Ο Gilbert Halaby πιστεύει πως η τέχνη είναι ο ψαλμός στον καθημερινό μας πόνο

Η έκθεση του μόνιμα εγκατεστημένου στη Ρώμη λιβανέζου ζωγράφου Gilbert Halaby με τίτλο «The First Harvest», βγήκε στο φως του Σαρωνικού, στο Ιστορικό Αρχείο – Μουσείο Ύδρας για πρώτη φορά το Σάββατο 5 Οκτωβρίου, σε επιμέλεια της αρχαιολόγου και ιστορικού τέχνης Ίριδος Κρητικού. Η έκθεση θα έγραφε the end στις 15 Νοεμβρίου, μια παράταση όμως ως τις 25/11 δίνει στα 32 έργα του καλλιτέχνη μια ακόμη ευκαιρία να επικοινωνήσουν με τους αχόρταγους για λίγο ακόμη καλοκαίρι ταξιδιώτες/επισκέπτες και σε μας μια άλλη ευκαιρία για γρήγορη ανταλλαγή σκέψεων και λέξεων. Τα 13 από τα 32 έργα παρουσιάζονται για πρώτη φορά, ενώ σε αυτά συμπεριλαμβάνεται ένα μνημειακό εμβληματικό έργο οκτώ μέτρων, από το οποίο και η έκθεση αντλεί τον τίτλο της.

Ο Halaby μεγάλωσε στον Λίβανο και πραγματοποίησε τις σπουδές του στην Αρχαιολογία στη Βηρυτό, στο τέλος του Εμφυλίου Πολέμου. Ζωγράφιζε από πολύ νεανική ηλικία. Γοητεύθηκε από τη φυσική ομορφιά του τοπίου της οροσειράς του Λιβάνου, πέρασε πολύ χρόνο παίζοντας ανάμεσα στους ελαιώνες που ανήκαν στην οικογένειά του και κάπως έτσι διατήρησε ανεξίτηλη τη φυσική φόρμα των δέντρων στη σκέψη και στη συνέχεια στην τέχνη του. Το 2003 μετακόμισε οριστικά στην Αιώνια Πόλη, όπου και άνοιξε ένα προσωπικό κατάστημα με κοσμήματα και τσάντες κοντά στο Πάνθεον. Το 2010, ο οίκος Maison Halaby παρουσίασε την πρώτη του γυναικεία συλλογή. Το 2016 εγκαινίασε μια μπουτίκ στον αριθμό 21 της Via di Monserrato που γρήγορα εξελίχθηκε σε παγκόσμιο cult προορισμό, καθώς αποτέλεσε ένα άτυπο πολιτιστικό σαλόνι με μια βιβλιοθήκη ιστορικών και σύγχρονων συγγραφέων και φιλοσόφων.

Αυτοδίδακτος ως ζωγράφος, ο Gilbert Halaby καλλιεργεί και εδραιώνει την προσωπική του γραφή τα τελευταία έξι χρόνια, δουλεύοντας καθημερινά στο εργαστήριο του στη Ρώμη. Τον Μάρτιο του 2023 παρουσίασε την πρώτη του ατομική έκθεση με τίτλο «Domus Berytus», στο Beit Beirut Museum στη Βηρυτό. Την ίδια χρονιά, στη δεύτερη πατρίδα του, τη Ρώμη, πραγματοποίησε τη δεύτερη ατομική του έκθεση με τίτλο «Une Comédie Romaine» στη Maja Arte Contemporanea. Το 2024 παρουίασε την τρίτη του ατομική έκθεση με τίτλο «Will You Wait For Me Under That Pine Tree?» στην Art Booth στο Abu Dhabi και την τέταρτη ατομική του έκθεση με τίτλο «Apogee Of Light» στο Palm Beach, στο πρώτο pop up project της γκαλερί Maja Arte Contemporanea.

