Ο Θανάσης Αλατάς
Η τύχη είναι τυφλή. (Ή μήπως αυτή είναι η δικαιοσύνη;) Στην περίπτωση του δημοσιογράφου Θανάση Αλατά δεν ήταν πάντως κουφή. Μια αδιανόητη ιστορία που συνόψισε για λίγο το αμερικάνικο όνειρο σε αθηναϊκή βερσιόν, ξεκίνησε άθελά της στα δυτικά προάστια της Αθήνας τα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια. Θα περιλάμβανε χρήμα, δόξα και μερικές χιλιάδες κόσμου που χοροπηδάνε σε στάδια στον ήχο μιας χρυσής λούπας που πρωτοπαίχτηκε σε κάποιο αυτοσχέδιο στούντιο στο Μπουρνάζι, από μια μικρή νεανική μπάντα της εποχής.
«Όλα ξεκίνησαν στα νεανικά μας χρόνια στα Νέα Λιόσια», θυμάται ο κ. Αλατάς. «Πολλά νέα παιδιά ασχολούνταν με την μουσική και σιγά σιγά ένα μικρό κίνημα δημιουργήθηκε τότε στην δυτική Αθήνα. Ειδικά στην περιοχή του Αγίου Φανουρίου που κινούμασταν εμείς, υπήρχαν μερικά κτήματα με ραπανάκια και τέτοια πράγματα όπου βρίσκονταν απομονωμένα κάποια δωματιάκια για τους περιστασιακούς εργάτες, τα οποία είχαμε νοικιάσει πάμφθηνα και τα χρησιμοποιούσαμε 4-5 συγκροτήματα συνέχεια. Αυτό ήταν καλό γιατί τα συγκροτήματα που ήταν πιο καλά από εμάς – οι Κάστορες, οι Explosive – μας παίρνανε μαζί στις πρώτες συναυλίες τους και υπήρχε μια άμιλλα των μουσικών που βοήθησε στην εξέλιξη και άλλων συγκροτημάτων».
Ο Θανάσης Αλατάς, μετά τη διάλυση των “Frog’s eye” όπου υπήρξε μέλος –«πάντα υπάρχει μια διάλυση» – έφτιαξε στις αρχές του 1974 το συγκρότημα «Τα 4 Επίπεδα της Ύπαρξης» μαζί με τους Νίκο Δούναβη, Μάριο Γιαμαλλάκη και Χρήστο Βλαχάκη. «Ήταν η ασχολία μας μετά τις δουλειές μας, ήταν η αναζήτησή μας σε αυτό που αγαπούσαμε. Είχαμε πάρει την απόφαση να μην παίξουμε ποτέ σε μαγαζί, γιατί τότε υπήρχε η τάση να παίζεις σώνει και καλά για να χορεύουνε οι πελάτες και δεν πρόσεχαν τίποτα. Εμείς το είχαμε απομονώσει αυτό λίγο πιο φιλοσοφικά και δεν παίξαμε ποτέ σε μαγαζί».
Με δύο συναυλίες ως τότε στο ενεργητικό τους, έμαθαν το 1975 για έναν μουσικό διαγωνισμό στην ΕΙΡΤ. Δήλωσαν συμμετοχή και κατάφεραν να βγούνε τρίτοι. «Δεύτερος είχε βγει ο Ξυδούς με το δικό του συγκρότημα «Ήλιος» που ήταν και αυτός από τις γειτονιές μας». Η διάκριση αυτή τους έδωσε μια θέση στα μουσικά διαλείμματα που παίζονταν τότε μεταξύ των εκπομπών της τηλεόρασης. Σύντομα τους ήξεραν πια αρκετοί, μεταξύ αυτών και η δισκογραφική Venus που τους έκανε πρόταση για δίσκο. «Μετά από την είσοδο στο σχήμα του Νίκου Γράψα, πολλά βάσανα και δική μας συμμετοχή στην παραγωγή, ο δίσκος –με τίτλο «τα 4 επίπεδα της ύπαρξης»- ηχογραφήθηκε έναν Γενάρη μέσα σε δύο μέρες στην Κολούμπια, στο Στούντιο 3 που είχε ηχογραφήσει ο Τσιτσάνης και άλλοι. Κυκλοφόρησε το Πάσχα του 1976».
Ωστόσο, λίγο καιρό αργότερα το συγκρότημα διαλύθηκε γιατί τα μέλη του έπρεπε να πάνε στρατό. Ο δίσκος συνέχισε να υπάρχει σε περιορισμένα αντίτυπα σε δισκάδικα εγχώρια και μη και να κάνει τα δικά του, υφαίνοντας μυστικά αυτό που επρόκειτο να ακολουθήσει.
