Τρεις φίλες συναντήθηκαν από τρεις διαφορετικές χώρες και αποφάσισαν να δημιουργήσουν τον Αύγουστο ένα καλλιτεχνικό φεστιβάλ στη Σίφνο.
Η Βάλια Δημητρακοπούλου από την Ελλάδα, η Katrin Mathe από τη Γερμανία και η Marika Bekier από την Πολωνία συναντήθηκαν στο Παρίσι, πριν από μερικά χρόνια, στο κοινό τους μεταπτυχιακό στο Universite Paris 3 – Sorbonne Nouvelle.
Χρόνια αργότερα, θέλοντας να δημιουργήσουν κάτι μαζί, κάπως προέκυψε η ιδέα ενός φεστιβάλ, και μάλιστα ενός φεστιβάλ τεχνών στη Σίφνο. “Θέλαμε να έχουμε κάτι που να μας φέρνει κοντά. Θέλαμε να κάνουμε κάτι το οποίο σπουδάσαμε, να είναι το δικό μας πράγμα, και να το εκτινάξουμε”, μου εξηγεί η Βάλια που πηγαίνει στη Σίφνο από μικρό παιδί και νιώθει πλέον εκεί πως έχει ένα δεύτερο σπίτι. Όταν η Katrin βρέθηκε στις Κυκλάδες για διακοπές, και η Βάλια την έπεισε να επισκεφτεί και τη Σίφνο, η ιδέα για το φεστιβάλ είχε ήδη γεννηθεί. “Συγκινήθηκα από την ομορφιά των νησιών και την ευγένεια των ανθρώπων. Για να είμαι ειλικρινής, δεν έχω κλάψει ξανά τόσο πολύ από την ομορφιά της φύσης”.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της, η Katrin παρακολούθησε μία συναυλία στη Σέριφο, και η εμπειρία ήταν τόσο έντονη, που μαζί με τη Βάλια τους ήρθε η ιδέα να κάνουν κάτι ανάλογο, μαζί στη Σίφνο. Η Marika τις ακολούθησε σύντομα, και με την πρώτη της επίσκεψη στο νησί, μου αφηγείται, “ένιωσα κατευθείαν γιατί τα κορίτσια ήθελαν να γίνει εκεί το φεστιβάλ. Απλώς δεν μπορείς να είσαι μείνεις αδιάφορη με αυτό το μάγικό μέρος, με αυτό το φως, τη λάμψη, την ευγένεια των κατοίκων”. Φέτος την ομάδα τους συμπλήρωσε η Βασιλεία Καρλάυτη, που βοηθάει συντονίζοντας τις ανάγκες του φεστιβάλ στην Αθήνα.
Η πρώτη εκδοχή του φεστιβάλ έγινε το προηγούμενο καλοκαίρι, σε μικρή κλίμακα και η βασική του ιδέα αφορούσε ένα φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους. “Ήταν απλώς για δύο μέρες, πήγαμε στο νησί, κολλήσαμε μερικές αφίσες, μοιράσαμε flyer και προβάλλαμε μερικές ταινίες. Δεν το προωθήσαμε πολύ, θέλαμε απλώς να δούμε αν μπορεί να γίνει”. Φέτος όμως, η ιδέα τους προχώρησε πολύ παραπάνω και το πρόγραμμα του φετινού φεστιβάλ απλώνεται σε 6 ημέρες και περιέχει προβολές ταινιών μικρού μήκους, ντοκιμαντέρ, animation, μία συναυλία, μία έκθεση φωτογραφίας και μία βραδιά ανάγνωσης. Οι δραστηριότητες του φεστιβάλ οργανώνονται γύρω από μία κοινή θεματική, η οποία για φέτος είναι οι “Ταυτότητες”. Το θέμα αυτό πηγάζει τόσο από τις ίδιες τους τις εμπειρίες, όσο και από την παρατήρηση των συγχρονικών τους γεγονότων. “Το θέμα Ταυτότητα είναι φοβερά προσωπικό. Όλη μας η ομάδα αποτελείται από 3 διαφορετικές ταυτότητες, την ελληνική, τη γερμανική και την πολωνική”, εξηγεί η Katrin, “και καταλάβαμε ότι αυτό το πολύ προσωπικό θέμα μπορεί να φτάσει σε ένα πολύ οικουμενικό ενδιαφέρον”. “Η ταυτοτητα για μας μπορει να γίνει αντιληπτή ως πολιτισμική ή σεξουαλική”, προσθέτει η Marika. “Αλλά όχι μόνο. Μπορεί να είναι επίσης πολύ προσωπική, όταν οι άνθρωποι προσπαθούν να εφεύρουν ή να δημιουργήσουν τους εαυτούς τους”.