Οι ελιές και η συγκομιδή τους αποτελούν πρωταγωνιστική βάση στην σκέψη και την τέχνη της τελευταίας του εργασίας. Το έργο του τιμά τον μόχθο αυτόν, όπως και την ομορφιά των ανθρώπων που βρίσκουν σκοπό και χαρά στα δέντρα τους. Από εκεί αντλούμε την αφορμή για να ξεκινήσουμε τη συζήτηση:

Η έκθεσή σας στην Ύδρα με τίτλο “The First Harvest” γιορτάζει τη συγκομιδή της ελιάς. Πώς αυτή η διαδικασία, και ίσως το συμβολικό βάρος της, επηρέασε τη δημιουργική σας προσέγγιση σε αυτό το project;

Αυτή η έκθεση γεννήθηκε μετά την πρώτη μου συγκομιδή ελιάς στη ρωμαϊκή ύπαιθρο όπου αγόρασα τον ελαιώνα μου. Κατά τη διάρκεια της συγκομιδής κάθε ανάμνηση της παιδικής μου ηλικίας ξαναζωντάνεψε από τότε που έπαιζα στον ελαιώνα της θείας μου στο βόρειο τμήμα του Λιβάνου. Η ελιά, το δέντρο, έγινε η γέφυρά μου με το παρελθόν το δικό μου και των προγόνων μου. Πάντα ζωγράφιζα τον κορμό της ελιάς χωρίζοντάς τον σε δύο μέρη: το ένα κομμάτι αντιπροσωπεύει εμάς και τη φροντίδα μας για τα δέντρα μας και το δεύτερο είναι ο πολύτιμος καρπός που τα δέντρα μας επιστρέφουν. Είναι μια αιώνια ένωση. 

Στην έκθεση παρουσιάζονται 13 έργα για πρώτη φορά. Υπάρχει κάποιo πιο ξεχωριστό;

Για μένα όλα είναι σημαντικά, μιας και απεικονίζουν μοναχικά σπίτια. Και αυτά τα σπίτια είμαι εγώ, όπου πάντα αναζητώ τη μοναξιά μου.

Η φύση και η οικογένειά σας φαίνεται να παίζουν κεντρικό ρόλο στην τέχνη σας. Πώς ήταν τα παιδικά σας χρόνια στον Λίβανο και πώς διαμόρφωσαν την καλλιτεχνική σας ταυτότητα;

Στα χρόνια του πολέμου, η ασφάλεια της οικογένειας ήταν το μόνο πράγμα που είχε σημασία. Έτσι, μεγαλώσαμε ενωμένοι. Η φύση ήταν το μοναδικό μου καταφύγιο και κατά την παιδική μου ηλικία έπαιζα σε ένα ουτοπικό σύμπαν. Αυτό που βλέπετε στους καμβάδες μου είναι ένα ειρηνικό, ουτοπικό σύμπαν.

Ως αυτοδίδακτος ζωγράφος, πώς εξελίξατε την προσωπική σας γραφή σε τέχνη;

Όλα προέρχονται από τη συσσώρευση γνώσης και πολιτισμού. Η αυτοπεποίθηση που έχω χτίσει προέρχεται κατευθείαν από τη συνεχή αναζήτηση της γνώσης.

Χρησιμοποιείτε ένα πλούσιο φάσμα χρωμάτων. Ποιος είναι ο ρόλος του χρώματος στα έργα σας;

Ζω σε μια πολύχρωμη διάσταση και δεν μπορώ να αναπνεύσω χωρίς αυτά. Μάλλον, με επιλέγουν. Ζωγραφίζω στο μυαλό μου. Κάθε καμβάς είναι ήδη χρωματισμένος μέσα μου πριν καν πάρω ένα πινέλο στο χέρι μου.

Την ζωή σας τη διακρίνει μια βαθιά πολιτισμικότητα. Πώς εμπλουτίζει αυτό τη δημιουργική σας διαδικασία;

Με άπειρους τρόπους. Είμαι γιος αυτού του σύμπαντος και η θρησκεία μου είναι η ανθρωπότητα. Εμπλουτίζουμε ο ένας τον άλλον – αυτό είναι που κάποιοι δεν μπορούν να δουν και βασίζονται στη βία για να εξοντώσουν άλλους.

Η δουλειά σας έχει παρουσιαστεί σε διάφορες πόλεις όπως η Βηρυτός, η Ρώμη και το Άμπου Ντάμπι. Πώς έχει επηρεάσει κάθε τοποθεσία το περιεχόμενο και την αισθητική των εκθέσεων σας;

Είναι θέμα φωτός. Και με την έκθεσή μου στην Ύδρα, ολοκλήρωσα έναν κύκλο που περιλαμβάνει τα τρία πολύ σημαντικά φώτα στη ζωή μου: το φως του Λίβανου που με βάφτισε, το ρωμαϊκό που άνοιξε τους ορίζοντές μου και το ελληνικό που διαπέρασε την καρδιά μου και έκανε το όραμά μου πιο καθαρό.

