Τάνια Γιαννούλη: «Δεν κάνω τζαζ αλλά τη δική μου μουσική»

Εκτός από πιάνο, σαν καλό κορίτσι έκανες και γαλλικά και μπαλέτο και τέτοια; Γαλλικά έκανα, μπαλέτο όχι. Έκανα ρυθμική όμως! Κι έπαιζα ποδόσφαιρο επίσης. Ήμουνα πολύ αγοροκόριτσο.

Το πιάνο πώς μπήκε στη ζωή σου; Μπήκε στη ζωή μου στα πέντε μου, όπου η μαμά μου αποφάσισε να με γράψει και να αρχίσω. Εγώ δεν της το ζήτησα. Αν και πάντα μου άρεσε η μουσική. Πάντα άκουγα τραγούδια στο ραδιόφωνο και μπορούσα να τα τραγουδήσω σωστά, στο σωστό τονικό ύψος. Η μαμά μου λέει πως τραγουδούσα πριν καν μιλήσω.  Άρα είδε κάποια έφεση στη μουσική και είπε: ας αρχίσει το παιδί πιάνο. Αλλά δεν το ζήτησα εγώ. Μετά άρχισα, και νομίζω πραγματικά ότι κόλλησα.

Στα παιδιά που ανακαλύπτεται από νωρίς ένα τέτοιο ταλέντο, έρχεται κάποιες φορές μια στιγμή που η ευλογία γίνεται μαζί και κατάρα. Το ένιωσες εσύ αυτό ποτέ; Το ένιωσα κάποια στιγμή πολύ αργότερα. Πρώτα στις αρχές του Λυκείου, που πήγα και είπα στους γονείς κου ότι εγώ θέλω να κάνω μουσική και τίποτε άλλο. Δεν θέλω ούτε Πανελλήνιες, ούτε τίποτα. Εν τω μεταξύ ήμουν και πάρα πολύ καλή μαθήτρια, με αριστεία κάθε χρονιά κλπ. Οπότε όχι μόνο δεν ήθελαν να το ακούσουν αυτό, αλλά υπήρξαν κι άλλα σκηνικά! Καθηγητές από το σχολείο έπαιρναν τηλέφωνο στο σπίτι όταν το έμαθαν, κι έλεγαν: Το παιδί θα το κάνετε θεατρίνα; Ούτε καν μουσικό! Επειδή πάντα έπαιρνα μέρος σε παραστάσεις με ομάδες στο σχολείο, σε γιορτές… Είχαμε και τέτοιες αντιδράσεις, εκτός της οικογένειας.  Τελικά η συμβιβαστική λύση ήταν: Εντάξει, η Τάνια με το μυαλό που έχει μπορεί να τα κάνει άνετα και τα δύο, σιγά το θέμα να βγάλει κι ένα Πανεπιστήμιο! Δεν χάλασε κι ο κόσμος! Εκεί ζορίστηκα, γιατί τελικά πέρασε το δικό τους, δεν πέρασε το δικό μου. Και τώρα που το σκέφτομαι, λέω πως ίσως θα έπρεπε να επιμείνω πιο πολύ. Αλλά δεν το έκανα.

Και τελικά; Και τελικά συνέχισα τις σπουδές μου στο πιάνο, και στα θεωρητικά στη συνέχεια. Γιατί το όνειρό μου ήταν πάντα να γίνω συνθέτης, από μικρή. Το πιάνο ήταν απλώς το μέσον. Κι επίσης, σπούδασα και γεωπονία κι έχω πάρει και το πτυχίο μου!

Υποθέτω ότι το άσκησες όσο κι εγώ του πολιτικού μηχανικού… Εσύ το άσκησες λίγο, εγώ καθόλου! Εκεί όμως ήταν η δεύτερη δόση του ζορίσματος. Κάποια στιγμή στη σχολή υπήρξε μια περίοδος που ήμουνα πολύ φορτωμένη. Είχα το πτυχίο μου στο πιάνο, και στη σχολή βαρύ πρόγραμμα, όπου έπρεπε να είμαι κάθε μέρα στην Ιερά Οδό. Πέρα από τις παραδόσεις το πρωί, η Γεωπονική είναι σχολή με πολλά εργαστήρια υποχρεωτικά, με απουσίες. Το μεσημέρι έκανα εμβολιασμό στα αμπέλια, και το απόγευμα ήμουνα με το Σοπέν στην τάξη της μουσικής!

Σοπέν! Ήσουν αυτής της σχολής; Ναι. Οι ρομαντικοί μού αρέσανε πάντα πολύ και μου αρέσουν ακόμα. Έπαιζα τα πάντα όμως. Ό,τι πρέπει να παίξει ένας κλασικός πιανίστας.

