Το ελληνογαλλικής παραγωγής ντοκιμαντέρ που κάνει πρεμιέρα σήμερα στο πλαίσιο του 16ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, έχει ως βασικό του “ήρωα” τον Αλέξη Τσίπρα. Οι δυο τους τον ακολούθησαν παντού κατά τη διάρκεια ενός ολόκληρου έτους, από την προεκλογική εκστρατεία του Ιούνη του 2012 μέχρι το ιστορικό κλείσιμο της ΕΡΤ το περασμένο καλοκαίρι, καταγράφοντας όσα δεν κατέγραψε η τηλεοπτική κάμερα την στιγμή που στην Ελλάδα άλλαξε άρδην το πολιτικό φάσμα και ο Αλέξης Τσίπρας από outsider βρέθηκε να κυνηγάει το πρωτάθλημα μαζί με την ομάδα του.
Ποιοι είναι όμως οι δύο δημιουργοί; Ο Αλέξανδρος Παπανικολάου και η Έμιλυ Γιαννούκου δουλεύουν μαζί από το 2002 (ενώ τo 2008 ίδρυσαν την εταιρεία παραγωγής Persona Production), κάνοντας ντοκιμαντέρ, τηλεοπτικές σειρές, video clips, corporate videos. Έχουν συνεργαστεί με τον Εξάντα του Γιώργου Αυγερόπουλου, με το Balkan Express του Θοδωρή Καλέση και τη σειρά ντοκιμαντέρ Docville του Μάρκο Γκαστίν. Μεταξύ άλλων ντοκιμαντέρ, το 2004 έκαναν “Το Κύτταρο” με θέμα τα προσφυγικά της λεωφόρου Αλεξάνδρας και το 2007, με το ντοκιμαντέρ τους “Ανάδυση” απέσπασαν τρία βραβεία σε διεθνή φεστιβάλ.
“Το Hope On The Line (σ.σ. ο αγγλικός τίτλος της νέας τους δουλειάς) είναι περισσότερο το πολιτικό πορτραίτο του Αλέξη Τσίπρα αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή, δηλαδή κατά τη διάρκεια της δεύτερης καμπάνιας του Ιούνη και μέχρι το κλείσιμο της ΕΡΤ”, επισημαίνουν. “Ο Τσίπρας είναι πολιτικός αλλά είναι και ένας νέος άνθρωπος 39 χρονών, και φυσικά κάποιες στιγμές είναι και χαλαρός”.
Είναι δύσκολο πράγμα να φιλμάρεις μια προεκλογική εκστρατεία; Γρήγοροι ρυθμοί, στρες, πολύ on the road, είναι αυτά τα κατάλληλα στοιχεία για ένα επιτυχημένο ντοκιμαντέρ; Είναι όντως δύσκολες συνθήκες για ένα ντοκιμαντέρ, αλλά τελικά δίνει ρυθμό και στο μοντάζ. Αποφασίσαμε με τον μοντέρ μας, τον Άγγελο Αγγελίδη, να κρατήσουμε γρήγορο ρυθμό για να είναι και πιο κοντά στην πραγματικότητα που ζήσαμε. Προσπαθήσαμε όμως να πάρουμε και το χρόνο μας, να καταγράψουμε την μη-είδηση, αυτό που συμβαίνει παραδίπλα, το εκτός κάδρου, όχι αναγκαστικά τη δράση ή το γεγονός, και να πάρουμε απόσταση από την ένταση και το θόρυβο της καμπάνιας, εστιάζοντας σε ένα νεύμα, ένα αντικείμενο, συλλαμβάνοντας μια σιωπή ή μια περιφερειακή λεπτομέρεια. Το να μετακινηθούμε και να αλλάξουμε άξονα μας δίνει και την κατάλληλη απόσταση έτσι ώστε να δούμε τα γεγονότα με ψυχραιμία, σαν παρατηρητές.