Έχετε αναφέρει ότι το φως στη δουλειά σας αλλάζει από την αυγή μέχρι το σούρουπο. Τι συμβολίζει αυτή η μετάβαση του φωτός στην οπτική σας γλώσσα;

Πώς μπορείς να ζωγραφίσεις χωρίς μια ειλικρινή και άμεση επικοινωνία με το φως; Πρέπει να είσαι μέρος της μεταμόρφωσης του φωτός για να το μεταδώσεις στους καμβάδες σου.

Πώς καταφέρνετε να συνδυάσετε την παρατήρηση του φυσικού κόσμου με βαθύτερα προσωπικά ή συμβολικά νοήματα;

Είναι μια εσωτερική ισορροπία που προέρχεται από την ικανοποίηση. Τι είναι ευτυχία και αρμονία εκτός από ικανοποίηση;

Πώς διαχειρίζεστε τη νοσταλγία στη δουλειά σας; Τι ρόλο παίζει η μνήμη;

Πολύ σημαντικό. Δημιούργησα μια αλληλογραφία με το αγόρι που υπήρξα κάποτε, λέγοντάς του τι συνέβη με τα όνειρά του. Αυτή η γέφυρα έγινε ο φακός σε κάθε κρυφή ανάμνηση της παιδικής μου ηλικίας που χαίρομαι που ανακαλύπτω ξανά.

Στο μνημειώδες, των οχτώ μέτρων, έργο σας, απεικονίζετε στιγμές από τη ζωή και τις παραδόσεις της Μεσογείου. Πώς συνδέονται οι προσωπικές σας αναμνήσεις με το ευρύτερο μεσογειακό τοπίο και τον πολιτισμό του;

Κάθε πίνακας που έχω ζωγραφίσει μετά από το “The First Harvest” των 8×2 μέτρων φαίνεται μικροσκοπικός. Όλα τα χρώματα σε αυτόν τον καμβά είναι μια γιορτή και μια ωδή για όλους στη Μεσόγειο που αγαπούν τη γη και τα δέντρα τους και που τρύγιζαν στις 5 Οκτωβρίου ενώ εμείς γιορτάζαμε τον πρώτο μου τρύγο στο Μουσείο της Ύδρας. Σε αυτόν τον πίνακα, βλέπετε εμάς να τρυγάμε στη Vetralla της Ιταλίας, τη μαμά, τη θεία και τον θείο μου να τρυγούν στο βόρειο τμήμα του Λιβάνου, έναν πατέρα και τον γιο του να τρυγούν στην Ελλάδα και τους ανθρώπους να θερίζουν στην Ισπανία, τη Γαλλία, την Παλαιστίνη, την Τυνησία και αλλού στη Μεσόγειο.

Αυτός ο καμβάς είναι ένας φόρος τιμής στους προγόνους μου, τους Φοίνικες, που έφεραν μαζί τους, με τα πλοία τους, σε αυτήν την πλευρά της Μεσογείου όχι μόνο το αλφάβητο αλλά και τις ιερές ελιές μας. Ο ύμνος που μουρμουρίζουμε ενώ θερίζουμε έγινε παγκόσμιος. Προέρχεται από ακόμα ένα αλφάβητο που έφεραν τα ίδια πλοία και διαχέεται σε όλα τα άλση της Μεσογείου. Ο ύμνος είναι βαθιά μέσα στην καρδιά μας, δεν μπορούμε να τον αποκρυπτογραφήσουμε ή να του δώσουμε ένα όνομα. Θα παρατηρήσετε πως οι άνθρωποι στον πίνακα δεν έχουν πόδια. Ξεπηδάμε από το ευλογημένο χώμα για να ανθίσουμε και επιστρέφουμε στο χώμα μετά τη γιορτή της ομορφιάς, ή αυτό που ονομάζουμε ζωή.

