Dark Eyes by Oh_You_Pretty_Things on Mixcloud
Όταν η Ρώσικη Αυτοκρατορία ήταν στην ακμή της, τον 18ο και 19ο αιώνα, αναπτύχθηκε ένα είδος μουσικής με εμφανείς τσιγγάνικες επιρροές. Το συγκεκριμένο είδος, με το καιρό και με διάφορες ζυμώσεις είτε μέσα από οπερέτες της αριστοκρατίας είτε μέσα από πιο λαϊκές δημιουργίες, έφτασε στο ζενίθ του στις δεκαετίες του 1910 και του 1920.
O ανεπίσημος ύμνος αυτής της μουσικής είναι ίσως το “Dark Eyes”, γνωστό και ως “Ochi Chyornye” στα ρώσικα ή “Les Yeux Noirs” στα γαλλικά. Το τραγούδι αυτό γράφτηκε από τον Ουκρανό ποιητή και συγγραφέα Yevhen Hrebinka, ο οποίος έγραψε τους στίχους και τους δημοσίευσε μεταφρασμένους στα Ρώσικα το 1843. Ο Hrebinka είχε γνωρίσει τη μέλλουσα γυναίκα του και σαγηνευμένος της είχε αφιερώσει το μικρό ποίημα για τα μαύρα της μάτια. Οι αρχικοί στίχοι ήταν ρομαντικοί και με αίσιο τέλος αφού οι δυο τους παντρεύτηκαν μέσα σε ένα χρόνο. Μισό αιώνα αργότερα ο Ρώσος μπάσος της όπερας Feodor Chaliapin διασκεύασε τους στίχους και τους αφιέρωσε κι αυτός με τη σειρά του στη δική του γυναίκα, κάνοντάς τους πιο πονεμένους αυτή τη φορά, ποτισμένους με «τσιγγάνικο πάθος» όπως λένε στη Ρωσία. Η δική του εκδοχή των στίχων έγινε και η πιο γνωστή αφού αυτή ήταν που τραγουδήθηκε.
Όσον αφορά τη μουσική του τραγουδιού υπάρχει ένα όνομα και δύο ιστορίες. Συνθέτης του γνωστού βαλς φαίνεται κάποιος F. Hermann. Η μία εκδοχή θέλει το “F.” να είναι συντομογραφία του “Florian” και ο Hermann να είναι Γάλλος συνθέτης, μαέστρος της μπάντας του στρατού που με τον Ναπολέοντα επιτέθηκε στη Ρωσία. Η μουσική στην πραγματικότητα ήταν το εμβατήριο του στρατού και παρόλο που ο Ναπολέοντας απωθήθηκε από τη Ρωσία, η μουσική έμεινε και παραλλάχτηκε ελαφρώς για να γίνει η μελωδία του “Ochi Chyornye”. Η δεύτερη εκδοχή, που αν και όχι τόσο στομφώδης είναι και η πιο πιθανή, θέλει το “F.” να σημαίνει “Feodor” και ο Hermann να είναι Ρωσο-Γερμανός. Από την αρχή επρόκειτο για βαλς και όχι για εμβατήριο. Έτσι κι αλλιώς η εισαγωγή του θυμίζει περισσότερο Ρωσία παρά ναπολεόντεια στρατεύματα.
Όποια και να είναι η αληθινή ιστορία, το σίγουρο είναι ότι το εν λόγω τραγούδι έχει στιγματίσει χιλιάδες ανθρώπους, καλλιτέχνες και μη, ενώ έχει διασκευαστεί κι από αναρίθμητους μουσικούς, σε διάφορα είδη. Mόνο ο Django Reinhardt έχει παίξει τρεις διαφορετικές εκδοχές του. Το “Ochi Chyornye” διασκευάζεται ακόμη μέχρι σήμερα κι έχει ντύσει μουσικά πάρα πολλές ταινίες αλλά και καρτούν.