«Αν τελικά εκλεγεί ο Ντόναλντ Τραμπ θα σκεφτώ πολύ σοβαρά τη μετεγκατάστασή μου από τις ΗΠΑ», είναι η τελευταία, αποχαιρετιστήρια φράση του πολυβραβευμένου αμερικανού χορογράφου Τζον Τοντ, που ξαναβρίσκεται στη χώρα μας για να συσκηνοθετήσει με τον αρχιμουσικό Γιώργο Πέτρου και συγχρόνως να χορογραφήσει ένα από τα διασημότερα μιούζικαλ στην ιστορία του Broadway, για την Καμεράτα, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών: το West Side Story. Θα παρουσιαστεί στις 16, 17 και 18 του μήνα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Αίθουσα Τριάντη).
Υπήρχε ήδη το προηγούμενο της περσινής καλής συνεργασίας του πολυβραβευμένου χορογράφου με την Καμεράτα και τον Γιώργο Πέτρου στο ανέβασμα του μιούζικαλ Kiss me Kate, για το Ηρώδειο και το Μέγαρο Μουσικής.
Ο Τοντ μπορεί να έχει ξαναδουλέψει το West Side Story ξανά, αλλά υποστηρίζει ότι «κάθε φορά μπορεί να είναι διαφορετικά. Αυτό βασίζεται στο θίασο και στον τρόπο αναπαράστασης», διευκρινίζει. «Κάθε ερμηνευτής φέρνει διαφορετική ενέργεια στην παράσταση». Kαι καθώς οι χαρακτήρες, οι ρόλοι είναι συγκεκριμένοι (ο συγγραφέας Arthur Laurents και ο στιχουργός Stephen Sondheim μετέφεραν τη δράση του Ρωμαίος και Ιουλιέτα, στη Νέα Υόρκη, μετατρέποντας τους Καπουλέτους και τους Μοντέκους σε δυο νεανικές συμμορίες, τους αμερικανούς «Σίφουνες» και τους πορτορικανούς «Καρχαρίες»), οι περφόρμερ μπορούν να φέρουν λεπτές διαφοροποιήσεις. «Αυτό είναι κάτι που καθιστά την παράσταση συναρπαστική για μένα».
Ο χορογράφος πόση ελευθερία μπορεί αληθινά, όμως, να έχει σε μια έτοιμη, κλειστή δομή, όπως είναι ένα μιούζικαλ; «Κάποιες φορές είναι εφικτή η ελευθερία». Θυμάται που στην προηγούμενη παράστασή του πάνω στο West Side Story ο Jerome Robbins έκανε χρήση μικρού μέρους της δικής του πρωτότυπης δουλειάς, ώστε να αφήσει τη χορογραφία του Τόντ να ενσωματωθεί στην αφήγηση. «Μου αρέσει, επίσης, να δημιουργώ μια χορογραφία βασισμένος στο ταλέντο», προσθέτει. Η λέξη «ταλέντο» θα επανέλθει πολλές φορές στην κουβέντα μας.
Το West Side story, πρωτοπαρουσιάστηκε το 1957 στο Broadway κι έγινε πασίγνωστο διεθνώς, χάρη στην κινηματογραφική μεταφορά του το ’61: σάρωσε τα Όσκαρ (συνολικά 10). Εξι δεκαετίες μετά κατορθώνει και παραμένει ένα από τα πιο δημοφιλή και συχνά παρουσιαζόμενα μιούζικαλ. «Η ιστορία του είναι διαχρονική», είναι η εξήγηση του Τοντ. «Είναι ο Ρομέο και η Ιουλιέτα, ένας έρωτας που επιζεί στις πιο αντίξοες συνθήκες. Το έργο τι λέει; Πώς αν κατορθώσουμε να εγκαταλείψουμε τις διαφορές μας και να δούμε τον άλλο ως ίδιο με εμάς, παρόλη τη διαφορά στη φυλή, στο χρώμα, στο θρήσκευμα ή στο σεξουαλικό προσανατολισμό, θα βάλουμε τέλος σε όλη αυτή τη βία και το μίσος. Ο κόσμος σήμερα είναι βυθισμένος στο φόβο, μαίνονται μάχες και ασκείται βία εξαιτίας των διαφορών αυτών. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι ο φόβος του άλλου τελικά είναι και μίσος του άλλου και ότι ο φόβος είναι μια μαθημένη συμπεριφορά και όχι κάτι φυσικό. ‘Οποτε, όμως, καθόμαστε να μιλήσουμε με τους ανθρώπους που φοβόμαστε διαπιστώνουμε ότι είναι ακριβώς σαν κι εμάς, απλώς έχουμε διδαχτεί να μισούμε. Είναι παράλογο! Αυτή τη σύγκλιση, μέσα από τις διαφορετικότητες, απηχεί το West Side Story».
