Για κάποιους η απόλαυση της επαφής με το βιβλίο έρχεται απλά και μόνο από τη μυρωδιά των φρεσκοτυπωμένων σελίδων. Για άλλους οι κιτρινισμένες σελίδες και η ιστορία που κουβαλάνε τα μεταχειρισμένα βιβλία από τους προηγούμενους ιδιοκτήτες τους, προσθέτουν μία άλλη αίγλη στο «ιερό» αντικείμενο που κρατάνε στα χέρια τους. Η Popaganda επισκέφθηκε τα παλαιοβιβλιοπωλεία του κέντρου της Αθήνας. Φύγαμε με γεμάτες τσάντες.
Παλαιοβιβλιοπωλείο Δημήτρη Ρέτσα
Άστιγγος 6, Μοναστηράκι, τηλ. 210-3251405
Στρίβοντας στο στενάκι της Άστιγγος στο Μοναστηράκι, θα δει κανείς ένα μικρό παλαιοβιβλιοπωλείο. Ο Δημήτρης Ρέτσας, όντας ήδη συλλέκτης, αποφάσισε τον Ιανουάριο του 1987 να ανοίξει το συγκεκριμένο κατάστημα – ήταν η μόνη δουλειά που τον ενδιέφερε να κάνει. Συνολικά, διαθέτει περίπου 20.000 τίτλους, όμως τους 11.500 από αυτούς δεν θα τους βρείτε στο μαγαζί, αλλά στο ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο του. Εδώ, υπάρχουν κυρίως κλασικά βιβλία και αρκετά ιστορικά, με ειδίκευση στην τοπική ιστορία και τη λαογραφία. Πολλές από τις εκδόσεις στα ράφια είναι σπάνιες, με έναν από τους ακριβότερους τίτλους να είναι 30 τόμοι των Βυζαντινών ιστορικών σε παρισινή έκδοση του 1620 που διατίθεται στα 1000 €. Βασική πηγή του εμπορεύματος του κ. Ρέτσα αποτελούν οι μεγάλες βιβλιοθήκες βιβλιόφιλων όσων φεύγουν από τη ζωή και οι κληρονόμοι αποφασίζουν να δώσουν τα βιβλία τους. Όπως λέει ο ίδιος, τα ακριβά βιβλία δεν πουλάνε πολύ, αλλά τον χαροποιεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι στο βιβλιοπωλείο του έρχονται άνθρωποι από 25 μέχρι 85 ετών και χωρίζει τους πελάτες σε τρεις κατηγορίες: τους συλλέκτες, τους αναγνώστες και τους ερευνητές. Ο κ.Ρέτσας σας περιμένει χαμογελαστός πίσω από τον πάγκο του κάθε μέρα από τις 9:30 μέχρι τις 2 το μεσημέρι, εκτός από τις Δευτέρες.
Παλαιοβιβλιοπωλείο Γιάννης Β. Κουγέας
Άστιγγος 21 & Θησείου, Μοναστηράκι, τηλ. 210-321960
Στο γωνιακό παλαιοβιβλιοπωλείο στη συμβολή Άστιγγος και Θησείου, θα συναντήσετε τον Γιάννη Κουγέα, που συνεχίζει την επιχείρηση που ξεκίνησε ο μπαμπάς του, πίσω στη δεκαετία του ’50. Εδώ δεν θα βρείτε πολύ σπάνιες ή ακριβές εκδόσεις, αλλά μεγάλη ποικιλία σε μεταχειρισμένα βιβλία όλων των ειδών καθώς και πολλά περιοδικά. Τα περισσότερα από αυτά φτάνουν εδώ από ιδιώτες που δεν τα θέλουν πια. Τα ράφια του σας περιμένουν να τα ανακαλύψετε τις καθημερινές από νωρίς το πρωί μέχρι και το απόγευμα.
