Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αθήνας έχει πάντα μερικά μουσικά διαμάντια κρυμμένα στο μανίκι του και η φετινή χρονιά δεν αποτελεί εξαίρεση.
Με ντοκιμαντέρ που φωτίζουν κρυμμένες πτυχές συγκροτημάτων, αναδεικνύουν ηρωίδες της ηλεκτρονικής μουσικής και ξεσηκώνουν με μπλουζ, φανκ και σόουλ ρυθμούς, κάτι μου λέει ότι πολλά ποδαράκια θα κάνουν τακ-τακ στις αίθουσες προβολών.
Ανατριχιαστικό και ξεσηκωτικό όσο δεν πάει. Τo καλοκαίρι του ‘69, τη χρονιά του Woodstock, έλαβε χώρα στο Mount Morris Park στο Χάρλεμ, ένα ακόμη φεστιβάλ το οποίο ναι μεν είχε κινηματογραφηθεί αλλά δεν είχε προβληθεί ποτέ, μέχρι που έπιασε στα χέρια του το υλικό ο Questlove του συγκροτήματος The Roots. Στο «Πολιτιστικό Φεστιβάλ του Χάρλεμ», τριακόσιες χιλιάδες άνθρωποι παρακολούθησαν ζωντανά θρυλικά ονόματα όπως οι: B.B King, Mahalia Jackson, Sly and the Family Stone, Stevie Wonder, Nina Simone και δεκάδες άλλοι. Ο Ahmir “Questlove” Thompson έφτιαξε ένα συναρπαστικό ντοκιμαντέρ γεμάτο χρώματα, παλμό, συγκίνηση, χορό, ρυθμό, μια ταινία συναυλίας πραγματικό αριστοτέχνημα, για το καλοκαίρι «που πέθαναν οι νέγροι και γεννήθηκαν οι μαύροι». Έχει αποσπάσει το Μέγα Βραβείο της Επιτροπής και το Βραβείο Κοινού στο Φεστιβάλ Σάντανς.
Τρεις έφηβοι από ένα μικρό χωριό στη Νορβηγία που αγαπούσαν τους Queen και τους Velvet Underground, δημιούργησαν το synth-pop συγκρότημα A-Ha το 1982. Στα πλήκτρα ο Magne Furuholmen, στα φωνητικά ο Morten Harket και στην κιθάρα ο Pål Waktaar-Savoy. Μέχρι τότε, κανένα άλλο νορβηγικό συγκρότημα δεν είχε προκαλέσει τόση αναστάτωση στην παγκόσμια μουσική σκηνή. Ο synth-pop ύμνος «Take on Me» τους έκανε διάσημους και από τότε ακολούθησαν sold out συναυλίες, βραβεία, μια διάλυση και μια επανένωση. Εξακολουθούν να είναι ενεργοί και αυτό το έχουν καταφέρει έχοντας συμφωνήσει να συνυπάρχουν μόνο επί σκηνής. Η ταινία των Thomas Robsahm και Aslaug Holm εμβαθύνει στις πολυτάραχες σχέσεις μεταξύ των μελών του συγκροτήματος, μέσα από αφηγήσεις των ίδιων. Και δεν μασάνε καθόλου τα λόγια τους.
Η ζωή του σπουδαίου των μπλουζ, Buddy Guy, δεν ήταν ποτέ η ίδια από τη στιγμή που άκουσε το «Boogie Chillun» του John Lee Hooker όταν μεγάλωνε στα αγροτικά εδάφη της Λουιζιάνα. Το 1957 ξεκίνησε για το Σικάγο για να ανακαλύψει τη ζωντανή σκηνή των μπλουζ, όπου έπαιξε σε κλαμπ, κυκλοφόρησε δίσκους, έγινε φίλος και έδωσε συναυλίες δίπλα σε άλλους μεγάλους του είδους (Muddy Waters, Howlin ‘Wolf, Otis Rush), εξέλιξε τη δική του, άγρια, επιδέξια και ταλαντούχα περσόνα, έκανε περιοδείες, επηρέασε νεότερες γενιές μουσικών (Mick Jagger, Keith Richards, Eric Clapton, Stevie Ray Vaughan), έπαιξε στον Λευκό Οίκο δίπλα στον Barack Obama και συγκέντρωσε εννέα Grammy στην πορεία του. Με σπάνιο υλικό από όλα τα χρόνια που έχουν περάσει, εμφανίσεις του, δικές του αφηγήσεις και μαρτυρίες από εκείνους που έχει ο ίδιος εμπνεύσει, συμπεριλαμβανομένων των: Eric Clapton, Carlos Santana, Gary Clark Jr. και John Mayer, η ταινία αποτελεί ένα ιστορικό αρχείο για τη μουσική των μπλουζ. Και προσφέρει και άκρως διασκεδαστικές στιγμές, όπως ας πούμε όταν μαθαίνουμε για τα σάντουιτς με σαλάμι του Muddy Waters. Ο τελευταίος μεγάλος της γενιάς των θρυλικών μπλούζμεν του Σικάγου, είναι σήμερα 85 ετών και οι ιστορίες του είναι πολλές και απολαυστικές. Οι σκηνοθέτες Charles Todd, Devin Amar και Matt Mitchener έχουν συνεργαστεί για ντοκιμαντέρ με τον Jay-Z, τη Rihanna, τον Kendrick Lamar και τη Celine Dion.
