+ΘΛΙΨΙΣ: Η τέχνη ως προσκυνητής στην Τήνο

Η Μονή των Ουρσουλινών είναι ένα οικοδομικό σύμπλεγμα όπου, τον περασμένο αιώνα, αναπτύχθηκε ένα εγχείρημα πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδομένα. Ένα εγχείρημα που αποτέλεσε κοινωνικό, πνευματικό και εκπαιδευτικό επίκεντρο για δεκαετίες στη Τήνο. Η ερήμωσή της αποτελεί μια πρόκληση αναβίωσης, σε τοπικό αλλά και πανελλήνιο επίπεδο, ως προς την ανάδειξη όχι μόνο της τοπικής ιστορίας αλλά, επίσης, της οργανικής σχέσης της με τα μεγάλα πολιτιστικά κέντρα της εποχής και κατ’ επέκταση του ευρωπαϊκού πολιτιστικού γίγνεσθαι.

*σύνθλιψη: η ρήξη και παραμόρφωση από την μηχανική καταπόνηση από δυνάμεις αντίθετης φοράς που υποβάλλει το υλικό σε αυξημένη πίεση και συνεπώς προκαλεί ελάττωση του όγκου του

Η έκθεση με τίτλο «+ΘΛΙΨΙΣ» προσεγγίζει την έννοια της εσωτερικής σύγκρουσης, όπως αυτή ορίζεται όχι μόνο ως φυσική ή συναισθηματική κατάσταση, αλλά και ως μεταφορά για τη σύγκρουση ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη, στα πάθη και τη λογική, στη δράση και την αντίληψη, στη σύμβαση και την καινοτομία, στο κοσμικό και το ιερό, στο φυσικό και το μεταφυσικό. Οι εικαστικές ερμηνείες ανιχνεύουν τη σύνθλιψη και εξελίσσονται σ’ έναν πολύπλοκο συμβολισμό της μεταβατικότητας και της μεταμόρφωσης στο πλαίσιο παγιωμένων συνθηκών, είτε αυτές είναι η σταθερότητα ενός υλικού, η τεχνική παράδοση ή η διανοητική και συναισθηματική προσκόλληση σε ιδέες και πεποιθήσεις.

Η επιμέλεια της έκθεσης ανήκεις στη Σοφία Ζωιτού, τη Μαρία Μανέτα και τη Σοφία Ελίζα Μπουράτση.

Οι καλλιτέχνες Κατερίνα Κατσιφαράκη, Γιάννης Μπουτέας, Νίκος Νικολόπουλος, Νίκος Παπαδόπουλος, Ρένα Παπασπύρου, Εύα Στεφανή, Πέτρος Τουλούδης, Παντελής Χανδρής, Κατερίνα Χρηστίδη που παρουσιάζουν έργα τους.

Κατερίνα Κατσιφαράκη

Μια καρέκλα, που στην πραγματικότητα είναι ένας παράκτιος πάσσαλος για να δένουν οι βάρκες. Πάνω του είναι προσκολλημένα πολλά διαφορετικά σχοινιά, δίχτυα και διάφορα άλλα απομεινάρια. Ίχνη, σημάδια της πορείας και των μετακινήσεων διαφορετικών ανθρώπων μέσα στη θάλασσα στο πέρασμα του χρόνου. Το κάθε απομεινάρι είναι και μια διαφορετική ιστορία κάποιου ανθρώπου μέσα στη ζωή. Είτε φαίνεται καθαρά, είτε διακρίνεται κάποιο ίχνος του, υπάρχει, είναι αληθινό, και κινείται αδιάκοπα, αλλάζει, φθείρεται και γίνεται ένα με τη ροή του νερού.

Γιάννης Μπουτέας

Το ακριδοειδές, κάποτε που είχα ανοιχτό το παράθυρό μου στο σπίτι μου στη Ζαχαρίτσα 4, μπήκε και βεντούζωσε από τη μία πλευρά, την εσωτερική του παραθύρου. Μάλλον ήρθε από το δέντρο που βρίσκεται απ’ έξω. Με το που το είδα το φωτογράφησα.

