Όταν κατέβηκα τα λιγοστά σκαλοπάτια και μπήκα στο ημιυπόγειο, «μικρό μανάβικο ήχων» που ο B.D. Foxmoor έχει σκαρώσει στο 55 της Νηλέως, εκεί, στα όρια του Θησείου, το Amberola Vinyl Store, είχε μόλις συμπληρώσει δέκα μέρες ζωής – κι όμως κάθε άλλο παρά λίγοι ήταν οι λάτρεις του βινυλίου που έψαχναν στα γεμάτα ράφια.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο B.D. επιχειρεί να στήσει ένα δισκάδικο. «Τότε στο Πέραμα ήταν πολύ πιο δύσκολα τα πράγματα, και λόγω απόστασης, καθώς ήταν απομονωμένο αλλά και λόγω εξειδίκευσης, αφού ήταν ένα δισκάδικο στο οποίο θα έβρισκες μόνο hip hop μουσική». Η ιδέα του νέου εγχειρήματος προέκυψε όχι ακριβώς από το πουθενά, αλλά σίγουρα από ένα «μέρος» κάπως πιο παράξενο. Ο Μιχάλης αποφάσισε να γράψει ένα σενάριο για το τι μπορεί να συμβεί μέσα σε ένα δισκάδικο κατά τη διάρκεια μιας ολόκληρης εβδομάδας. «Κάποια παιδιά θέλησαν να κάνουν το σενάριό μου ταινία. Αποφασίσαμε λοιπόν να γεμίσουμε έναν χώρο με βινύλια, για να μοιάζει σαν ένα αληθινό δισκοπωλείο. Εγώ τρελάθηκα. Τους είπα ότι το περίπου αληθινό δεν το γνωρίζω. Βρήκαμε λοιπόν ένα μεγάλο stock, με σπάνιους δίσκους από την Ολλανδία και μαζί με τη δική μου συλλογή καταφέραμε να στήσουμε, μέσα σε περίπου 20 ημέρες ένα αληθινό δισκάδικο. Άμα το ξέρεις να το κάνεις, θα το κάνεις καλά». Η πρωταγωνίστρια της ταινίας είναι η Amberola, η καστανή κοπέλα που έδωσε το όνομά της και στο δισκάδικο αλλά και στην ταινία. «Η Amberola είναι ο πρώτος φωνογράφος του Edison. Λένε πως είναι μια κλεμμένη ιδέα. Έπαιρνε μικρά κυλινδρικά δισκάκια, τα ”διάβαζε” και έπαιζε μουσική. Είναι το σήμα κατατεθέν του μαγαζιού και λειτουργεί ακόμα μετά από τόσα χρόνια.»
Ο ίδιος δεν ήθελε κάτι φαντεζί για να στεγάσει αυτή τη νέα, ωραία φάση και προφανώς γι’ αυτό άνοιξε το δισκάδικο λίγο έξω από το κέντρο, δίπλα σε παντοπωλεία, ανθοπωλεία και κάμποσα άλλα μικρά μαγαζάκια μιας ήσυχης, γραφικής γειτονιάς. «Δεν μας ταιριάζουν οι μεγάλες βιτρίνες. Θέλαμε να είναι ένα μουσικό καταγώγι, μια φωλιά. Φαντάσου το σαν ένα μικρό μανάβικο ήχων με βιολογικά προϊόντα». Οποιοσδήποτε μπει στο μαγαζί θέλω να βρει αυτό που ψάχνει. Θα συμβούλευα τον κόσμο να ξεκινήσει την συλλογή του μαζεύοντας αυτά που του αρέσουν να ακούει και όχι να αγοράζει με σκοπό να γίνει συλλέκτης. Γνωρίζω πολύ καλά πως οι δίσκοι, ειδικά οι μεταχειρισμένοι, είναι πλέον μετοχές. Εάν όμως δεν το διαχειριστείς σωστά, μπορεί να γίνει ακόμα πιο επικίνδυνο και από τον τζόγο».
Στο δισκάδικο θα βρεις μεγάλη ποικιλία από soul, jazz, funk, blues και σπάνια items της εν γένει «μαύρης» μουσικής. Θα βρεις όμως και ψυχεδέλεια, folk και rock. «Κοιτάμε να φέρουμε πράγματα που γνωρίζουμε και μπορούμε να τα προτείνουμε». Φυσικά το Αmberola εξειδικεύεται στη hip hop, με 4.000 σχετικός τίτλους στις προθήκες του. «Ένα παιδί που samplaρει», συμπληρώνει ο Μιχάλης, «θα βρει εδώ τα πάντα. Είναι ο παράδεισος του digging». Κάνοντας μια βόλτα γύρω από τα ράφια είδα και πολλές ελληνικές κυκλοφορίες. Από δίσκους των Last Drive και των Nightstalker μέχρι μουσικές απόπειρες νέων παιδιών.
