρό στιγμιότυπο από την επόμενη ημέρα της φωτιάς. Τον βλέπουμε να λέει: «Δεν είναι το μέγεθος μόνο, είναι και η αγάπη και η φροντίδα , το κέντημα [εμφατικά] όλα αυτά τα 50 χρόνια. Κάθε γωνίτσα ήταν ένα μκρό σαλόνι που υποδεχόταν χιλιάδες κόσμο την ημέρα, κι αν πάτε τώρα εκεί θα δείτε μια θλιβερή κατάσταση με σίδερα και στάχτες από τα αποκαϊδια». Η φωνή του γλυκιά, ευαίσθητη και ραγισμένη.
Αν έχετε όρεξη και υπομονή, και για να σας λυθεί καθε απορία για το μέγεθος της ασυναρτησίας, διαβάστε το κείμενο της προκήρυξης των εμπρηστών με τίτλο «Τα προϊόντα που παράγουμε μας ανήκουν» όπου ο ιστότοπος προσθέτει πικρόχολα μόνο μερικές λέξεις (φωτογραφίες με τα καρβουνιασμένα κτίρια).
Το βιβλίο ο Γεωργακάς το συνέγραψε μετά την πώληση στους Ν. & Βαρβ. Βερνίκου και Ησαϊάδη, γύρω στο 1992, αποτραβηγμένος για λίγη ξεκούραση στην Ελβετία (με τη βοήθεια του Μήτσου Κασόλα). Σήμερα, το κτίριο είναι τυλιγμένο με πράσινες λινάτσες και η μετεστέγαση του ΥΠΕΧΩΔΕ/ΥΠΕΚΑ ματαιώθηκε. Ενας ανηψιός του (η γιαγιά του ήταν αδελφή του ΓΓ), τις προάλλες που πέτυχα εντελώς τυχαία, μου είπε: «Ο μπαρμπα-Γιάννης ήταν περίπτωση. Μόνο χρέη άφησε. Τίποτα δικό του δεν είχε. Μόνο το Μινιόν και μια Κράισλερ με οδηγό».
Ο «πατέρας του Μινιόν και οι πρωτιές του»
Η ιστορία ενός θρύλου και τα σχέδια του ΥΠΕΚΑ που δεν ευοδώθηκαν
Αγορά του σπάνιου βιβλίου του Γεωργακά
«Στις φλόγες «Κατράντζος» και «Μινιόν»
Το παλιατζίδικο των αναμνήσεων – Το ιστορικό πολυκατάστημα Μινιόν
Άρθρα από το οικονομικό του Βήματος, κι εδώ, κι εδώ
Αθήνα, Τετάρτη 7 Αυγούστου 2013, 18:00 – 20:00 / Πνύκα – ειδική Συνεδρία – Συμπόσιο: «Η Φιλοσοφία ως πρακτική σοφία». Φωτογραφίες από το Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
Ζ. Σίδερης, Όμηρος. Οδύσσεια, Ζαχαρόπουλος: Αθήνα 21956 (11939)
http://youtu.be/4_JeJ7OPpqY
