Η είσοδος του κτηριου-στο βάθος ο Άγιος Γεώργιος Καρίκης
Είναι κάπως αστείο μια αφίσα συναυλίας του Κωνσταντίνου Βήτα να περιλαμβάνει τη λέξη «κονσέρτο». Αστείο, αλλά ακριβές. Ο «δημοφιλής-στη-νεολαία» μουσικός, εγκαινιάζει το Φεστιβάλ «Χειμώνας στον Παρνασσό»: ετερόκλητοι καλλιτέχνες, από τη Μαρία Φαραντούρη μέχρι την Ευριδίκη (γιατί όχι;), ενώνουν δυνάμεις για εφτά συναυλίες που έχουν στόχο να φέρουν λίγη φασαρία, λίγο σαματά και ζωντάνια στην απροσπέλαστα ήσυχη αίθουσα του Συλλόγου Παρνασσού, στο κέντρο της Αθήνας. Φαίνεται πως μετά τη μπουάτ Απανεμιά της Πλάκας, ο Βήτα ψάχνει κι άλλους χώρους που ξεφεύγουν από τα συνηθισμένα, που δεν απαιτούν από ‘σένα να στριμωχτείς σα σαρδέλα, να πνιγείς από τα τσιγάρα των γύρω, να ζαλιστείς από τα ντεσιμπέλ και την ορθοστασία, να αναρωτηθείς γιατί σε κλέβουν στο ποτό γεμίζοντας το ποτήρι σου παγάκια κ.ο.κ.
Η σκάλα του φουαγιέ
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: Αν αδυνατείς να εντοπίσεις την ακριβή τοποθεσία του Συλλόγου Παρνασσού, μην τρελαίνεσαι: Οι άνθρωποι της MINOS-EMI, που βρίσκεται πίσω από τη διοργάνωση, μας πληροφορούν ότι υπήρξαν καλλιτέχνες που, καλούμενοι να συμμετέχουν σε ένα φεστιβάλ υπό τον τίτλο «Χειμώνας στον Παρνασσό», χάρηκαν ιδιαίτερα που θα έφευγαν εκδρομή τα χιόνια… Απέναντι ακριβώς από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Καρύκη, ανάμεσα στα σημερινά καφέ μπαρ “Pairidaeza” και «Στην πρίζα», εδώ και δεκαετίες η άσπρη πόρτα του Συλλόγου περνούσε σε μεγάλο βαθμό απαρατήρητη. Kαι ίσως όχι άδικα…
Οι αρχαίες καρέκλες
Ο Παρνασσός ξεκίνησε τη δράση του πίσω στα 1865, για φιλολογικούς κυρίως σκοπούς (εξ ου και «φιλολογικός σύλλογος»). Παράλληλα με τους «εκπροσώπους της πνευματικής, ακαδημαϊκής, πολιτικής, δικαστικής και στρατιωτικής ηγεσίας του τόπου», το παρόν έδιναν και καλλιτέχνες – με πρώτη και καλύτερη τη Μαρία Κάλλας, που παρουσίασε εδώ το πρώτο της κονσέρτο. Η φθίνουσα πορεία των τελευταίων δεκαετιών, σε συνδυασμό με τη σχετική πτώση του ενδιαφέροντος του κοινού, που αντιμετώπιζε τον Παρνασσό ως κάτι μουσειακό και παρωχημένο, έδωσε στους υπεύθυνους δύο σήματα: Aφ’ ενός να ανακαινίσουν το χώρο και αφετέρου να φιλοξενήσουν καλλιτέχνες σε διάλογο με το σήμερα. Έτσι, το διατηρητέο κτήριο που ανακαινίστηκε πριν από τρία περίπου τρία χρόνια με 60% συνεισφορά του Ιδρύματος Νιάρχου, παρ’ ότι ακόμα δραστήριο στο χώρο του λυρικού και του κλασικού τραγουδιού, υποδέχεται τώρα ένα φεστιβάλ διαφορετικό απ’ τ’ άλλα. Η κίνηση της επίσης ιστορικής MINOS-EMI, μας βοηθάει να δούμε το Σύλλογο όχι σαν έναν επιβλητικά απωθητικό χώρο για χασμουρητά του πνεύματος και της διανόησης, αλλά σαν μια κυψέλη ψυχαγωγίας, με την καλύτερη μάλιστα ηχητική στην Ελλάδα όσον αφορά τους κλειστούς χώρους.
Επισκεφθήκαμε το χώρο μόλις δύο μέρες πριν το φεστιβάλ. Όσο να πεις, μπαίνοντας από την άσπρη πόρτα και ανεβαίνοντας τα σκαλιά, η υποφωτισμένη κεντρική αίθουσα προκαλεί ένα κάποιο δέος –σα να βρίσκεσαι σε εκκλησία. Το «τακ-τακ» του παπουτσιού στο ξύλινο πάτωμα, η λεπτή μοκέτα, το μπορντό και το σκούρο πράσινο των καθισμάτων, δίνουν έναν άκρως γοητευτικό παλαιικό χαρακτήρα. Στην πρόσφατη ανακαίνιση, η σκηνή επεκτάθηκε προς τα μπροστά κατά το 1/3 του μεγέθους της, οι τοίχοι φρεσκαρίστηκαν, η αύρα του παλιού άφησε μόνο τα καλά της στοιχεία.