Ποιες στιγμές θυμάστε έντονα από το διάστημα που περάσατε με τον Αλέξη Τσίπρα; Ποια ήταν η πιο αστεία στιγμή; Αποτυπώνεται στο ντοκιμαντέρ; Μια από τις στιγμές που θυμόμαστε έντονα ήταν εκείνη η οποία ο Αλέξης Τσίπρας μπαίνει το πρωί στο γραφείο του και βλέπει για πρώτη φορά την αναμετάδοση του πάνελ με την Κανέλη και τον Κασιδιάρη που την χαστουκίζει. Δεν ήταν αστεία σκηνή αλλά περισσότερο αμήχανη, ξαφνιάστηκε ο ίδιος, γέλασε αμήχανα, είπε στην γραμματέα του “Είναι ψυχοπαθής αυτός!”. Εκείνη την στιγμή δεν φανταζόταν ούτε ο ίδιος πως αυτή η είδηση θα παιζόταν σε όλα τα ξένα κανάλια και πως θα ανέβαιναν και άλλο οι προθέσεις ψήφου της ΧΑ. Μπορείτε να δείτε ένα τμήμα της σκηνής στο τρέιλερ, ολόκληρη θα την δείτε στο ντοκιμαντέρ.
Έχουν χαρακτηρίσει τον κύριο Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ με πάρα πολλά “κοσμητικά” επίθετα τόσο απο τα δεξιά όσο και από τα αριστερά. Έχει φάει τόνους λάσπης και αυτός και το κόμμα του. Ωστόσο κάποιοι συνεχίζουν να τον λατρεύουν και να είναι φανατικοί υποστηρικτές του. Η ΝΔ έχει εξαπολύσει ανελέητο πόλεμο εναντίον τους και αυτοί έχουν βάλει πλώρη για κυβέρνηση. Γιατί πιστεύετε τόσο μίσος και τόση συμπάθεια ταυτόχρονα; Είναι ένα καινούργιο πρόσωπο με πολιτική ισχύ και καταλαμβάνει το χώρο προηγούμενων πολιτικών. Σε κάθε περίοδο κρίσης υπάρχουν έντονες κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις. Δεν θα σχολιάσουμε γιατί και πώς, ο καθένας από μας έχει την άποψη του πάνω στα θέματα αυτά. Εμείς θελήσαμε να κρατήσουμε την κατάλληλη απόσταση σε ό,τι αφορά αυτές τις πολιτικές αντιπαραθέσεις, δεν θέλουμε να εκφέρουμε προσωπικές γνώμες, μόνο να καταγράψουμε μια στιγμή κάνοντας ένα παρατηρητικό ντοκιμαντέρ.
Στον τίτλο του ντοκιμαντέρ τον αναφέρετε ως τον “radical left leader”. Είναι ο κύριος Τσίπρας και κατά συνέπεια ο ΣΥΡΙΖΑ “radical left” ή έχει μετατοπιστεί περισσότερο προς το κέντρο; Πολλοί λένε πως ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το ΠΑΣΟΚ του ’81 και ο Αλέξης Τσίπρας ο σύγχρονος Ανδρέας Παπανδρέου… Τα αρχικά του κόμματος σημαίνουν Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς, για αυτό και χρησιμοποιούμε τον όρο Radical left στα αγγλικά. Ποια είναι η σημερινή κατεύθυνση του ΣΥΡΙΖΑ; Καλύτερα να ρωτήσεις τους ίδιους, δεν θα κάνουμε δηλώσεις στην θέση τους! Άλλη εποχή, άλλο κόμμα. Όταν ακούμε αυτή την ερώτηση είναι σαν να περιμένει ο κόσμος και τα μέσα ενημέρωσης κάποιο νέο ΠΑΣΟΚ! Αστείο δεν είναι;
Ο Αλέξης Τσίπρας γράφει μόνος του τους λόγους του; Σίγουρα συμβουλεύεται και κάποιους κοντινούς συνεργάτες του. Πάντως πολλές φορές στο γραφείο του έγραφε τους λόγους του στο κομπιούτερ και διαπιστώσαμε πως συχνά εμπνέεται από τα γεγονότα της ημέρας.
