Ξεχωρίζουμε τα πρώτα στοιχεία που σχεδιάζουν το μύθο: To Ταξίδι στη Σελήνη είναι μια τετράπρακτη «όπερα-φαντασμαγορία» του Ζακ Όφενμπαχ (1819-1880), Γερμανού συνθέτη που έζησε και δημιούργησε στη Γαλλία. Το ποιητικό κείμενο είναι των Αλμπέρ Βανλό, Εζέν Λετερριέ και Αρνόλ Μορτιέ, χαλαρά βασισμένο στα μυθιστορήματα Από τη Γη στη Σελήνη και Ταξίδι στο κέντρο της Γης του Ιουλίου Βερν.
Το έργο γράφτηκε στον απόηχο της επιτυχίας που σημείωναν τα έργα του Ιουλίου Βερν και συνδυάζει το φανταστικό στοιχείο με τις επιστημονικές κατακτήσεις της εποχής, ενώ το ανέβασμά του επένδυε πολύ στα στοιχεία του εντυπωσιασμού και της φαντασμαγορίας. Μεταξύ άλλων, περιλάμβανε δύο μπαλέτα ενώ για τις ανάγκες της παραγωγής σχεδιάστηκαν 20 σκηνικές εικόνες και 673 κοστούμια. Οι θεατές είδαν στη σκηνή ένα κανόνι, το οποίο εκτόξευε τους χαρακτήρες στη Σελήνη, μια ηφαιστειακή έκρηξη, καθώς επίσης και την κεντρική αίθουσα του παρισινού αστεροσκοπείου.
Ξαφνιάζεσαι; Σκέψου μόνο πως το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε το 1875 και προκάλεσε τέτοια αίσθηση, ώστε την επόμενη καλλιτεχνική περίοδο επτά διαφορετικά θεάματα βαριετέ της γαλλικής πρωτεύουσας να κάνουν άμεση αναφορά σε αυτό. Το 1876 το Ταξίδι στη Σελήνη παρουσιάστηκε σε Λονδίνο και Βιέννη, ενώ στο Παρίσι κατέβηκε μονάχα αφού συμπλήρωσε 185 παραστάσεις. Ωστόσο, πριν κλείσει χρόνος ανέβηκε εκ νέου σε διαφορετική σκηνή!
Όσο για τη νέα παραγωγή που θα απολαύσουμε μέσα στην εβδομάδα, σε μουσική διεύθυνση Ηλία Βουδούρη και σκηνοθεσία Λωράν Πελλύ, εγκαινιάζει τη στρατηγική συνεργασία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με την Οπερά Κομίκ του Παρισιού, ενός εκ των σημαντικότερων λυρικών θεάτρων της Ευρώπης, το οποίο ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1714.
Ο διεθνώς αναγνωρισμένος Γάλλος σκηνοθέτης Λωράν Πελλύ και η δραματουργός Αγκάτ Μελινάν διασκεύασαν το –άγνωστο σήμερα– αριστούργημα του Όφενμπαχ με ευρηματικότητα και ομαδικό πνεύμα. Στη νέα διασκευή του έργου οι πολύπλοκες σκηνικές απαιτήσεις που προβλέπει το λιμπρέτο δίνουν τη θέση τους στη φαντασία, ενώ το λιμπρέτο, η μουσική και η σκηνοθεσία δημιουργούν έναν ονειρικό κόσμο για τους σολίστ και τους νεαρούς ερμηνευτές της Λαϊκής Χορωδίας Νέων της Οπερά Κομίκ και της Παιδικής Χορωδίας της ΕΛΣ.
Σε μια τεράστια παιδική χαρά συναντιούνται οι κάτοικοι της Γης και της Σελήνης, όπου παιδιά ντυμένα με κοστούμια των «μεγάλων» ερμηνεύουν βασιλείς, λαϊκούς ανθρώπους, αστρονόμους, πρίγκιπες και υπουργούς, ενώ παράλληλα στη σκηνή ανεβαίνουν τα παιδιά που κάνουν διαδήλωση για το κλίμα και τη Γη που πνίγεται στις ανοιχτές χωματερές.