Η αίθουσα Κωστη Παλαμά
Βγαίνοντας έξω και ανεβαίνοντας λίγα ακόμα σκαλάκια, μπαίνουμε στην μικρότερη και διαφορετικής διαρρύθμισης Αίθουσα Κωστή Παλαμά. Εκεί, στο πρώτο δωμάτιο συναντάμε το γραφείου του καλλιτεχνικού διευθυντή κ. Αντώνη Γιαμβριά, ενώ στο μέσα τμήμα στεγάζεται η αίθουσα εκδηλώσεων, με παλιές καρέκλες κι ένα μεγάλο γραφείο με μικρόφωνο, για ομιλίες, παρουσιάσεις βιβλίων και άλλου τύπου συναθροίσεις. Ακριβώς από πάνω, επιβλητικά πορτρέτα του Διονύσιου Σολωμού και του Ιταλού ποιητή Gabriele d’ Annunzio δίνουν τον τόνο. Από εδώ έχουν περάσει προσωπικότητες όπως ο Winston Churchill και ο Pierre de Coubertin, ο Παπαδιαμάντης και ο Παλαμάς, ενώ φιλοξενήθηκε επίσης η πρώτη έκθεση φωτογραφίας στην Ελλάδα.
Το βεστιάριο των καλλιτεχνών
Aκριβώς δίπλα στη μεγάλη κεντρική αίθουσα, βρίσκεται το καμαρίνι των καλλιτεχνών. Επίσης ανακαινισμένο, κοσμείται από ένα μικρό πιάνο, χρήσιμο για μια τελευταία πρόβα πριν το ραντεβού με το κοινό. Η «γενικών καθηκόντων» υπάλληλος του Συλλόγου, η Αργυρώ, αφού πρώτα μας ρωτήσει από ποιο κανάλι είμαστε, μας πληροφορεί πως την περίοδο της Κατοχής το δωμάτιο αυτό χρησιμοποιούταν από τους Γερμανούς ως προθάλαμος δικαστηρίου. Χαμογελάει. Και νιώθει την ανάγκη να εξηγηθεί: «Πέρασαν τόσα χρόνια, αλλά ακόμα από τους Γερμανούς εξαρτιόμαστε – με πικραίνει λίγο αυτό όταν σκέφτομαι την πατρίδα μου» σχολιάζει κάπως αυθαίρετα.
Το πόντιουμ στην κυρια αιθουσα
Πέρα από την όποια πικρία, η Αργυρώ θα πρέπει να αισθάνεται και περήφανη, μιας και ο Παρνασσός είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που δεν επιχορηγήθηκε ποτέ από το κράτος. «Αυτό είναι και καλό και κακό» εξηγεί ο κ. Γιαμβριάς. «Καλό γιατί ποτέ δεν είχε την ανάγκη να εξυπηρετεί πολιτικές σκοπιμότητες, κακό γιατί δυσκολευόταν πάντα να επιβιώσει οικονομικά. Σκεφτείτε ότι έρχεται δεύτερος σε ετήσιο αριθμό εκδηλώσεων μετά το Μέγαρο Μουσικής και δεν διαθέτει ούτε το ένα χιλιοστό της οικονομικής στήριξης που απολαμβάνει το Μέγαρο».
Του χρόνου, ο Παρνασσός γιορτάζει 150 χρόνια. Όπως θα τονίσει και ο κ. Γιαμβριάς, ο πρώτος καλλιτεχνικός διευθυντής που άνοιξε τις πόρτες στο μοντέρνο ρεπερτόριο, πέρα από παρελθοντολογικές εορταστικές επετείους, «το στοίχημα για τον Παρνασσό είναι να ξαναμπεί μέσα στα πράγματα». Το κατά πόσο μια συναυλία της Μαρίας Φαραντούρη μπορεί να ληφθεί ως απόπειρα εκμοντερνισμού παραμένει συζητήσιμο, το βέβαιο πάντως είναι πως, σε μια χώρα που εύκολα μπερδεύει τη σοβαρότητα με τη σοβαροφάνεια, ο Παρνασσός κάνει μια φιλότιμη προσπάθεια να απεκδυθεί το δεύτερο χωρίς να χάσει το πρώτο.
INFO
«Χειμώνας στον Παρνασσό», Σύλλογος Παρνασσού, Πλατεία Καρύτση, Αγ. Γεωργίου 8. Οι συναυλίες θα ξεκινήσουν στις 23/01 με το κονσέρτο του Κωνσταντίνου Βήτα και θα ολοκληρωθούν στις 26/02, με ώρα έναρξης 20:30. Για το πλήρες πρόγραμμα και περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το: https://www.facebook.com/xeimwnasstonparnasso