Οι ταινίες που οργανώνονται γύρω από τον κοινό θεματικό πυρήνα αγγίζουν ζητήματα όπως η εθνοθρησκευτική ταυτότητα, η ταυτότητα φύλου, ο σεξισμός, ο ρατσισμός. Πέρα από τα βιώματα των τριών μελών της ομάδας, το ζήτημα της ταυτότητας, για τη Βάλια, είναι φοβερά καίριο, όταν έρχεται κανείς να παρατηρήσει τις δομές της σύγχρονης κοινωνίας. “Ο κόσμος μας είναι πολύ τρομακτικός. Το Brexit, ως αποτέλεσμα ξενοφοβίας, μίας κατάστασης που η ΕΕ δεν έχει καταφέρει να αντιμετωπίσει, ό,τι έγινε στο Ορλάντο, η Νίκαια, τα προάστια του Παρισιού”.. Μία σειρά από φαινόμενα που σχετίζονται με τις ταυτότητες και είναι πιο επείγοντα να συζητηθούν από ποτέ, θα επιχειρηθούν να συζητηθούν μέσα από τις προσεκτικά επιλεγμένες ταινίες που συγκροτούν το πρόγραμμα του φεστιβάλ.
Μελετώντας το πρόγραμμα, ξεχωρίζω αμέσως δύο ντοκιμαντέρ που αφορούν διαφορετικά αλλά αλληλένδετα ζητήματα σχετικά με τις ταυτότητες. Το πρώτο αφορά το ταξίδι και την άφιξη στην Ελλάδα μίας γυναίκας από το Αφγανιστάν μαζί με την κόρη της, αποτέλεσμα της απόφασής της να ξεφύγει από μία κακοποιητική σχέση με το σύζυγό της και από μία κοινωνία που δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα της γυναίκας στο διαζύγιο. Το δεύτερο ντοκιμαντέρ με τίτλο “Kate Bornstein is a queer and pleasant dancer” αφορά την ιστορία μίας τρανς γυναίκας λεσβίας της οποίας το βίωμα αμφισβητεί το διπολικό σύστημα φύλου, την ταύτιση φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού και μία σειρά από στερεότυπα που αφορούν το φύλο και τη σεξουαλικότητα. Ενώ οι ταινίες φαίνονται φοβερά ενδιαφέρουσες, δεν μπορεί να μη μου κάνει εντύπωση ότι τέτοια ζητήματα θα αναδυθούν σε ένα φεστιβάλ που γίνεται σε ένα ελληνικό νησί, που παρόλο που έχει μία πολύ κοσμοπολίτικη πλευρά, έχει και μία τοπική κοινωνία που δεν μπορεί να αποκλίνει φοβερά από την παραδοσιακή επαρχιακή ελληνική κοινωνία. Συζητώντας το θέμα αυτό με τις τρεις κοπέλες, διαπιστώνω η επιλογή τους είναι απόλυτα δικαιολογημένη.
Η Katrin αναγνωρίζει το ρίσκο που πήραν επιλέγοντας τις ταινίες, αλλά ελπίζει να εκτιμηθούν από το κοινό, ενώ η Marika με διαβεβαιώνει πως ο στόχος τους δεν ήταν ποτέ να προκαλέσουν. “Από τις πολλές ταινίες, που είδαμε τους τελευταίους μήνες, κρατήσαμε μόνο αυτές που μας λένε ιστορίες από τις ζωές ανθρώπων με έξυπνο τρόπο, ακόμα κι αν μιλάνε για πτυχές της ζωής μας που είναι σκληρές. Ελπίζουμε ειλικρινά ότι θα υπάρχουν συζητήσεις μετά τις προβολές και θα προσπαθήσουμε πραγματικά να προκαλέσουμε τέτοιες συζητήσεις με τις ταινίες που θα προβάλλουμε”, εξηγεί. Η Βάλια, από την άλλη, αναγνωρίζει πως χρειάστηκε να κάνουν κάποια “λογοκρισία” σε ταινίες που παραήταν σκληρές. Για παράδειγμα, μία ταινία για έναν μουσουλμάνο άνδρα στα προάστια του Παρισιού που εκδίδεται σε άλλους άνδρες τα βράδια, “έπρεπε να βάλουμε ένα στοπ, παρόλο που ήταν καταπληκτική ταινία, γιατί οι προβολές μας γίνονται σε ανοιχτούς χώρους και δεν μπορούμε να εμποδίσουμε ανθρώπους από το να έρθουν. Αυτές οι ταινίες που θα δείξουμε είναι πιο mild”.
Καθώς εμένα η επιλογή τους εξακολουθεί να μου φαίνεται θαρραλέα και γι’ αυτό πολύ σημαντική, η Βάλια μου δίνει την καλύτερη δυνατή απάντηση και δεν δυσκολεύεται να με πείσει κατευθείαν. “Παρόλο που δεν είναι εύκολο, αυτά τα ζητήματα πρέπει να λέγονται, πρέπει να εκφράζονται, κι έτσι εμείς ελπίζουμε να μιλήσουμε στην κοινωνία της Σίφνου”. Οι τρεις κοπέλες φαίνεται να είχαν μία πολύ καλή ιδέα και να πέτυχαν μια πολύ καλή υλοποίηση, και όποιοι μπορέσουν να βρεθούν στη Σίφνο από τις 2 έως τις 7 Αυγούστου θα ζήσουν μια φοβερή εμπειρία. Για όποιον δεν μπορέσει, του χρόνου τα κορίτσια ονειρεύονται ένα μεγαλύτερο και πλουσιότερο ακόμα φεστιβάλ, που θα συνεχίσει να αναπτύσσεται και να προσφέρει στην τοπική κοινωνία. Είναι σίγουρο πως θα τα καταφέρουν.
