Στις 7 Μαΐου θα πραγματοποιηθούν τα εγκαίνια της εγκατάστασης «Why Look at Animals? AGRIMIKÁ» της Μαρίας Παπαδημητρίου, που εκπροσωπεί την Ελλάδα στο πλαίσιο της 56ης Μπιενάλε Βενετίας με επιμελητή τον Αλέξιο Παπαζαχαρία.
H εγκατάσταση συνίσταται στην ακριβή μεταφορά ενός πραγματικού και εν λειτουργία καταστήματος, ενός απομειναριού του παρελθόντος που εμπορεύεται τομάρια και δέρματα ζώων στην πόλη του Βόλου. Το έργο θίγει με έναυσμα τη σχέση του ανθρώπου με τα ζώα μια σειρά προβληματικών που εκτείνονται από την πολιτική και την ιστορία στην οικονομία και τις παραδόσεις, την ηθική και την αισθητική, το φόβο μας για το ξένο και το ακατανόητο και τον βαθύ εγωκεντρισμό του ανθρώπου που του επιτρέπει να ορίζει τον εαυτό του ως μη άγριο, διαφορετικό από όλα τα άλλα ζώα.
Από τον Αριστοτέλη και τον Πλούταρχο, τον Αίσωπο και τον Λα Φονταίν, την ανησυχία του Όργουελ για ένα ανθρώπινο γένος που φαίνεται να εξελίσσεται φανερώνοντας τις πιο τρομακτικές του διαστάσεις, τους χιλιάδες μύθους και παραμύθια που συναντά κανείς σε κάθε μέρος του κόσμου, τη ζωγραφική του Λασκώ ή τις ζωγραφιές των παιδιών στο νηπιαγωγείο το ανθρώπινο είδος συναντά στο ζωικό βασίλειο ταυτόχρονα το δέος και το θαυμασμό, την απειλή και τον φόβο για το ακατανόητο. Όμως περισσότερο από όλα συναντά τον αντικατοπτρισμό και την έκφραση των δικών του χαρακτηριστικών, συμπεριφορών, νοοτροπιών η επισήμανση των οποίων του επιτρέπουν να διαχωρίσει μέσα από την αντίθεση το ανθρώπινο και το ζωώδες. Με το κτήνος να καταλήγει η ενσάρκωση της διαφοράς από τον κανόνα του ανθρώπινου προτύπου, η εικόνα μιας δημοκρατικής κοινωνίας αποδομείται, και ένα μέρος της υποβαθμίζεται: τα δικαιώματα δεν είναι πια όλων με το ίδιο μέτρο.
Τα «ΑΓΡΙΜΙΚΑ» με τα όποια καταπιάνεται το έργο της Μαρίας Παπαδημητρίου αλλά και το κατάστημα του Βόλου είναι τα ζώα τα οποία πρωταγωνιστούν στα περισσότερα παραμύθια και ιστορίες, μύθους για τις καταβολές του κόσμου, εθνών και πόλεων: σε έναν λύκο οφείλεται η δημιουργία της Ρώμης και προστάτεψε το έθνος των Τούρκων, μια άγρια κατσίκα προστάτεψε τον Δία για να μην τον φάει ο Κρόνος. Είναι ζώα τα οποία αντιστέκονται σθεναρά της εξημέρωσης και συνυπάρχουν με τον άνθρωπο σε μια σχέση στην οποία ο ρόλος του θηρευτή και του θηράματος συνεχώς εναλλάσσονται και η θήρευσή τους τις περισσότερες φορές τα μετατρέπει σε τρόπαια.
Το μικρό κατάστημα του Βόλου αποτελεί ένα “espace trouvé”, το οποίο θα επανατοποθετηθεί μέσα στο περίπτερο. H πραγματικότητα του καταστήματος αποτελεί την έκφραση και την καταγραφή της σπάνιας προσωπικότητας του ιδιοκτήτη ο οποίος έχει ζήσει ένα μεγάλο μέρος της σύγχρονης Ελληνικής ιστορίας απέναντι στην οποία έχει κρατήσει κριτική στάση. Όπως το κατάστημα «ΑΓΡΙΜΙΚΑ», φαίνεται να μην έχει προσαρμοστεί στην αλλαγή του χρόνου και το πέρασμα του καιρού, ο περιβάλλον χώρος του περιπτέρου αφήνεται αντίστοιχα απείραχτος λειτουργώντας ως το συγκείμενο που θα φορτίσει και θα αποκαλύψει το χωρικό αυτό “espace trouvé”. Στο “ερειπιώδες” τοπίο του περιπτέρου, το αγριμικό γίνεται όχημα μιας σύγχρονης αφήγησης σε ένα έργο που δρα ως μια αλληγορία της αντίστασης του κτήνους που αρνείται να γίνει κτήμα, και επιχειρεί να ενεργοποιήσει την ενστικτώδη αντίσταση στην παρακμή που μας περιβάλλει.
Η έρευνα αρχείου για τα «ΑΓΡΙΜΙΚΑ» έχει πραγματοποιηθεί με τη συνεργασία φοιτητών του Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Με τη γενναιόδωρη υποστήριξη των Messieurs Philip & Spyros Niarchos και την υποστήριξη του Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, Calamos Investments LLP, nctm e l’arte, του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ, Outset Contemporary Art Fund (Greece), HARRY DAVID Athens, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και Τ.Α.Μ.Α.
Χορηγός επικοινωνίας: Popaganda.gr
Ελληνικό Περίπτερο, 56η Μπιενάλε Βενετίας. Εγκαίνια: 7 Μαΐου 2015 // labiennale.org/en/art/
Η Μαρία Παπαδημητρίου