O Λωράν Πελλύ είναι ένας από τους πιο περιζήτητους Γάλλους σκηνοθέτες παγκοσμίως με συνεργασίες με τα σημαντικότερα λυρικά θέατρα. Αν και έχει συνδέσει την πορεία του με το γαλλικό και το ιταλικό ρεπερτόριο της όπερας, τα τελευταία χρόνια έχει παρουσιάσει και παραγωγές έργων Ρώσων και Τσέχων συνθετών. Οι σκηνοθεσίες του ξεχωρίζουν για την έντονη θεατρικότητα, τις σουρεαλιστικές επινοήσεις και τη σκοτεινή αίσθηση του χιούμορ. Έχοντας ιδιαίτερη εμμονή στη λεπτομέρεια, υπογράφει πάντα και τα κοστούμια στις παραγωγές που σκηνοθετεί, ενώ κάποιες φορές δημιουργεί και τα σκηνικά. Για τη μοναδική αυτή συνεργασία με τη Λαϊκή Χορωδία Νέων της Οπερά Κομίκ, ο σκηνοθέτης ανέφερε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Le Figaro: «Η φρεσκάδα των παιδιών, η σωματική τους επένδυση, η δεκτικότητά τους, πολλές φορές σε αντιδιαστολή με μια χορωδία ενηλίκων που σε διακόπτουν ακατάπαυστα για να σου πουν ότι δεν μπορούν να τραγουδήσουν σε αυτή τη θέση ή κάνοντας αυτή τη χειρονομία, με δίδαξε πολλά. Και κυρίως έμαθα ότι τίποτα δεν αποτελεί μεγαλύτερη έμπνευση από το να αφήσουμε τα παιδιά να επανεφεύρουν τις ζωές μας».
Για τις παραστάσεις της Αθήνας, ένα πολύ βασικό κομμάτι αυτής της διαστημικής εποποιίας είναι η Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ. Οι προετοιμασίες για την παραγωγή, υπό τη διεύθυνση της Κωνσταντίνας Πιτσιάκου, ξεκίνησαν από τον Σεπτέμβριο του 2022. Η πρόκληση ήταν μεγάλη, καθώς τα 22 παιδιά που επελέγησαν για να συμμετέχουν στην παραγωγή δεν είχαν μόνο τη μουσική προετοιμασία, αλλά παράλληλα έπρεπε να εντρυφήσουν στη γαλλική γλώσσα και να παρακολουθήσουν, για πρώτη φορά στους κόλπους της Παιδικής Χορωδίας της ΕΛΣ, μια σειρά μαθημάτων χορού και κίνησης, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις κινησιολογικές απαιτήσεις της παράστασης
Α΄ ΠΡΑΞΗ : Ο Βασιλιάς Βρόντος επιθυμεί να παραχωρήσει την εξουσία στον γιο του πρίγκιπα Καπρίς. Αυτός όμως, που επιστρέφει από ένα μεγάλο ταξίδι σε όλο τον κόσμο, ονειρεύεται να πάει στη Σελήνη. Ο επιστήμονας Μικροσκόπιος θα αναλάβει την υλοποίηση αυτού του ταξιδιού. Η λύση δεν βρίσκεται στο Αστεροσκοπείο αλλά στο σιδηρουργείο, όπου έχει κατασκευαστεί ένα τεράστιο κανόνι. Ο Βρόντος και ο Μικροσκόπιος συνοδεύουν, θέλοντας και μη, τον Καπρίς και ανεβαίνουν σε ένα διαστρικό κέλυφος, που προωθείται από πυροβολητές, υπό τις επευφημίες του κόσμου…
Β΄ ΠΡΑΞΗ: Οι Σεληνίτες, κάτοικοι της Σελήνης, βλέπουν με έκπληξη τους Γήινους να φτάνουν: νόμιζαν ότι η Γη ήταν ακατοίκητη. Ο βασιλιάς τους Κόσμος προετοιμάζεται να συλλάβει τους εισβολείς, αλλά η βασίλισσα Μαρμίτα και η πριγκίπισσα Φαντασία τους συγχωρούν. Στο βασιλικό παλάτι, οι Γήινοι ανακαλύπτουν τον κόσμο των οικοδεσποτών τους: αγάπη δεν υπάρχει, παιδιά παραδίδονται κατά παραγγελία, γυναίκες χρησιμεύουν είτε ως οικονόμοι είτε ως έργα τέχνης… Αλλά ο Καπρίς ερωτεύτηκε τη Φαντασία με την πρώτη ματιά, όπως και ο Μικροσκόπιος τη Μαρμίτα… Την ίδια στιγμή, τα μήλα που έφεραν μαζί τους οι κάτοικοι της Γης προκαλούν κάτι απροσδόκητο, με αποτέλεσμα η Φαντασία να ερωτευτεί τον Καπρίς.