Ο συνομιλητής μας αρνείται ότι την εποχή της 3D ψυχαγωγίας το West Side Story μπορεί ως είδος να είναι εν μέρει παρωχημένο. «Δεν έχει ξεπεραστεί, επιμένει, γιατί απευθύνεται και μιλά στο κοινό σε προσωπικό επίπεδο. Ακόμα και το Star Wars, μιλώντας για νέες μορφές ψυχαγωγίας, μοιράζεται παρόμοια μηνύματα, απλώς το κάνει με διαφορετικό τρόπο».
Ο κόσμος αγαπά τα μιούζικαλ, προσθέτει, γιατί «είναι συναρπαστικό επί 2,5 ώρες οι ηθοποιοί να παίζουν, να χορεύουν και να τραγουδούν ταυτόχρονα». Εστιάζει στο επίπεδο του ταλέντου και των δυνατοτήτων των ερμηνευτών: «Είναι εξαιρετικά υψηλό, δεν κάνουμε στο μιούζικαλ απλώς ένα πράγμα, κάνουμε τα πάντα!». Οι ίδιοι λόγοι, προσθέτει ο Τοντ, κάνουν το μιούζικαλ να παραμένει πολύ ισχυρό στις ΗΠΑ. «Στην Αμερική λατρεύουμε τα μιούζικαλ!».
Στο φετινό ταξίδι του στην Αθήνα, όπου συνάντησε «γενναιόδωρους ανθρώπους γεμάτους ελπίδα», και το καλωσόρισμά τους του θύμησε «την οικογένειά μου», διέκρινε κάποια πειστήριά της κρίσης, κάτι που δεν φαινόταν πέρσι, στην πρώτη επίσκεψή του στη χώρα για τη χορογραφία του Kiss me Kate: «Η Ελλάδα ξεκινούσε τότε να εισέρχεται σε φάση αλλαγών. Τώρα που ξανάρθα βλέπω ότι η ζωή είναι σκληρότερη για τον κόσμο, γεγονός που με θλίβει».
Διαπίστωσε επίσης ότι οι απόψεις των Αθηναίων διίστανται: «Βλέπω διαφορές στον τρόπο που οι άνθρωποι σκέφτονται, οι απόψεις για την κρίση διαφέρουν». Αυτό τον μπλοκάρει στο να εκφέρει μια συγκεκριμένη άποψη για την συγκυρία στη χώρα, κάτι που κάνει με άνεση και με θυμό για τις αμερικανικές εκλογές: «Ελπίζω μόνο να μην εκλεγεί ο Τραμπ. Είναι ένας ηλίθιος! Είναι όλα όσα είναι λάθος στον κόσμο μας. Συμπυκνώνει την απληστία, το μίσος, το ρατσισμό, την εξαπάτηση, την αδιαφορία. Αλλά διαθέτει χρήματα, που είναι τρομακτικό, αφού στις ΗΠΑ, όποιος έχει τα μέσα μπορεί κι εξαγοράζει ψήφους. Αν εκλεγεί θα σκεφτώ πολύ σοβαρά την μετεγκατάστασή μου από τις ΗΠΑ».