Η Αουρέλια διαγράφει τη συνηθισμένη της βόλτα ανάμεσα στα ράφια ανενόχλητη με την ουρά της να υψωμένη να περνά ξυστά από τις κονσέρβες και τα γάλατα μακράς διαρκείας. Δεν φαίνεται να την ενοχλούν καθόλου όλοι αυτοί που περιδιαβαίνουν στο mini market της κρατώντας ένα μοσχοφίλερο σε ποτήρι πλαστικό. Μια κυρία μπαίνει βιαστικά σαν να ντρέπεται που ήρθε να αγοράσει citronella, ενώ μια άλλη προμηθεύεται γάλα φρέσκο από το ψυγείο. «Ναι και βέβαια θα έρθω να δω την έκθεση, με την ησυχία μου, αφού κάθε μέρα είμαι εδώ» λέει η κυρία Γωγώ με το γάλα στο χέρι. «Επιτέλους και κάτι διαφορετικό, βαρεθήκαμε όλο τα ίδια και τα ίδια».
Στους τοίχους, δίπλα από το ψυγείο με τα τυριά και τα αλλαντικά, πάνω από τις μπύρες και τα χαρτιά κουζίνας, πάνω από τα stands με τα περιοδικά, δίπλα στον ηλεκτρολογικό πίνακα, βρίσκονται 33 νέα φωτογραφικά έργα του Πλάτωνα Ριβέλλη. Αυτή είναι η τρίτη έκθεση που εγκαινιάζεται στο mini market της Αθηνάς Καρόκη στο Δίλοφο της Βάρης. Η πρώτη ήταν η δική της, η δεύτερη μια ομαδική έκθεση από ανθρώπους που έχουν συμμετάσχει σε κύκλους σεμιναρίων του Πλάτωνα Ριβέλλη για να πάρει τώρα τη σκυτάλη ο «δάσκαλος».
«Οι πελάτες ενθουσιάστηκαν, μού είπαν: «μπράβο Αθηνούλα, βελτιώθηκες» (σ.σ γελάει) και τους απαντώ «ευχαριστώ, αλλά δεν είναι δικές μου οι φωτογραφίες» μας λέει η Αθηνά. ιδιοκτήτρια του καταστήματος και φωτογράφος. Η ιδέα προέκυψε όταν πάνω σε μια συζήτηση, ο Ριβέλλης εξέφρασε την επιθυμία να εκθέσει αυτή τη φορά τα έργα του σ’ έναν χώρο εναλλακτικό. Εικόνες που έχει συλλέξει τον τελευταίο χρόνο από τα ταξίδια του στην ελληνική επαρχία, αφού πια κάνει σεμινάρια και εκτός Αθηνών και Σύρου, όπου κατοικεί τα τελευταία χρόνια. Εικόνες οικείες, ζεστές, μ’ έντονα χρώματα που προκαλούν συνειρμούς σχεδόν αρχετυπικά «ελληνικούς».
«Να εμένα, αυτή ακριβώς η μυρωδιά εδώ μέσα στο μίνι μάρκετ μού θυμίζει τα παιδικά μου καλοκαίρια στη Μυτιλήνη» μας λέει η Μελίνα Πατρικίου που έχει έρθει να δει την έκθεση. «Αυτός ο χώρος, που είναι γεμάτος από τα πράγματα που έχουμε ανάγκη στην καθημερινότητά μας αποπνέει για εμένα μια ζεστασιά. Κατ’ επέκταση δένει και με τα έργα, γιατί έχει κάτι το «φροντιστικό», το μαμαδίστικο, όπως ακριβώς συμβαίνει και με την Τέχνη. Γιατί τι κάνει η Τέχνη τελικά; Μας παρέχει μια φροντίδα, μας βοηθάει να μεταλλάσσουμε τα δύσκολα κομμάτια μας και να τα κάνει πιο υποφερτά.»
Στο μεταξύ, κόσμος στέκεται και παρατηρεί τις διάφορες ενότητες που έχει συνθέσει μες στον χώρο η Αθηνά, που επιμελήθηκε την έκθεση. «Θυμίζει σχεδόν παιχνίδι. Ψάχνεις να ανακαλύψεις τα έργα, όπως αυτές εδώ τις φωτογραφίες που δεν περιμένεις να τις δεις δίπλα στην πόρτα της τουαλέτας» σημειώνει η Καλλιόπη. «Εμένα μου αρέσει πολύ αυτή η ιδέα. Είναι πιο «δημοκρατική», γιατί έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε έργα τέχνης σε μουσεία και γκαλερί, σε χώρους που με το στήσιμο και τον φωτισμό σε προκαταβάλουν ότι πρόκειται να δεις κάτι εξαιρετικό, ενώ μπορεί να μην ισχύει κάτι τέτοιο. Εδώ αυτό το αποφασίζεις εσύ. Μοιάζει λίγο με «αντίσταση» όλο αυτό. Και είναι επίσης σημαντικό πως παρά όλα αυτά τα αντικείμενα που σε περιβάλλουν εδώ, στον χώρο, πρέπει να επικεντρωθείς στις εικόνες. Πρέπει να συγκεντρωθείς και να μην παρασύρεσαι από τους διάφορους «θορύβους», αλλά να ψάξεις αυτό που θέλεις εσύ. Αυτό δεν πρέπει να κάνουμε γενικότερα και στη ζωή μας;».