Παλαιοβιβλιοπωλείο Ερατώ
Θησείου 9, Μοναστηράκι, τηλ. 210-3311991
Το «Ερατώ», που πήρε το όνομά του από την προστάτιδα της ερωτικής φύσης, άνοιξε το 1994 από τον Γιώργο Παπαδάτο, ο οποίος ως τότε ήταν υπεύθυνος ελληνικών σπουδών στο Κολλέγιο Scarborough του Πανεπιστημίου του Τορόντο. Στα ράφια του φιλοξενούνται γύρω στους 70 χιλιάδες τίτλους ελληνικών και ξενόγλωσσων βιβλίων, με ιδιαίτερο βάρος στην αρχαιοελληνική γραμματεία, την ιστορία και την νεοελληνική λογοτεχνία, ενώ, υπάρχουν και σπάνια χαρακτικά, αλλά και παλιά τεύχη περιοδικών και φύλλα εφημερίδων. Το σπανιότερο βιβλίο που φιλοξενείται εδώ είναι Τα ευρισκόμενα του Φλάβιου Ιωσήπου, σε έκδοση του 1700 και εκτιμάται στα 2500 ευρώ.
Υπάρχουν, φυσικά, και φθηνές εκδόσεις λογοτεχνικών βιβλίων αλλά και κόμικς, που, όπως λέει ο Γιώργος Παπαδάτος, πουλάνε και περισσότερο, ενώ, βρίσκει πολύ ενθαρρυντικό ότι όλο και περισσότεροι νέοι επισκέπτονται το μαγαζί. Και επειδή το βιβλίο είναι τρόπος ζωής, όπως συνεχίζει να λέει, στο «Ερατώ» γίνονται συχνά εκδηλώσεις, αποτελώντας τόπο συνάντησης των ανθρώπων των γραμμάτων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα τελευταία γενέθλια του Μάνου Ελευθερίου που γιορτάστηκαν εδώ. Ο χώρος αποπνέει κατευθείαν μία ιδιαίτερη αίγλη και δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι μια διαφήμιση της Εθνικής Τράπεζας, αλλά και μια σκηνή από την τηλεοπτική σειρά «Αν θυμηθείς το όνειρό μου» έχουν γυριστεί εδώ. Αν θέλετε και εσείς να δείτε το χώρο και κυρίως, να ψαχουλέψετε τα βιβλία του, μπορείτε να το κάνετε κάθε μέρα από τις 8 το πρωί ως τις 2 το μεσημέρι.
Παλαιοβιβλιοπωλείο Ρογκότης
Ερμού 103, Μοναστηράκι, τηλ. 210-3212604
Το μικρό αυτό βιβλιοπωλείο που βρίσκεται ανάμεσα στα παλαιοπωλεία στο τέλος της Ερμού, συνεχίζει την παράδοση της γενικότερης αγάπης για το «παλιό», καθώς η ιστορία του ξεκίνησε το 1934 από τον Παύλο Ρογκότη, που άνοιξε το παλαιοπωλείο στην οδό Κυνέτου 2-4 στην Πλατεία Αβυσσηνίας, του οποίου τη λειτουργία συνεχίζει σήμερα ο γιος του, Ευάγγελος Ρογκότης. Το παλαιοβιβλιοπωλείο της Ερμού είναι ιδιοκτησίας των δύο γιων του, Στράτου και Παύλου Ρογκότη, αποδεικνύοντας ότι…σόι πάει το βασίλειο. Ο Ευάγγελος Ρογκότης, που είναι επίσης και επίτιμος πρόεδρος του σωματείου παλαιοπωλών Αθήνας και περιχώρων, παραδέχεται ότι λατρεύει την ιδιότητά του και λέει χαρακτηριστικά: «Τα βιβλία για μένα είναι “άτιμα”, όλα τα παλιά βιβλία είναι σπάνια, ανεξαιρέτου τιμής. Έχει να κάνει με την αξία του ίδιου του βιβλίου». Στο μικρό αυτό παλαιοβιβλιοπωλείο υπάρχουν γύρω στους 50000 τίτλους από βιβλία, περιοδικά, φυλλάδια, από το 1880 ως και πρόσφατα, με έμφαση στη λογοτεχνία, το θέατρο, την ποίηση και την ιστορία. Βασική πηγή έχουν υπάρξει οι ιδιώτες. Πλέον, ο Ευάγγελος Ρογκότης δεν αγοράζει άλλα εμπορεύματα. Το κατώφλι του μαγαζιού περνούν άτομα από 25 ως 85 χρονών, γιατί όπως λέει και ο ίδιος «οι βιβλιόφιλοι δεν έχουν ηλικία». Το κατάστημα είναι ανοιχτό κάθε μέρα από 10 μέχρι και τις 6 το απόγευμα.
