Φωτογραφία: Μύρτω Αποστολίδου
Φωτογραφία: Μύρτω Αποστολίδου
Επτά χορευτές πάνω στη σκηνή αναζητούν στην επαφή απέναντι στους θεατές που κάθονται απέναντι τους με τα smarthone στην τσέπη. Αυτό είναι ίσως και το ζήτημα της χορευτικής παράστασης «Ανώνυμο» της Τζένης Αργυρίου. Πώς επιδρά η ψηφιακή εποχή στο σώμα μας; Τι γίνεται με την επαφή; Μπορεί όλα αυτά άραγε να τ’ αποτυπώσει η τέχνη και ειδικά ο χορός. Σε αυτά και σε άλλα ερωτήματα καλείται ν’ απαντήσει η Τζένη Αργυρίου λίγο πριν οι χορευτές ανέβουν στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.
Για αρχή θα ήθελα να ρωτήσω κάτι για τη διαδικασία της δουλειάς σας: όταν ετοιμάζεται μια παράσταση τι προηγείται πρώτα οι κινήσεις ή η ιδέα; Κατά βάση ξεκινάω με μια επιθυμία. Είναι πολύ συγκεκριμένα τα έργα μου που έχουν ξεκινήσει από μία ιδέα. Βέβαια πριν πολλά χρόνια και μέχρι περίπου το 2003 ξεκινούσα από την κίνηση. Όσον αφορά τη διαδικασία, συνήθως περιλαμβάνει αρχικά ένα ερευνητικό στάδιο που αποτελείται από εργαστήρια, συζητήσεις, συνεντεύξεις και άλλους πειραματισμούς που προκύπτουν κάθε φορά βάση των εργαλείων που σταδιακά επιλέγω να χρησιμοποιήσω.
Η ιδέα τώρα για το Ανώνυμο πώς προήλθε; Το έργο Ανώνυμο προήλθε από την επιθυμία μου να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο που συνδεόμαστε μεταξύ μας και τα όσα μοιραζόμαστε ως φυσικές παρουσίες πέραν της ψηφιακής επικοινωνίας που φαίνεται να αφαιρεί τη σωματική επαφή. Κινητήριος δύναμή αποτέλεσε η ανάγκη να ανακαλύψουμε εκ νέου τη δύναμη του χορού ως μέσω προσωπικής αλλά και συλλογικής έκφρασης και κάθαρσης. Τo Ανώνυμο αποπειράται να σχεδιάσει ένα ταξίδι που γεφυρώνει το ψηφιακό και το σωματικό σύμπαν, αναζητώντας έναν παρόντα χρόνο και χώρο.
Έχετε καθόλου το άγχος ως χορογράφος και εξαιτίας του είδους της τέχνης, αν θα καταλάβει ο θεατής «τι θέλει να πει ο καλλιτέχνης;» Δεν θα το έλεγα άγχος αλλά ενδιαφέρον. Με ενδιαφέρει λοιπόν ο θεατής να κατανοήσει την πρόθεση μου, να ταξιδέψει μέσα σε ένα κόσμο ή σε μία συνθήκη που φτιάχνω, χωρίς άγχος να καταλάβει κάτι περαιτέρω. Με αυτό το σκεπτικό κάθε φορά ψάχνω, επιλέγω και προσθέτω υλικά για να φτάσω όσο πιο κοντά γίνεται στην αίσθηση που θέλω να δώσω.
Η παράσταση έχει σαν κεντρικό της ζήτημα την κατάρρευση της σωματικής επαφής εξαιτίας της έλευσης του διαδικτύου. Αυτό, πώς αποτυπώνεται στην κίνηση μας και πως το περάσατε εσύ στην παράσταση σας; Δεν θα χρησιμοποιούσα τη λέξη κατάρρευση αλλά διακύβευση. Παρατηρώντας γύρω μου, τίθεται το εξής ερώτημα: πώς το μοίρασμα στον εικονικό χώρο επηρεάζει την εγγύτητα και επαφή στον φυσικό χώρο; Για να απαντηθεί αυτό έπρεπε να ανατρέξουμε στο παρελθόν και να αναζητήσουμε ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που ανά τους αιώνες έφερναν τους ανθρώπους αυθόρμητα κοντά; Ποιες ήταν εκείνες οι καλλιτεχνικές πράξεις που αποτελούσαν εφαλτήριο ανθρώπινης σύνδεσης και συλλογικής διαμόρφωσης; Ποιος ήταν ο ρόλος του χορού; Αποτελούσε θεμελιακό μέσο προσωπικής έκφρασης αλλά και συλλογικής ενδυνάμωσης; Μπορεί να αποτελέσει έναν τέτοιο ρόλο ακόμα και σήμερα;
Εσείς, καταρχάς, ή και οι χορευτές που συνεργάζεστε έχετε εντοπίσει πάνω σας αυτές τις αλλαγές πάνω στο δικό σας σώμα; Ναι, νιώθω οτι έχουν υπάρξει κάποιες αλλαγές που έχει επιφέρει η τεχνολογία στο σώμα μου, αλλά παράλληλα νιώθω και τυχερή που επειδή έχω ασχοληθεί με αυτό, μου δίνει τα εφόδια να τις αντιληφθώ.
Όλη αυτή η σοσιαλμιντιακή καταιγίδα που μας διαπερνά κάνει πιο εύκολο, πιο εύκολο ή τέλος πάντων διαφορετικό τον τρόπο που πρέπει να επεξεργαστεί ένας καλλιτέχνης τη δουλειά του ώστε να περάσει πιο εύκολα τα μηνύματά του; Σίγουρα ο καταιγισμός αυτός επηρεάζει όλο μας το σύστημα και άρα και τον τρόπο θέασης των πραγμάτων, οπότε αυτο είναι κάτι που δεν μπορείς να μην το λάβεις υπόψιν σου ως καλλιτέχνης. Το θέμα είναι ποια στιγμή και με ποια γλώσσα επιλέγεις εσύ να μιλήσεις.
Εσείς παρουσιάζετε σε λίγες μέρες στη Στέγη, πρόσφατα είχαμε ένα μεγάλο φεστιβάλ με νέους χορογράφους, παντού ξεπηδούν φεστιβάλ αλλά και ομάδες που παρουσιάζουν τη δουλειά τους. Ζούμε την «άνοιξη του χορού» στην Αθήνα ή θέλουμε αρκετή δουλειά ακόμα. Πιστεύω ότι γίνονται ενδιαφέροντα πράγματα στη χώρα μας εδώ και αρκετό καιρό. Το πιο σημαντικό είναι να το αντιληφθούμε και να το υποστηρίξουμε, ο καθένας από θέση που έχει και με τον όποιο τρόπο μπορεί. Νιώθω τυχερή που το έργο αυτό έτυχε της στήριξης της Στέγης, που είναι ο βασικός παραγωγός, καθώς και την υποστήριξη δύο σημαντικών φεστιβάλ χορού που αποτελούν συμπαραγωγοί του έργου, το Rencontres Choreographiques International de Seine-Saint-Denis στο Παρίσι, και το Διεθνές Φεστιβάλ Καλαμάτας, ενώ η ερευνητική του διαδικασία είχε τη στήριξη του Κέντρου Μελέτης Χορού «Ισαντόρα Ντάνκαν». Αυτές οι συνέργειες είναι που καθορίζουν τις ζωές των έργων.