Επίσης, ο πίνακας αυτός είναι η ετήσια οδύσσεια μας προς το μπλε. Είναι η διαδρομή μας, που γίνεται κάθε χρόνο, από την Αθήνα μέσω της Πελοποννήσου, διασχίζοντας μαγεμένους ελαιώνες και χαιρετώντας τους θνητούς, τρέφοντας τις ψυχές τους με την αγάπη των πράσινων συντρόφων τους. Μια οδύσσεια προς το νησί που αγαπάμε που μας μεταμορφώνει σε αυτό που έχουμε γεννηθεί: άνθρωποι. Είναι μια γιορτή φωτός, ξεκινώντας με την κίτρινη ανατολή του ηλίου προς τον ροζ ουρανό πάνω από το νησί μας την Ύδρα, όπου η αγαπημένη μου φίλη Kelly πάντα μας περιμένει με την κόρη της για τα καλωσορίσματα και τους αποχαιρετισμούς. Αυτός ο καμβάς είναι ο φόρος τιμής μου στην παιδική μου ηλικία που πέρασα κάτω από τα κλαδιά των κοσμικών ελαιόδεντρων του Λιβάνου και μια γέφυρα στο παρόν και το μέλλον μου. Είναι αφιερωμένος στα βάσανα κάθε ελιάς που έχει εξαλειφθεί ή καεί στο νότο του Λιβάνου. Είναι ένα μήνυμα ειρήνης.

Εκτός από τη ζωγραφική, έχετε μια επιτυχημένη καριέρα ως σχεδιαστής κοσμημάτων και τσαντών. Πώς συνδυάζονται αυτές οι δύο δημιουργικές εκφράσεις;

Όλα όσα έχω κάνει μέχρι τώρα, συμπεριλαμβανομένου του σχεδιασμού κοσμημάτων και τσαντών, με έφεραν σε αυτό που είμαι τώρα: ο ζωγράφος που υποτίθεται ότι ήμουν στα τέσσερα, αλλά δεν τα κατάφερα λόγω του πολέμου.

Η Ρώμη έχει γίνει το δεύτερο σπίτι σας. Πώς σας έχει επηρεάσει η γοητεία αυτής της πόλης;

Γιόρτασα μια ατομική έκθεση με τίτλο «Une Comédie Romaine» στην Γκαλερί Maja Arte Contemporanea τον Μάρτιο του 2023. Οι ήρωες αυτής της έκθεσης ήταν ιερείς και μοναχές, οι γείτονές μου, ο πιανίστας, ο κορνίζας και ένας άστεγος. Ευτυχώς, η Ρώμη εξακολουθεί να έχει έναν κοινωνικό ιστό και μπορείς ακόμα να αισθάνεσαι ότι ανήκεις στην πόλη – γιατί οι άλλες πόλεις έγιναν Airbnb.

Τι σας ενέπνευσε να δημιουργήσετε ένα «πολιτιστικό σαλόνι» στην μπουτίκ σας στη Via di Monserrato;

Η ζωή δεν αξίζει να τη ζεις αν δεν είναι γεμάτη φως, και μέσα από το φως, σκοπεύω στον πολιτισμό. Η τέχνη είναι ο ψαλμός στον καθημερινό μας πόνο. Κυρίως τώρα περισσότερο από ποτέ.

Η έκθεση The First Harvest παρουσιάζεται στο Μουσείο της Ύδρας. Πώς νιώθετε που τα έργα σας εκτίθενται σε ένα τόσο εμβληματικό και παραδοσιακό περιβάλλον; Αυτό επηρέασε την προετοιμασία σας για την έκθεση;

Ναι, φυσικά. Έχω μελετήσει κάθε πίνακα για να χωρέσει τέλεια σε αυτό το υπέροχο δωμάτιο και είμαι τυχερός που μπορώ να τους εκθέσω στο μουσείο του αγαπημένου μου νησιού.

Η έκθεση πήρε παράταση έως τις 25 Νοεμβρίου. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας από αυτή την έκθεση και πώς ελπίζετε να επηρεάσει τους επισκέπτες που την παρακολουθούν;

Ελπίζω να φέρω ένα χαμόγελο και λίγο φως στις καρδιές των θεατών και ίσως να ξυπνήσω κάποιες από τις παιδικές τους αναμνήσεις. Φυσικά, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, είναι μια πρόσκληση να αφήσουμε τον θόρυβο των πόλεων και να επιστρέψουμε στη φύση.