Νίκος Νικολόπουλος

Ιδέα: Άρτεμις Ζερβού, Νίκος Νικολόπουλος
Με τη Σοφία Ζωιτού

Στην κεντρική οθόνη, μια γυναίκα εφαρμόζει μια τεχνική φροντίδας του δέρματος. Με μια πέτρα τρίβει το πρόσωπο και τον λαιμό της με ανοδικές κινήσεις, σε μια προσπάθεια να σβήσει τα σημάδια του χρόνου. Στις δύο οθόνες που πλαισιώνουν την κεντρική, εναλλάσσονται μνήμες της γυναίκας σε διαφορετικές στιγμές του παρελθόντος, πάντα το ξημέρωμα και στο ίδιο τοπίο.

Νίκος Παπαδόπουλος

Ο τίτλος εμπνέεται από το γνωστό παιχνίδι πέτρα-ψαλίδι-χαρτί. Η επιλογή ενός παιχνιδιού συνάδει με το χαρακτήρα της μονής Ουρσουλινών μιας και ένας από τους βασικούς της στόχους ήταν και η εκπαίδευση. Η επιλογή των υλικών βασίζεται ακριβώς στο παιχνίδισμα με τον τίτλο της έκθεσης +ΘΛΙΨΗΣ όπου οι ευαίσθητες χάρτινες πέτρες, lego, τάκοι συνθλίβονται και δεν συνθλίβονται ταυτόχρονα από τα σκληρά και βαριά μαρμάρινα θραύσματα. Το σχεδιαστικό μοτίβο που φέρουν τα μαρμάρινα θραύσματα εμπνέεται από το μοτίβο των πλακιδίων του σχολείου με σαφή αναφορά σε αυτό.

Ρένα Παπασπύρου

Το έργο ανήκει στη σειρά Baalbeks, μια ομάδα έργων που έγιναν από το 1986 ως το 1989. Κοινό χαρακτηριστικό η έντονη προσθήκη όγκου που συμπληρώνει σχηματικά και νοηματικά την αποτοιχισμένη επιφάνεια η οποία φέρει είτε ready-made σχήματα stencil, είτε άλλες έντονες οπτικές πληροφορίες. Εκτίθεται για πρώτη φορά.

Αστερισμοί, 2002 (το έργο παρουσιάζεται στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού)

Βιντεοεγκατάσταση

Ο έναστρος ουρανός είναι το πρώτο πεδίο που ο ανθρώπινος νους/ψυχισμός προσπάθησε να οργανώσει φαντασιακά, και κατά συνέπεια να οικειοποιηθεί, με εικόνες. Έτσι, με μία απλή νοητή σύνδεση των σημείων των άστρων μμεταξύ τους, ο νυχτερινός ουρανός, σαν ατέρμον φύλλο χαρτί, γέμισε με αγαπημένα και θαυμαστά καθημερινά θεάματα, ανθρώπων, ζώων τόπων.

Εύα Στεφανή

Η Παρθένος
με τα μάτια κλειστά, πλέει στη θάλασσα
Καμπάνες.
Από μακριά
ένας σμυρνέικος αμανές.

Πέτρος Τουλούδης

Η εγκατάσταση διαπραγματεύεται τον φόβο και το δέος του καλλιτέχνη που επικεντρωνόταν στον κεντρικο πολυέλαιο της εκκλησιας, όντας ογκώδης και μεγαλόπρεπος. Η αποφυγή στάσης κάτω από το αντικείμενο και η αγωνία της συντριβής του ανθρώπινου σώματος από αυτό.

Παντελής Χανδρής

Με το όνομα «Καρτερία», ονομαζόταν το πλοίο του εξερευνητή Σερ Έρνεστ Σάκλετον το οποίο συνετρίβει παγιδευμένο στους πάγους της Ανταρκτικής τον Αύγουστο του 1914. Η κατασκευή αντλεί μορφολογικά χαρακτηριστικά από τα ακρόπρωρα των ιστιοφόρων και αποτελείται από τη μορφή μιας ελαφίνας η οποία βρίσκεται ενσωματωμένη σε μια ξύλινη δομή που παραπέμπει αφαιρετικά σε ένα σκαρί πλοίου.

Κατερίνα Χρηστίδη

Kάθε σχέδιο χτίζεται σταδιακά κατά τη διάρκεια συνήθως πολλών τηλεφωνικών συνομιλιών. Σημειώσεις, φόρμες, μοτίβα, μουτζουρώματα, συγκατοικούν σε μία σχεση συνεχούς αλληλεπίδρασης και αποδίδονται με αμεσότητα σε μια ελεγχόμενα απρόβλεπτη ανάπτυξη, καθώς υπαγορεύονται απο το ίδιο το σχέδιο και το περιεχόμενο των συνομιλιών με τρόπο υπόγειο.