«Αφότου φύγαμε εμείς φαντάροι και εξαφανιστήκαμε, μερικές κόπιες από το βινύλιο φτάσανε στην Αγγλία. Και από την Αγγλία πήγαν στην Αμερική και από την Αμερική έφτασε ο δίσκος να θεωρείται από τους συλλέκτες από τους πιο σπάνιους δίσκος στην ελληνική δισκογραφία. Εμείς αυτά δεν τα ξέραμε. Το ‘96 όμως που ξανακυκλοφόρησε μας είπανε ότι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον έξω. Πουλιόταν τότε 2000 δολάρια, η κάθε πρωτότυπη κόπια, η παλιά. Και είχε μπει σε δύο καταλόγους μέσα στα 1000 καλύτερα άλμπουμ του ‘76. Είχε μπει σε και σε έναν άλλο κατάλογο ως «ο πιο σπάνιος δίσκος για μια δισκοθήκη».
Ο Θανάσης Αλατάς είχε εντωμεταξύ καταφέρει να εξασφαλίσει ο ίδιος τα πνευματικά δικαιώματα από τις εταιρείες που τα χειρίζονταν μέχρι τότε. «Αυτή τη δουλειά την αγαπούσα επειδή ήταν δημιούργημα των νεανικών μου χρόνων και ήθελα να το έχουμε εμείς. Πήρα εγώ τα δικαιώματα για να το φροντίζω, να το βγάζω όποτε υπάρχει έλλειψη και να μην είναι σε ξένα χέρια και ταλαιπωρείται ή μπει σε καμία εφημερίδα. Κι αυτό αργότερα βγήκε σε καλό».
«Ενώ όλοι μου λέγανε τι ασχολείσαι με τον δίσκο και γιατί χαλάς λεφτά, είσαι ονειροπόλος και λοιπά, έρχεται ένα τηλέφωνο από ένα φίλο που λέει σε ψάχνει ένας ράπερ, ο οποίος θέλει κάτι από τον δίσκο σου», αφηγείται ο κ. Αλατάς. «Με πήραν από ένα γραφείο παραγωγών και μου είπαν μας ενδιαφέρει ένα τραγούδι από τον δίσκο. Ενημέρωσα τα παιδιά γιατί έχουμε γράψει όλοι μουσική. Μου είπαν, ένας ράπερ θέλει να βγάλει ένα τραγούδι για μια κοπέλα. Το τραγούδι έτυχε να είναι δικό μου, το «Κάποια μέρα στην Αθήνα».
Ο ράπερ και η κοπέλα, περισσότερο γνωστοί ως Jay Z και Rihanna, θα κέρδιζαν σύντομα αρκετά εκατομμύρια και διάφορα βραβεία από το κομμάτι “Run this town” που πάτησε πάνω σε εκείνο του Θανάση Αλατά. «Παίζει πολύ ρόλο αυτή η λούπα στο τραγούδι η οποία ξαφνιάζει και έχει μια πολύ καλή δυναμική απ’ ότι έχουν πει οι ξένοι -οι προηγούμενες επιλογές του Jay Z για λούπες ήταν από Beatles και Doors. Σε αυτό το δίσκο –“Blue Print III”- ήθελε να δώσει κάτι πρωτόλειο, κάτι ηρωικό και ακατέργαστο και προτίμησε, απ’ ότι καταλαβαίνω, τραγούδια από την Ελλάδα και τα Βαλκάνια».
Εφόσον ο συνθέτης του τραγουδιού ήταν και παραγωγός τα πράγματα επισπεύστηκαν. Η αμερικάνικη παραγωγή ακολούθησε το πλέον νόμιμο τρόπο: «Ενώ θα μπορούσαν να πούνε πάρε 2-3 χιλιάρικα εφάπαξ και το παίρνουμε, όταν με ρώτησαν τι θέλεις, ζήτησα να μπει το όνομα του συγκροτήματός μου και το δικό μου. Και το βάλανε».
Η ροή των δικαιωμάτων ήταν αναπάντεχα γενναιόδωρη, όπως και ό,τι ακολούθησε έκτοτε: «Τα χρήματα από τα δικαιώματα ήρθαν σε μια εποχή με πολλά προβλήματα και απάλυναν πολύ εκείνη την δύσκολη περίοδο. Λόγω και την συνδικαλιστικής μου ιδιότητας ήμουν λίγο ταλαιπωρημένος τα χρόνια πριν βγω στη σύνταξη. Ήρθαν μερικά καλά λεφτά για να φύγουν αγκίστρια ετών. Ήταν όμως κάτι πολύ καλύτερο από το λαχείο, γιατί το λαχείο σου δίνει μόνο χρήματα αλλά αυτό είχε και μια συνέχεια. Έκανες κάτι τα πρώτα σου χρόνια για τη μουσική, με πολλή αγάπη, και αυτή στο ανταπέδωσε μυστήρια».