Βιβλιοπωλείο Γκεζερλής
Σόλωνος 99, Εξάρχεια, τηλ. 210-3801083 / 6936957259
Το βιβλίο ήταν χόμπυ για τον Δημήτρη Γκεζερλή, μέχρι πριν από 10 χρόνια, που αποφάσισε να ανοίξει το βιβλιοπωλείο του επί της οδού Σόλωνος. Σε αυτό το μικρό παλαιοβιβλιοπωλείο διατίθενται περίπου 3 χιλιάδες τίτλοι που απευθύνονται κυρίως σε συλλέκτες, καθώς είναι όλοι σπάνιοι και ακριβοί, με δύο από τις σπανιότερες εκδόσεις του μαγαζιού να είναι η πρώτη έκδοση της Ιστορίας των Αθηνών του Γρογορόβιου (300€) και η παλιότερη μεταγενέστερη έκδοση του Ερωτόκριτου του Βιτσέντζου Κορνάρου (250€). Κατά βάση, εδώ έρχονται συλλέκτες μεγαλύτερης ηλικίας και τα ιστορικά βιβλία είναι αυτά που αποζητούν περισσότερο. Ο κ. Γκεζερλής επιμελείται τους τίτλους που προσφέρει μιας και συνεργάζεται με βιβλιοδετεία. Ο ίδιος αγαπά το βιβλίο, χωρίς να είναι συλλέκτης και το σημαντικότερο γι’ αυτόν είναι ότι έχει καταφέρει να κάνει το χόμπυ του επάγγελμα. Μπορείτε να επισκεφθείτε το κατάστημά του τις καθημερινές 9-4 και τα Σάββατα 9-2.
Τζαβέλλα 3 (Λ. Βουγιουκας)
Τζαβέλλα 3, Εξάρχεια, τηλ. 210-3802816 / 6947549945
Ο Λάκης Βουγιούκας, όντας ήδη συλλέκτης, αποφάσισε το 2007 να ανοίξει το παλαιοβιβλιοπωλείο του, στο οποίο θα βρει κανείς 25 χιλιάδες τίτλους, όλοι πριν από τη δεκαετία του ’80. Βασικές πηγές του αποτελούν οι βιβλιοθήκες σπιτιών, τα παζάρια, αλλά και ταξίδια του στο εξωτερικό. Πουλάει βιβλία όλων των ειδών, με τους συχνότερους πελάτες να είναι συλλέκτες και ερευνητές που ενδιαφέρονται, κυρίως, για την ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και την τοπική. Ο ακριβότερος τίτλος του καταστήματος είναι μία έκδοση της Οδύσσειας από το 1570 στην τιμή των 700€ και πέρα από τους ακριβούς τίτλους, διαθέτει και πολύ φθηνότερους, οι οποίοι βρίσκονται σε μία αποθήκη απέναντι από το βασικό κατάστημα. Η αγάπη του για τη δουλειά φαίνεται από την πρώτη επαφή και οι πελάτες το καταλαβαίνουν, καθώς, όσο βρισκόμασταν εκεί, τηλεφώνησε μία πελάτισσα για να τον ευχαριστήσει συγκινημένη για το βιβλίο που αγόρασε δύο μέρες νωρίτερα. Θα τον βρείτε εκεί, έτοιμο να σας εξυπηρετήσει ενθουσιωδώς, τις καθημερινές από τις δυόμιση το μεσημέρι και μετά.