Γ΄ ΠΡΑΞΗ: Στη Σελήνη κανείς δεν ξέρει τι είναι έρωτας: θεωρούν ότι η Φαντασία είναι άρρωστη. Καθώς οι γιατροί αποδεικνύονται αναποτελεσματικοί, ο Κόσμος αποφασίζει να πουλήσει την κόρη του στην αγορά των γυναικών. Στο μεταξύ, το ελιξίριο που αποστάζεται από τα μήλα έχει κάνει τη Μαρμίτα να υποκύψει στη γοητεία του Μικροσκόπιου. Ακριβώς εκείνη τη στιγμή ξεσπά στη Σελήνη μια χιονοθύελλα, απειλώντας όλους με βέβαιο θάνατο.
Δ΄ ΠΡΑΞΗ: Κρύα θάλασσα κάλυψε την επιφάνεια της Σελήνης. Ο Κόσμος προτείνει στους Βρόντο, Καπρίς και Μικροσκόπιο να καταφύγουν μαζί με τους Σεληνίτες σε ένα ηφαίστειο προκειμένου να γλιτώσουν από το θανατηφόρο κρύο. Μια ηφαιστειακή έκρηξη τους στέλνει όλους πίσω στην επιφάνεια και διαλύει τον παγετό που παρέλυσε τη Σελήνη. Καθώς βλέπουν τη Γη να ανατέλλει, όλοι θαυμάζουν το όμορφο φως –γήφως κατά το σεληνόφως– που αναδύεται από αυτήν.
Όπερα για όλη την οικογένεια – Νέα παραγωγή • Συμπαραγωγή με την Οπερά Κομίκ του Παρισιού
Το ταξίδι στη Σελήνη του Ζακ Όφενμπαχ
12, 13 Ιουλίου 2023
Ώρα έναρξης: 19.30
Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ
Μουσική διεύθυνση: Ηλίας Βουδούρης
Σκηνοθεσία, κοστούμια: Λωράν Πελλύ
Προσαρμογή λιμπρέτου και νέα εκδοχή διαλόγων, δραματουργία: Αγκάτ Μελινάν
Σκηνικά: Μπαρμπαρά ντε Λεμπούρ
Φωτισμοί: Ζοέλ Αντάμ
Διεύθυνση Λαϊκής Χορωδίας Νέων της Οπερά Κομίκ: Σαρά Κονέ
Διεύθυνση Παιδικής Χορωδίας ΕΛΣ: Κωνσταντίνα Πιτσιάκου
Βασιλιάς Βρόντος: Φρανκ Λεγκερινέλ
Πρίγκιπας Καπρίς: Αρτύρ Ρουσσέλ
Πριγκίπισσα Φαντασία: Λυντμιλλά Μπουακκάζ
Μικροσκόπιος: Ματεό Βενσάν-Ντενόμπλ
Βασιλιάς Κόσμος: Ενζό Μπισόπ
Φλάμα: Βιολέτ Κλαπερόν
Βασίλισσα Μαρμίτα: Ρασέλ Μασκλέ
Κάκτος: Μισά Καλβέζ-Ρισέ
Δεσποινίδες επί των τιμών: Σαλομέ Μπαλέ, Ζυστίν Σωζύ Λε Ζολύ, Ζουντίτ Γκασνιέ, Αιρέλ Γκρολώ, Μαξάνς Ερμάν