Κι από το κλασικό πιάνο, πότε περνάς σε κάτι άλλο; Πάντα αυτοσχεδίαζα. Από μικρό παιδάκι. Μου άρεσε να κάθομαι στο πιάνο και να βγάζω τις δικές μου μελωδίες, τα δικά μου κομμάτια. Κάποια τα έγραφα, κάποια όχι. Τώρα σε τι ακριβώς πέρασα…

Η αλήθεια είναι πως όπου κι αν προσπαθήσει να σε εντάξει κανείς, κάπου φαλτσάρει. Είσαι τζαζ; Σύγχρονη; Ναι και όχι. Ακριβώς. Είμαι πάντα λίγο στο ανάμεσα. Γιατί κι εγώ δεν θέλω να χαρακτηρίσω αυτό που κάνω. δεν θέλω να του βάλω μια ταμπέλα και να πω: κάνω τζαζ. Δεν έχω κάνει σπουδές τζαζ, δεν ξέρω τίποτα από τζαζ. Έχω ακούσει τζαζ, αλλά δεν έχω σπουδάσει τζαζ αρμονία ή τζαζ τρόπους ή όλα όσα κάνουν στις σχολές όπου διδάσκουν τζαζ. Έχω ακούσει πολλή μουσική, και τζαζ, όπως και πολλή κλασική. Και κάνω αυτό που θεωρώ ότι είναι η δική μου μουσική, αυτό που μου αρέσει να ακούω και με εκφράζει.

Υπήρξαν πιανίστες της τζαζ που σε επηρέασαν προς αυτή την κατεύθυνση; Ο Keith Jarrett. Ήταν ένας ήχος που με επηρέασε, ξεκάθαρα.

Παρόλο όμως που δεν κατατάσσεσαι ευθέως στη τζαζ, αυτό το μήνα πρόκειται να παίξεις σε κάποια φεστιβάλ που είναι μάλλον τζαζ. Έχω να παίξω σε ένα φεστιβάλ που είναι ξεκάθαρα τζαζ, πιο τζαζ δεν γίνεται! Στη Μαδρίτη, στις 17 Νοεμβρίου: Madrid International Jazz Festival. Μεγάλο φεστιβάλ, με πολύ μεγάλα ονόματα, ονοματάρες – δεν ξέρω αν είδες το πρόγραμμα.

Το είδα. Το είδες; Είναι λίγο τρομακτικό! Ανάμεσα σε όλους αυτούς, κι εμείς! Είμαι πολύ χαρούμενη. Αγχωμένη όχι!

Πώς αισθάνεσαι που έφτασε εκεί το πράγμα, σε μια τέτοια τιμητική πρόσκληση; Έφτασε με πολλή δουλειά, πολλή υπομονή κι επιμονή από τη μεριά μου, φυσικά με τη βοήθεια των συνεργατών μου, που έχουν ένα πολύ μεγάλο ρόλο σε αυτό που έχουμε κάνει και κάνουμε. αλλά και με απογοητεύσεις, τις οποίες πρέπει με κάποιο τρόπο να τις ξεπερνάς. Να ακούς πάρα πολλά όχι, και παρόλα αυτά να μην το βάζεις κάτω και να προχωράς.

Από ένα πολύ μεγάλο φεστιβάλ στη Μαδρίτη έχεις πρόσκληση. Από τη Γερμανία, όπου παίζεις αυτή την εβδομάδα, επίσης έρχονται καλά μηνύματα. Εδώ στην Ελλάδα τι γίνεται; Εντάξει, έχουμε παίξει στις καλές αίθουσες που υπάρχουν. Παίξαμε στη Στέγη, στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, σε κάποια φεστιβάλ, στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, στο Διεθνές Φεστιβάλ Πάτρας. Δεν είμαι της σχολής του να παίζω πολύ συχνά, ακόμα κι αν πρόκειται να παίξω σε μια μικρή μουσική σκηνή, αρκεί να έρθει κόσμος και να με μάθει. Είμαι της άποψης πως είναι καλύτερα να κάνω μια συναυλία το χρόνο, που λέει ο λόγος, και να είναι κάπου καλά και οι συνθήκες ηχητικά και γενικότερα να είναι εξαιρετικές. Οπότε δεν υπάρχει κάτι άμεσα προγραμματισμένο. Θα δούμε όμως. Ετοιμάζω έτσι κι αλλιώς κι άλλα πράγματα.

Εκτός από το δικό σου ensemble, το οποίο μετράει ήδη δυόμιση χρόνια, αυτή τη στιγμή δουλεύεις και με ένα τρίο. Από αυτά που άκουσα, το βρίσκω πολύ συναρπαστικό. Ναι. Θα είναι το δικό μου τρίο! Δουλεύω με δύο μουσικούς που μου αρέσουν πάρα πολύ: τον ουτίστα Ταξιάρχη Γεωργούλη, ένα νέο παιδί με πάρα πολύ ταλέντο, και με έναν από τους αγαπημένους μου μουσικούς, τον καταπληκτικό TomArthurs στην τρομπέτα. Είναι μια συνεργασία που πιστεύω ότι θα πάει πάρα πολύ καλά, κι ότι θα παίξουμε πολύ μαζί, και πέρα από το δίσκο που ετοιμάζουμε. Ανυπομονώ να προχωρήσει όλο αυτό και να βγει προς τα έξω!