Στα ντεκ (δηλαδή στον πάγκο, πίσω από τη ταμειακή μηχανή) βρίσκεται ο Πέτρος Δημισιάνος, φίλος της Αθηνάς, που παίζει ρετρό μουσική σήμερα, συνοδεύοντας την έκθεση. Ο κόσμος αρχίζει να λικνίζεται ελαφρώς δίπλα στο τραπέζι με τα κριτσίνια, το τυρί και τα σιροπιαστά γλυκάκια. «Βλέπεις; Αυτό δεν θα μπορούσε να συμβεί σε μια γκαλερί» σημειώνει ο Πλάτων Ριβέλλης. «Δεν μου φαίνεται καθόλου παράδοξο να εκθέτω σ’ ένα μπακάλικο. Πιστεύω ότι μπορούμε και πρέπει να κάνουμε εκθέσεις εκεί που αισθανόμαστε ευχαριστημένοι. Δεν θα έκανα έκθεση σε οποιοδήποτε μπακάλικο. Κάνω έκθεση στο μπακάλικο μιας φίλης που συμπαθώ και εκτιμώ. Έχει δηλαδή να κάνει και με τον χώρο και με τον άνθρωπο. Δεν το κάνω σαν ύφος, δεν πουλάω «άποψη», απλώς το κάνω στο μαγαζί της μαθήτριάς μου. Κι από την άλλη και εκείνη που δουλεύει εδώ το 8ωρό της γιατί να μην περιβάλλεται από εικόνες των φίλων της;»
Οι φωτογραφίες έχουν κάτι από το γνωστό «ριβελλικό» ύφος. Αυστηρή φόρμα, δομή και αυτή τη σχεδόν μνημειακή καταγραφή που εκείνος αγαπά να αποτυπώνει. «Εδώ και ένα χρόνο προσπαθώ να παντρέψω διάφορα πράγματα: αυτό το μνημειακό στοιχείο που ακολουθούσα και στις ασπρόμαυρες εικόνες μου μόνο που τώρα το σπάω με το χρώμα, την ίδια στιγμή που υιοθετώ όμως το τετράγωνο κάδρο για να κρατηθώ σε ένα πλαίσιο αυστηρότητας.» Πώς και επέλεξε το χρώμα; «Το χρώμα μου επιτρέπει να βλέπω την Ελλάδα με μια πιο τρυφερή, τρελή, κιτς και ανθρώπινη ματιά. Μού επιτρέπει να αποδίδω αυτό το ωραίο που έχει η Ελλάδα όταν δεν το παίζει κάπως. Το κομμάτι της απλότητας. Κι όλο αυτό πιστεύω ότι ισορροπεί με την αυστηρότητα της μορφής που δεν αφήνει τις εικόνες να γίνουν τελικά γραφικές». Στάσεις τρένου, αυλές, φαρμακεία, δέντρα, καφενεία και τροχόσπιτα υπαινίσσονται την ανθρώπινη παρουσία και τη ζωή, ακόμα και όταν δεν φαίνονται εκεί σε πρώτο επίπεδο.
Η έκθεση γίνεται αφορμή για συζήτηση εδώ στο mini market. Μια αφορμή να ξεδιπλώσει ο καθένας αυτό που είναι. Όπως π.χ ο κύριος Βαγγέλης, χρόνια πελάτης, που έκανε εξαιρετικά σχόλια για τις εικόνες για να αποκαλύψει μόλις εκείνο το βράδυ στην Αθηνά ότι πως έχει αποφοιτήσει από τη σχολή του Κουν. Στην απέναντι πολυκατοικία, στο μπαλκόνι δύο ημίγυμνα αγόρια, μορφές κάπως «τσαρουχικά», γελάνε βλέποντας τον κόσμο να αράζει έξω από το μίνι μάρκετ, χωρίς να καταλαβαίνουν τι ακριβώς συμβαίνει. «Μπορεί και να καταλάβουν, μπορεί και όχι» μας ψιθυρίζει μια επισκέπτρια για να προσθέσει «όμως καλύτερα να έρθουν σε επαφή με κάτι παρά να μην έρθουν καθόλου.»
«Η Τέχνη είναι ιερή γι’ αυτό και πρέπει να μπαίνει είτε σε χώρους ιερούς είτε σε χώρους πολύ αγαπητούς. Υπάρχει η ανάγκη του πλαισίου, αλλά το πλαίσιο δεν είναι αναγκαστικά κυριλέ» σχολιάζει ο Ριβέλλης. «Σκεφτείτε τις Παναγίες, τις Μαντόνες. Μπορείς να δεις π.χ την εικόνα του Τισιανού σ’ έναν εκπληκτικό ναό στη Βενετία ή να έχεις και μια εικονίτσα στο σπίτι και να την αντικρίζεις με τον ίδιο σεβασμό, με το ίδιο δέος.»
Τι πιο ωραίο από το να συναντά κανείς τέτοιες μικρές εκπλήξεις στη καθημερινότητα και σιγά σιγά να ξεφλουδίζουμε από πάνω μας ένα ένα τα στρώματα των κόμπλεξ των 80’s και 90’ s; Γιατί όπως είχε πει και η εικαστικός Louise Bourgeois “Art is a guarantee of sanity”. Το πού θα την συναντήσεις δεν έχει καμία απολύτως σημασία.
*Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 10 Ιουλίου στο Μίνι Μάρκετ, «Η Αγορά της Αθηνάς», Ταϋγέτου 13, Δίλοφο Βάρης, τηλ. 210-8994668.