Γιατί ο B.D. Foxmoor είναι και ροκάς. Λατρεύει τον Tim Buckley, την ψυχεδέλεια του ‘69 με ’71 και τους Pink Floyd, οι οποίοι ήταν, σύμφωνα με τον ίδιο, ο ορισμός της μουσικής υπέρβασης. «Έχω μεγαλώσει ακούγοντας ska και punk, ενώ το μόνιμο soundtrack της ζωής μου είναι η μαύρη μουσική. Από εκεί και πέρα άρχισα να ανακαλύπτω την ομορφιά και στα πιο ethnic ακούσματα. Όπου θεωρώ ότι υπάρχει ομορφιά δεν μου απαγορεύει κάποιος μουσικός κώδικας να το αποδεχτώ και να το κάνω δικό μου.»
Όσο για το σπανιότερο βινύλιο που βρίσκεται στο Αmberola είναι το Spoken Word του Charlie Chaplin. «Ήταν η προετοιμασία για τον μεγάλο δικτάτορα. Δεν υπάρχουν πάνω από 100 αντίγραφα σε όλο τον κόσμο. Έπεσε στα χέρια μου κάποτε στην Ολλανδία». Για τον ίδιο όμως το σπάνιο δεν είναι απαραίτητα και καλό. Ένα single, ας πούμε, που μπορεί να κυκλοφόρησε σε μόλις 50 αντίτυπα και έπειτα δικαίως να χάθηκε χωρίς να αφήσει τίποτα πίσω του, μπορεί να αξίζει μια περιουσία. «Μπορεί να κοστίζει μέχρι και 400 ευρώ, να έχει δηλαδή τεράστια οικονομική αλλά ελάχιστη μουσική αξία.»
Τα τελευταία χρόνια, όπως όλοι έτσι κι εγώ παρατηρώ τον κόσμο να μπαίνει ξανά στα δισκάδικα, να αγοράζει βινύλια και να αναζητάει ένα καλό πικάπ. Πολλοί φίλοι μου μουσικοί έχουν αφήσει πίσω τους τα CD κι επιλέγουν το δωδεκάιντσο φορμά για την κυκλοφορία της δουλειάς τους. Λίγες ημέρες πριν βρέθηκε στα χέρια μου ακόμα και δισκέτα από το νέο album ενός hip hop group. Είναι τελικά η «μόδα της αντίκας» που μας φέρνει ξανά σε επαφή με το βινύλιο; «Για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, το CD πάντα το θεωρούσα ευτελές προϊόν, μια ψευδαίσθηση. Όσο για το βινύλιο, ψωνίζω δίσκους από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Ήταν για δεκαετίες φετίχ των κοινωνιών. Ο δικός μας αγώνας, χρόνια τώρα, ήταν να παραμείνει ζωντανό. Είναι αλήθεια ότι σήμερα είναι μόδα, είναι λίγο hipster. Το παρήγορο όμως είναι ότι όλες οι πρέσες που ήταν παροπλισμένες στον κόσμο, έχουν αρχίσει τώρα να κόβουν βινύλια σωρηδόν. Είμαι πιο ρομαντικός και δεν ζω με την καχυποψία πολλών άλλων δισκάδων. Θεωρώ ότι μόνο σε καλό μπορεί να βγει όλη αυτή η ιστορία.»
Όσο για το Ιnternet; Ο Μιχάλης είναι ξεκάθαρος: «Τη μουσική βιομηχανία την κατέστρεψαν οι ίδιοι οι καλλιτέχνες και όχι το internet. Έπειτα οι λογιστές που έγιναν διευθυντές στις εταιρείες. Μετά το internet και τα άλλα μέσα. Η διαχείριση ενός μέσου επικοινωνίας μπορεί να αλλάξει κοσμοθεωρίες και να σκοτώσει ιδεολογίες. Πίσω από τη μουσική όμως, κρύβεται μια μαγεία που δεν μπορεί κανείς να την πειράξει, ούτε μέσω της τηλεόρασης, ή του ραδιοφώνου.»