Έχεις ηχογραφήσει δίσκους σε μια εταιρία της Νέας Ζηλανδίας, την Rattle. Πώς έγινε αυτό; Το 2012, που έψαχνα να βρω μια εταιρία για να βγάλει τον πρώτο μου δίσκο ForestStories,  δοκίμαζα την τύχη μου στέλνοντας demo, κι ανακάλυψα την Rattle. Έπαθα πλάκα γιατί είπα: αυτός είναι ο ήχος μου, ξεκάθαρα! Κάνει πολύ ιδιαίτερα πράγματα, και μάλιστα πράγματα που είναι ανάμεσα στα είδη, όπως κι εγώ. Και όντως δεν έπεσα έξω. Τους έστειλα το demo και μου απάντησαν σχεδόν αμέσως ότι ναι, μας ενδιαφέρει. Από κει και πέρα τα πράγματα προχώρησαν πολύ γρήγορα.

Αυτή τελικά είναι και η μαγεία του διαδικτύου: μια ελληνίδα συνθέτις συνεργάζεται με μια δισκογραφική της Νέας Ζηλανδίας, χωρίς, υποθέτω, να έχει πάει ποτέ της εκεί. Όχι, δεν έχω πάει. Είναι καταπληκτικό αυτό που γίνεται. Είναι από τα καλά του διαδικτύου – γιατί έχει και πολλά αρνητικά. Αλλά αυτό είναι μια φοβερή ευκολία πια στο να μοιραστείς πράγματα, να επικοινωνήσεις τη δουλειά σου, να βρεις συνεργάτες, να έρθεις σε επαφή με κόσμο που σε ενδιαφέρει…

Θα ήθελα να μου πεις αφενός τα μελλοντικά σχέδιά σου, κι αφετέρου τα όνειρα. Τα σχέδια: Αυτή τη στιγμή έχω τρία μουσικά πρότζεκτ μπροστά μου που έχουν πάρει το δρόμο τους. Το πρώτο, που μάλλον θα βγει και πρώτο προς τα έξω, είναι η συνεργασία μου με ένα νεοζηλανδό μουσικό, τον RobThorne, ο οποίος παίζει όλα τα παραδοσιακά Μαορί όργανα: τα περισσότερα δεν ξέρω καν πώς προφέρονται, αλλά είναι και κοχύλια, κέρατα από ζώα, πέτρες, κάτι άλλα ξύλινα που τα πετάει στον αέρα και κάνουν έναν ήχο σαν drone… Ηχογραφήσαμε λοιπόν ένα υλικό το Μάιο που μας πέρασε που είχε έρθει εδώ για το Borderline της Στέγης, όπου κι εγώ παίζω το πιάνο όχι πολύ παραδοσιακά, αλλά χτυπώντας χορδές, με αντικείμενα μέσα στο πιάνο και άλλα τέτοια. Νομίζω ότι θα έχει πολύ ενδιαφέρον. Είναι ένας άλλος κόσμος, κι είναι επίσης αρκετά διαφορετικό από όσα έχω κάνει μέχρι τώρα. Ίσως θυμίσει λίγο το ForestStories, αλλά είναι πολύ πιο ιδιαίτερο, ηχοχρωματικά πλούσιο και ταξιδιάρικο. Κατόπιν είναι το τρίο, που είναι στη φάση που ηχογραφείται, και τέλος με το Ensemble ελπίζω μέχρι το καλοκαίρι να ηχογραφηθεί ο καινούριος μου δίσκος. Είμαστε στις πρόβες, παίζουμε καινούρια κομμάτια, και ήδη στη Μαδρίτη θα παίξουμε κάποια από αυτά.  

Και τα όνειρα; Θα ήθελα κάποια στιγμή αυτό που κάνω με τη μουσική και με τους μουσικούς που συνεργάζομαι να ανοίξει τόσο πολύ, που να μην έχω πια το καθημερινό άγχος του βιοπορισμού. Δηλαδή, να μπορώ να κάνω τη μουσική μου απερίσπαστη. Και νομίζω ότι πολλοί καλλιτέχνες, κι όχι μόνο στην ηλικία μου, το αισθάνονται αυτό σήμερα στην Ελλάδα. Είναι λίγο ασφυκτικό.

Και πώς βιοπορίζεται κανείς; Με μαθήματα; Ναι. Τουλάχιστον σε αυτό που κάνω εγώ, ναι.

Η δική σου μουσική είναι κατ’ εξοχήν εικονοπλαστική. Μου το έχουν πει πάρα πολλοί αυτό, και νομίζω ότι είναι αλήθεια.

Έχεις ποτέ ασχοληθεί με το να γράψεις μουσική για εικόνα; Είτε σινεμά είτε άλλο; Έχω γράψει. Συνεργάζομαι και με διάφορους videoartists, κι έχω κάνει και μουσική για ντοκιμαντέρ, για μικρού μήκους, και πού σύντομα θα κάνω γα μια καινούρια μικρού μήκους ταινία που μου πρότειναν χτες. Κι ένα από τα όνειρά μου θα ήταν να γράψω μουσική για μια ταινία μεγάλου μήκους.