Το White Dwarf είναι μια διαδραστική εμπειρία που συνδυάζει την αναλογική, την εικονική και την επαυξημένη πραγματικότητα για να παρουσιάσει ένα κομμάτι της ιστορίας της ανακάλυψης της πρώτης ατομικής βόμβας. Στo έργο, η έρευνα του φυσικού J. Robert Oppenheimer, του «πατέρα της ατομικής βόμβας», πλέκεται με την ιστορία της νεαρής Sadako Sasaki, θύματος του βομβαρδισμού της Χιροσίμα.
Το White Dwarf εγκαινίασε το 2022 το venue του All Around Cinema, στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο του νεοσύστατου τμήματος Immersive-All Around Cinema του 63ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και από εκεί ταξίδεψε σε φεστιβάλ της Γαλλίας, της Γερμανίας και του Μεξικού, μέχρι να βρει τον δρόμο του για το Μουσείο Μπενάκη.
Ο Λευκός Νάνος είναι ένα αστέρι που έχει εξαντλήσει όλη του την ενέργεια και σιωπηλά πεθαίνει χωρίς να εκραγεί. H Γιολάντα Μαρκοπούλου, δημιουργός του White Dwarf, μαζί με τους υπόλοιπους συντελεστές του έργου θέτει τα ερωτήματα: Πώς θα ήταν εάν η ατομική βόμβα ακολουθούσε αυτή τη μοίρα, ενός λευκού νάνου; Εάν, αντί να σκορπίσει την καταστροφή, έμενε σιωπηλή, κλεισμένη σε ένα δωμάτιο έως ότου γίνει έκθεμα σε ένα μουσείο του μέλλοντος; Συνεχίζει εξηγώντας πώς ξεκίνησε να δουλεύει πάνω στο White Dwarf και τι ήταν αυτό που κινητοποίησε την ομάδα ώστε να παρουσιάσει το συγκεκριμένο έργο.
«Αφετηρία μας ήταν τα Κοσμοκωμικά, ένα διήγημα του Italo Kalvino, που νιώσαμε ότι κάπως αναφέρεται στον Ψυχρό Πόλεμο. Ερευνώντας περί του Ψυχρού Πολέμου ανακαλύψαμε την ιστορία του Oppenheimer και τη σύνδεσή του με το Manhattan Project. Πάντα με ενδιέφερε η αστροφυσική και πώς όλη αυτή η γνώση που προέρχεται από το σύμπαν μπορεί να έχει αντίκτυπο στη δική μας ζωή.
Οι περισσότεροι βασικοί επιστήμονες που δούλεψαν στο Manhattan Project, ασχολούταν με την αστροφυσικοί και την έρευνα του διαστήματος. Ο ίδιος ο Oppenheimer, που ηγήθηκε του προγράμματος, είχε κάνει από τις πιο σημαντικές έρευνες για τις Μαύρες Τρύπες και ήταν συνομιλητής του Αϊνστάιν. Αυτό που με συγκλονίζει είναι το πώς αυτοί οι άνθρωποι που μελετούσαν τη γέννηση της ζωής μπήκαν σε ένα project για να ερευνήσουν πώς θα εξαφανίζεται η ζωή μέσω ενός όπλου μαζικής καταστροφής. Καταλαβαίνουμε πως υπήρχε μια συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία που καλούσε στην καταπολέμηση του ναζισμού αλλά όπως φαίνεται τόσο και στο γράμμα που μοιράζουμε στο τέλος όσο και σε αυτά που παρουσιάζουμε μέσω της επαυξημένης πραγματικότητας πιστεύουμε ότι θα η χρήση των πυρηνικών όπλων θα μπορούσε να αποφευχθεί».
H Sadako Sasaki ήταν δύο χρονών όταν εξερράγη η ατομική βόμβα πάνω από την πόλη της, τη Χιροσίμα. Έζησε μέχρι τα δώδεκά της, οπότε πέθανε από λευχαιμία. Πριν πεθάνει η Sadako έφτιαξε πάνω από 1.000 οριγκάμι, για να πραγματοποιηθεί η ευχή της, όπως ορίζει η ιαπωνική παράδοση. Η ευχή της ήταν να ζήσει ειρηνικά.
«Η ιστορία της μικρής Sadako Sasaki, είναι ένα μόνο παράδειγμα του πώς αθώα παιδιά γίνονται θύματα των αποφάσεων που παίρνονται πολύ μακριά απ’ αυτά, με βάση πολιτικές σκοπιμότητες. Παιδιά που υποφέρουν και πεθαίνουν εξαιτίας αυτών των αποφάσεων, όπως συμβαίνει και αυτές τις ημέρες που διανύουμε», εξηγεί η Γιολάντα Μαρκοπούλου.
Στο πρώτο, εισαγωγικό κομμάτι του White Dwarf, η αναλογική πραγματικότητα μας προετοιμάζει για όσα θα ακολουθήσουν. Συστηνόμαστε, φοράμε τη λευκή ποδιά του εργαστηρίου και γινόμαστε ερευνητές του Manhattan Project. Περνάμε τότε στο επόμενο στάδιο, στο δεύτερο δωμάτιο, στην εμβυθιστική εμπειρία της εικονικής πραγματικότητας. Φοράμε την κάσκα, ακούμε -ο καθένας μόνος του αλλά ο ένας δίπλα στον άλλον- τη φωνή του Oppenheimer, βλέπουμε τα χίλια οριγκάμι της Sadako Sasaki να φτερουγίζουν πάνω από τα κεφάλια μας, τους επιστήμονες να περνούν από την ευδαιμονία της εξερεύνησης του σύμπαντος στη βουβαμάρα της κατασκευής ενός όπλου μαζικής καταστροφής.
Στο τρίτο κομμάτι, αφαιρούμε την κάσκα, βγαίνουμε ξανά στο πρώτο δωμάτιο αλλά πλέον έχουμε περάσει στη φάση της επαυξημένης πραγματικότητας. Με τη βοήθεια ενός τάμπλετ βλέπουμε γύρω μας τι άφησε πίσω της η ρίψη των ατομικών βομβών στην Ιαπωνία. Σκέφτομαι ότι πολύ σωστά η Γιολάντα Μαρκοπούλου επέλεξε να παρουσιάσει το τρομακτικό πυρηνικό μανιτάρι του θανάτου, σε αυτή τη φάση της επαυξημένης πραγματικότητας και όχι ενώ φορούσαμε τη κάσκα εμβυθισμένοι στο VR σύμπαν. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τη βία ιστορικά ή στις ημέρες μας, οφείλουμε να γνωρίζουμε και να αναζητούμε τα αίτια, οφείλουμε παράλληλα να βάζουμε όρια για το πώς προβάλλεται η βία ώστε να μην περνάμε από την ενημέρωση και τη συνειδητοποίηση σε όρους video game και κραυγαλέου εντυπωσιασμού.
To White Dwarf σέβεται αυτή τη λεπτή ισορροπία, θέτει ερωτήματα, παραθέτει στοιχεία και προκαλεί προβληματισμό χωρίς να τρομοκρατεί ή να φέρνει σε αμηχανία τους συμμετέχοντες, γεγονός πολύ σημαντικό αν αναλογιστούμε ότι απευθύνεται σε θεατές από 12 ετών και πάνω.