Ταξίδι πίσω στο χρόνο. Το 1998 μεταδίδεται ζωντανά στον Rock FM το Ονειρολόγιο, με τους Active Member σε ρόλο ραδιοφωνικών παραγωγών ενώ λίγα χρόνια αργότερα, το 2002, η φωνή του B.D. Foxmoor θα ακουγόταν και πάλι στη ραδιοφωνική συχνότητα του ΣΚΑΪ. Δεν θα αργήσει η στιγμή που το «κακό» θα τριτώσει, αφού όπως μου λέει είναι ήδη στα σκαριά της δημιουργίας του Amberola Radio, που θα εκπέμπει ζωντανά από το δισκάδικο. «Το ραδιόφωνο είναι πλέον πιο παγιδευμένο και από τις σελίδες του Ιnternet. Οι περισσότεροι σταθμοί παίζουν 4 playlists στο repeat, πράγμα που δεν γινόταν παλιότερα. Οι ραδιοφωνικοί παραγωγοί δεν πρέπει να νομίζουν ότι κάνουν μια ρομαντική δουλειά ή ένα λειτούργημα.»
Και με το εγχώριο hip hop τι μέλλει γενέσθαι; Όποιος ασχολείται έστω και λίγο με τη φάση, προφανώς έχει καταλάβει ότι τα τελευταία δύο χρόνια, περισσότερο από ποτέ είναι ξεκάθαρος ο διαχωρισμός ανάμεσα σε δύο διαφορετικούς δρόμους που ακολουθούν οι μουσικοί και το κοινό τους. Από τη μία έχεις την εξώφθαλμη διασκέδαση και από την άλλη έχεις όσους προσπαθούν μέσα από τις ρίμες τους να περάσουν κι ένα μήνυμα. Ο Μιχάλης θεωρεί πως το hip hop είναι ένα πολυδιάστατο μουσικό κίνημα που περιέχει τα πάντα. «Πάντα υπήρχαν τα ανάλαφρα, οι ψαγμένοι, οι δύσκολοι, οι δήθεν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν. Πιστεύω πως το hip hop αλλάζει γιατί αναζητά την εξωστρέφεια. Λένε “ας κάνουμε και καμιά μαλακία”, με σκοπό να ακουστούν σε περισσότερο κόσμο. Ο αληθινός αγώνας όμως, είναι να ακουστεί αυτό που πραγματικά είσαι. Και αν αυτό που παρουσιάζεις στο κοινό σου τώρα, είναι και εκείνο που πραγματικά είσαι και θες, τότε οφείλεις να ζητήσεις συγνώμη για το χθες. Πάντως για κάτι πρέπει να απολογηθείς. Όσο για μένα, θεωρώ ότι είμαι ο ίδιος ξεροκέφαλος μαλάκας από τότε που ξεκίνησα, με μια εξέλιξη που την αναγνωρίζω και από την οποία παίρνω κουράγιο για να κάνω το επόμενο βήμα. Να μεταβώ στην δεύτερη εποχή. Μακάρι να το διακρίνει αυτό και ο κόσμος».
Περνάς λοιπόν στην δεύτερη εποχή. Τι αλλάζεις, τι κρατάς και τι αφήνεις στο παρελθόν;«Η μουσική μου εξελίσσεται, δεν αλλάζει. Πρέπει λοιπόν να κάνεις έναν απολογισμό και να αποβάλεις την φθορά για να περάσεις στη δεύτερη εποχή. Εάν σέρνεις ένα σαράκι μαζί σου δεν μπορείς να προχωρήσεις. Για το λόγο αυτό έλυσα και όλα τα θέματα που είχα με τον Νικήτα και με τα άλλα παιδιά. Δεν υπάρχει μίσος, ούτε αντιπάθεια, έτσι τουλάχιστον νιώθω εγώ και κοιμάμαι καλύτερα». Όσο για το αν θα τους ξαναδούμε κάποια μέρα να μοιράζονται την ίδια σκηνή, τίποτα δεν είναι σίγουρο, ούτε υποχρεωτικό καθώς ο καθένας κάνει αυτό που γουστάρει να κάνει. «Δεν υποχρεούμαστε να παλεύουμε για μια ομοψυχία που μπορεί και να μην υπάρχει». Τα πράγματα για εκείνον είναι απλά. Κάποια τα βάζεις στην άκρη και χτίζεις νέα, κάνοντας ίσως πιο μικρές, ή πιο οργανωτικές τις παρέες σου.
«Πολλά χρόνια βουτηγμένα μες τη λάσπη φίλε και για πρώτη μου φορά σε βλέπω απέναντι ήλιε να μου γελάς» τραγουδούσε το 1996. Δύο περίπου δεκαετίες μετά όμως, υπάρχει ακόμα φως; «Δεν θα είχα κουράγιο να ζήσω εάν δεν έβλεπα φως. Είμαι αισιόδοξος. Από την αρχή ήμουν αισιόδοξος. Σκέψου ότι άρχισα να γράφω hip hop στα ελληνικά, επειδή αναγνώριζα την αμεσότητα της μουσικής. Πολλοί μου έλεγαν τότε ότι αυτό που κάνω δεν θα πιάσει τόπο και τελικά έκαναν λάθος. Πιστεύω λοιπόν πως όλα θα βρουν το φως τους, χωρίς αυτό να σημαίνει πως τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα».