Εκείνον τον Αύγουστο που συνέβησαν όλα αυτά, ο Θανάσης Αλατάς και ο γιος του έκατσαν σπίτι. Η Αθήνα θα ήταν έρημη και ελάχιστοι γνώριζαν την ιστορία. «Αύγουστο μήνα κάθε μέρα ήμασταν στο κομπιούτερ. Μας είχε πει η δικηγόρος του Jay Z «ηρέμησε, θα συμβούν πολλά ωραία πράγματα στο μέλλον». Οπότε ήρθε και ένα πακέτο προς υπογραφή για να γυριστεί το τραγούδι σε βίντεο. Υπογράψαμε. Στο τέλος του Αυγούστου, την μέρα που το είδα στο MTV να παίζει, πήρα την κιθάρα, αυτή που το είχα γράψει και βαρούσα εικονικά από πίσω. Τρελαμένος εγώ, μου λέει ο γιος τι κάνεις εκεί ρε πατέρα, του λέω άσε με παιδί μου να το ευχαριστηθώ. Παρασυρμένος ήμουν απ’ ότι συνέβαινε». Έμελλε να συμβούν ακόμα περισσότερα.
«Λοιπόν, τον Δεκέμβριο έρχεται μια πρόταση και ζητάει την άδειά μου για να συμμετέχει το τραγούδι στα βραβεία Grammy τον Ιανουάριο. Μου έστειλαν τα συμβόλαια, υπογράψαμε τα πάντα. Τέλος πάντων λέω, εντάξει, τα κάναμε όλα. Το Grammy είναι πολύ μακριά –δεν είχα υπολογίσει όμως ότι όλοι αυτοί τα έχουν προγραμματίσει ωραία και ξέρουν τι κάνουν και πως η δυναμική τους είναι πέρα από κάθε φαντασία στην Ελλάδα».
«Και είμαι εκεί στο κομπιούτερ ένα βράδυ Κυριακής, σε μια βραδιά που τα έχει όλα, αλλά λέω, εντάξει, δεν το αντέχω τώρα αυτό και παίρνω απόφαση να πάω να κοιμηθώ ήρεμος και να το δούμε το πρωί. Ξυπνάω το πρωί, μπαίνω στο ίντερνετ και έχει πάρει δύο Grammy! Το ένα είναι της Rihanna για την συνεργασία με τον Jay Z. Το άλλο Grammy όμως το έχουν πάρει οι συνθέτες για την σύνθεσή τους… Ήμουν ένας από αυτούς!».
Η απίθανη ιστορία του Θανάση Αλατά δεν θα τελείωνε ούτε και τώρα. Ο μοναδικός Έλληνας που έχει τιμηθεί με Grammy μέχρι σήμερα, θα λάμβανε ακόμα μερικά βραβεία και θα βρισκόταν στα κόκκινα χαλιά για να παρατηρήσει εκ των έσω, για λίγο έστω, τον απαστράπτοντα κόσμο της σόουμπιζ. Κάποτε, όταν η Rihanna θα ερχόταν για συναυλία στην Ελλάδα θα κανόνιζε να την συναντήσει. Της είχε γράψει μια επιτυχία άλλωστε. «Νόμιζα ότι κι αυτό είναι κάτι εφικτό». Η τραγουδίστρια, μετά το τέλος της συναυλίας, μπήκε στην λιμουζίνα της και έφυγε κατευθείαν για το ξενοδοχείο της χωρίς να συναντήσει κανέναν. «Υπήρξε πράγματι μια ευλογημένη στιγμή όταν αυτοί εξέφρασαν τη διάθεση να χρησιμοποιήσουν την μουσική μου, αλλά αυτό κάπου εκεί σταματάει. Εγώ το ευχαριστήθηκα αλλά ξέρω ότι είχε ένα τελείωμα. Ξέρω ότι δεν ξαναγίνονται αυτά τα θαύματα», θα πει πια ο κ. Αλατάς. Λίγο καιρό μετά βγήκε στη σύνταξη.
Ξαναγίνατε μουσικός; Έχω αφιερώσει πολύ χρόνο στο να θυμηθώ μερικά πράγματα και να ξαναεκπαιδευτώ στην κιθάρα. Αλλά ξανάρχονται όλα. Ξανάρχονται τα χτυπήματα που έπαιζες παλιά, έρχονται στο μυαλό σαν εικόνες. Μέχρι τώρα έκανα δοκιμές με φίλους αλλά παίζαμε παλιά γνωστά κομμάτια, της κακομοίρας να γίνεται, αλλά μόνο για δοκιμές. Αυτή η προεργασία και η συλλογή παλιών και νέων μουσικών ιδεών με κάνει τώρα να προσπαθήσω πάλι με μερικούς φίλους να κάνουμε και συναυλίες το καλοκαίρι. Ίσως παίξουμε και κάτι από τα δικά μας παλιά».
Παράλληλα, οργανώνει μαζί με την πολιτιστική ομάδα «Καλλίχωρον», ένα φιλόδοξο εγχείρημα με πλήθος καλλιτεχνικών εκδηλώσεων που περιστρέφονται γύρω από το θέμα της επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα. Φέτος κλείνουν 200 χρόνια από την πώλησή τους στην Βρετανική Κυβέρνηση από τον λόρδο Έλγιν. Είχε κάποτε μελοποιήσει ένα ποίημα του λόρδου Βύρωνα με θέμα την Αθήνα. Με την νέα αφορμή, το επεξεργάζεται πάλι.
Λοιπόν, κάποια μέρα μπορεί και να συμβούν απίθανα πράγματα. Ακόμα και στην Αθήνα.