Παλαιοβιβλιοπωλείο Νίκος Χρυσός
Χαριλάου Τρικούπη 63 & Δερβενίων, Εξάρχεια, τηλ. 210-3631821
Ανηφορίζοντας τη Χαριλάου Τρικούπη, στη συμβολή με τη Δερβενίων, σίγουρα το μάτι σας θα πέσει σε ένα γωνιακό βιβλιοπωλείο με κόκκινη πινακίδα. Εκεί θα συναντήσετε τον Νίκο Χρυσό, που η σχέση του με το βιβλίο είναι άρρηκτη καθώς πέρα από παλαιοβιβλιοπώλης είναι και συγγραφέας. Ξεκίνησε το κατάστημά του το 2001 επί της οδού Ιπποκράτους, όπου και το διατήρησε μέχρι και το 2007. Στο παλαιοβιβλιοπωλείο του θα βρει κανείς σχεδόν τα πάντα, από κόμικς μέχρι πρώτες εκδόσεις από Καζαντζάκη και Ελύτη και την πελατεία απαρτίζουν από 10χρονα παιδάκια μέχρι 85χρονους βιβλιόφιλους. Ο Νίκος Χρυσός λέει χαρακτηριστικά: «Δεν θα άλλαζα τη δουλειά μου. Το παλιό βιβλίο είναι κομμάτι μιας ιστορίας που φέρνει τα αποτυπώματα των προηγούμενων γενιών». Αν θέλετε να σκαλίσετε αυτά τα αποτυπώματα, μπορείτε να επισκεφθείτε το βιβλιοπωλείο του κάθε Δευτέρα και Σάββατο 10-3 και κάθε Τρίτη, Πέμπτη και Παρασκευή 5μιση-8μιση το απόγευμα.
Παλαιοβιβλιοπωλείο Νικολάκη
3ης Σεπτεμβρίου 91, τηλ. 210 8837343, 210 8665456
Φωτογραφία: Ανδρέας Σιμόπουλος / FOSPHOTOS
Πίσω στο 1972 ο Κωστής Νικολάκης άνοιξε το συγκεκριμένο βιβλιοπωλείο, ενώ ήδη είχε γίνει γνωστός με το θρυλικό καλάθι του επί της οδού Χέυδεν, το οποίο ήταν το πρώτο που έβαλε την πολιτική και την καλή λογοτεχνία και δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι είχε πελάτες όπως ο Γιώργος Μαρκόπουλος, Γιάννης Βαρβέρης, ο Περικλής Κοροβέσης, ο Νίκος Χειλιδάκης, μεταξύ άλλων. Από το 2014 που έφυγε από τη ζωή, το έργο του παλαιοβιβλιοπωλείου συνεχίζει ο γιος του, Χρήστος Νικολάκης, ο οποίος βρίσκεται και στο τιμόνι των εκδόσεων Εκάτη. Περνώντας το κατώφλι του βιβλιοπωλείου, θα βρείτε στα ράφια σπάνιες και εξαντλημένες παλιές εκδόσεις, μέχρι και από τον 18ο αιώνα, αλλά και σύγχρονα βιβλία. Από την κρίση και μετά ο κόσμος πουλάει όλο και περισσότερα βιβλία στο μαγαζί, πολλά από αυτά μεγάλης αξίας, αλλά, τελικά, ο Χρήστος Νικολάκης τονίζει ότι η πραγματική αξία του βιβλίου είναι το περιεχόμενο το οποίο και δεν φθείρεται ποτέ.