«Θέλω να είμαι βρώμικος, θέλω να είμαι ωμός» λέει ο Rick James σε αυτό το ντοκιμαντέρ που αποκαλύπτει σε βάθος την ταραχώδη ζωή του. Αν έστω και οι μισές ιστορίες που έχουν ακουστεί για τον πιο πανκ περφόρμερ της φανκ μουσικής είναι αληθινές, τότε ο Marilyn Manson μπροστά του είναι αρνάκι. Ακραίος, προκλητικός, άγριος, πολύχρωμος και αστραφτερός αλλά και υπερταλαντούχος, επηρέασε ένα σωρό ονόματα της μουσικής και πέθανε το 2004 σε ηλικία 56 ετών από καρδιακή προσβολή. Η ταινία περιλαμβάνει ανέκδοτο αρχειακό υλικό και πολλές αποκαλυπτικές συνεντεύξεις. Ανάμεσα σε άλλα που θα μάθετε είναι από πού υιοθέτησε το χαρακτηριστικό του χτένισμα, τι έκανε σε αυτά τα περίφημα πάρτυ του που άφησαν εποχή, την έχθρα του για τον Prince που τον κατηγόρησε ότι του έκλεβε το λουκ και τις φιγούρες (ε, δεν έχει και άδικο εδώ που τα λέμε), τον πόλεμο που άνοιξε με το MTV και τα νεύρα που του προκάλεσε ο MC Hammer όταν σάμπλαρε το “Superfreak” στο τραγούδι του “U can’t touch this” τo 1990, επειδή μισούσε το hip-hop και δεν ήθελε οι ράπερ να χρησιμοποιούν τη μουσική του. Τα νεύρα του πέρασαν όταν πήρε το πρώτο τσεκ και είδε το ποσό. Ετοιμαστείτε για απανωτά σοκ αλλά και πολύ χορό στην καρέκλα σας. Αρκεί μόνο το ριφάκι και το «Give it to me baby» που θα ακουστεί από το χιτ “Superfreak” για να σας ξεσηκώσει. Η σκηνοθεσία είναι του Sacha Jenkins.
Αναμφίβολα ένα από τα συγκροτήματα που έχουν επηρεάσει γενιές μουσικών. Ό,τι και να γράψει κανείς για τους The Velvet Underground θα είναι λίγο. Επιδραστικοί, καθηλωτικοί, καινοτόμοι, ανατρεπτικοί, και… και… και… Τι γίνεται όμως όταν ο σκηνοθέτης του “The Velvet Goldmine”, του “Carol” και του “I’m Not There”, Todd Haynes, αναλαμβάνει να διηγηθεί την ιστορία τους; Έκρηξη! Χωρίς πλάκα. Μιλάμε για ένα υπνωτικό αποτέλεσμα με τον John Cale και τη Moe Tucker να εμφανίζονται και να μιλούν (είναι οι μόνοι που ζουν ακόμη), τη φωνή του αξέχαστου Lou Reed στον σχολιασμό και μπόλικο ανατριχιαστικό, οπτικοακουστικό, αρχειακό υλικό στην οθόνη. Θέλει δυνατό ήχο, θέλει μεγάλη οθόνη και μπράβο στο φεστιβάλ που μας επιτρέπει να το απολαύσουμε σε μία κινηματογραφική αίθουσα γιατί από ότι φαίνεται θα είναι και η μοναδική μας ευκαιρία.
Είναι το πρώτο ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους της Lisa Rovner. Η Laurie Anderson αναλαμβάνει να μας αφηγηθεί τις ιστορίες των πιονέρων της ηλεκτρονικής μουσικής. Ιστορίες γένους θηλυκού, με την τρεμάμενη δυναμική του θέρεμιν θαμμένη κάτω από γιγάντια αναλογικά μηχανήματα και πατριαρχικές προκαταλήψεις. Η επαναστατική ιστορία της ηλεκτρονικής μουσικής μέσα από το όραμα αυτών των γυναικών που επαναπροσδιόρισαν τα μουσικά όρια χάρη στους ριζοσπαστικούς πειραματισμούς τους, συμπεριλαμβανομένων των: Clara Rockmore, Daphne Oram, Bebe Barron, Pauline Oliveros, Delia Derbyshire, Maryanne Amacher, Eliane Radigue, Suzanne Ciani και Laurie Spiegel. Πρόκειται για ένα συναρπαστικό ντοκιμαντέρ που αποκαλύπτει όχι μόνο ιστορικά γεγονότα της σύγχρονης εποχής αλλά και την εξέλιξη της δυναμικής των φύλων. Γιατί η μουσική αλλάζει τον κόσμο, μην το ξεχνάμε αυτό.