Όμως το σκοτάδι, η μαυρίλα και η «ασχήμια» της ζωής δεν είναι αυτά που λένε ότι δίνουν τροφή στον καλλιτέχνη; Ο Μιχάλης δεν συμφωνεί. Πιστεύει πως μόνο η εσωτερική «ασχήμια» του ίδιου του καλλιτέχνη τον εμπνέει για να δημιουργήσει. «Ένας άνθρωπος που αναζητά την ομορφιά, παλεύει με την ασχήμια του. Εγώ θεωρώ ότι συνεχίζω να γράφω γιατί είναι ο τρόπος μου, είναι σαν τον μηχανισμό που με κάνει να αναπνέω και να υπάρχω. Μου έχει χαρίσει απίστευτες στιγμές στη ζωή μου. Είμαι 47 και νιώθω ότι έχω ζήσει πολλές ζωές. Κερδίζεις μια σχετικότητα του χρόνου όταν γράφεις πράγματα. Αυτό είναι που δεν θέλω να χάσω ποτέ. Το να σε χειροκροτάνε 70.000 άτομα, όπως έγινε στον Μanu Chao, και εσύ να νομίζεις ότι έχουν έρθει για εσένα, δεν είναι τιμητικό. Τιμητικό για εμένα είναι για παράδειγμα το γεγονός ότι ένας πολύ σπουδαίος εικαστικός, ο Haris Lithos με συμπεριέλαβε στους σπουδαιότερους στιχοπλόκους της Ελλάδας. Μαζί με τον Πατρίκιο, τη Κική Δημουλά και τον Ελευθερίου.Εκείνος ο άνθρωπος μελετάει τους στίχους μου επί 15 ολόκληρα χρόνια. Γνωρίζει τα λόγια καλύτερα και από εμένα. Αυτό θεωρώ τιμητικό. Και δεν σου κρύβω ότι τον τελευταίο καιρό με τιμούν άνθρωποι του χώρου αλλά και γνωστοί, μεγάλοι ποιητές».
Εκείνη τη στιγμή παρατηρώ, έναν νεαρό να κρατά στα χέρια του τον πιο πρόσφατο δίσκο των Active Member, Cosmos Alivas. Ο Μιχάλης μέσα από τα τραγούδια του δίσκου μιλάει για έναν νεκρό κόσμο που ξαναγεννιέται μέσα από την αλλαγή και ξεκινάει μια νέα ζωή. «Αυτή είναι μια συμπαντική διαδικασία και καμιά ιδεολογία δεν μπορεί να σταθεί απέναντι, καμιά πολιτική πρόταση, ούτε ο θάνατος ο ίδιος». Μου λέει πως βρισκόμαστε σε ένα κομβικό σημείο, ανάμεσα σε μια μάχη προτάσεων. Ο καπιταλισμός έχει ήδη πολλές εναλλακτικές προτάσεις που τις ρίχνει στο τραπέζι και την ίδια στιγμή μια καινούργια μορφή σοσιαλισμού πλησιάζει. Υπάρχει, όμως, και μια πολύ πιο γήινη και ανθρώπινη πρόταση. Να μπορέσει ο άνθρωπος να διαχειριστεί τον εαυτό του πιο ελεύθερα από,τι τους προηγούμενους αιώνες. Με την καλή διαχείριση της γνώσης και της καθημερινότητας θα προκύψουν νέα μοντέλα και ένας μπούσουλας. «Εύχομαι να μην χρειάζονται σφαχτάρια, ούτε πολύ αίμα και αποτυχημένες επαναστάσεις για να πειστεί ο άνθρωπος πως υπάρχουν και άλλες προτάσεις. Νομίζω ότι αυτή τη φορά η ανθρωπότητα θα αλλάξει από μόνη της. Είμαστε λοιπόν στο στάδιο προετοιμασίας, λίγο πριν την αλλαγή. Υπήρχε πάντα το καλό και το κακό. Αυτή τη στιγμή όμως πρόκειται για το κατάλληλο που μπαίνει για πρώτη φορά σφίνα στην ιστορία».
Περισσότερα για την Amberola εδώ.
Διαβάστε και τη μεγάλη συνέντευξη που είχε παραχωρήσει πέρυσι ο B.D. Foxmoor στον Θεοδόση Μίχο.