Πιστεύετε πως το ντοκιμαντέρ θα έκανε ένα ψηφοφόρο της λαϊκής Δεξιάς να συμπαθήσει τον κ. Τσίπρα; Μπορεί να τον συμπαθήσει αλλά δεν σημαίνει πως θα τον ψηφίσει στις επόμενες εκλογές! Εμείς δεν κάναμε την ταινία αυτή για να καθοδηγήσουμε τους ψηφοφόρους, ούτε θα βρείτε όλες τις απαντήσεις στα πολιτικά ερωτήματά σας. Θέλαμε να δούμε πως εξελίσσεται ένα καινούργιο κόμμα σε μια περίοδο περίπλοκη για την χώρα, χωρίς να το σχολιάσουμε.
Περάσατε πάρα πολύ χρόνο μαζί τους άρα τον γνωρίσατε καλά. Αν ο Αλέξης Τσίπρας δεν ήταν αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ με τι φαντάζεστε πως θα μπορούσε να ασχολείται; Θα ήταν αρχηγός κάποιου άλλου κόμματος, θα ήταν πολιτικός, ή μπορεί και να έκανε αυτό που σπούδασε, πολιτικός μηχανικός.
Μένετε μόνιμα στο Παρίσι. Η ακροδεξιά εκεί, που διαρκώς αυξάνει τα ποσοστά της, έχει σχέση με τη Χρυσή Αυγή ή διαθέτει μια κάποιου τύπου “γαλλική φινέτσα”; Ζούμε στο Παρίσι 20 χρόνια τώρα και είναι επιλογή μας. Η άκρα δεξιά και η ξενοφοβία ανεβαίνουν, πράγματι. Η Μαρίν Λεπέν, κόρη του Ζαν Μαρί Λεπέν, έχει την εικόνα της ξανθιάς μητέρας και νοικοκυράς αλλά το κόμμα της έχει και οπαδούς του ναζισμού (διότι στην Γαλλία θα απαγορευόταν ένα κόμμα σαν την ΧΑ). Το πρόβλημα λοιπόν είναι πως είναι πολύ πιο ύπουλη η εικόνα που προβάλλει και έτσι καταφέρνει να φτάσει στο 20% προθέσεων ψήφου για τις ευρωεκλογές και ίσως να ξεπεράσει το σοσιαλιστικό κόμμα του Φρανσουά Ολλάντ που θα έρθει τρίτο, αφήνοντας την πρωτιά στην παραδοσιακή δεξιά UMP.
Θα κάνατε ένα αντίστοιχο ντοκιμαντέρ και για τον Νίκο Μιχαλολιάκο; Αυτός είναι άλλη ιστορία. Οι αξίες που προβάλλει αυτός ο άνθρωπος έχουν να κάνουν με το μίσος, το θυμό και τη βία. Δεν συγκρίνεται με κανένα από τα υπόλοιπα κόμματα.
Πώς βλέπετε το μέλλον στην Ελλάδα; Ζοφερό ή αισιοδοξείτε; Δεν νομίζουμε ότι είναι άσπρο ή μαύρο. Τα πράγματα είναι σίγουρα δύσκολα σήμερα, και υπάρχει μια γενική απαισιοδοξία. Αλλά μέσα σε αυτό το μαύρο σύννεφο υπάρχει και ο ελληνικός αυτοσαρκασμός, που με χιούμορ σβήνει για ένα δευτερόλεπτο όλες μας τις μαύρες σκέψεις. Το Μέλλον προβλέπεται πικρόμαυρο και με πολύ χιούμορ. Πάντως η ελπίδα είναι στις νέες γενιές.
Θα γίνει τελικά ο Αλέξης Τσίπρας πρωθυπουργός; Δεν ξέρουμε. Εσείς τι πιστεύετε;
INFO:
Το ντοκιμαντέρ θα προβληθεί στo 16ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης στις 16/03/2014 στις 20:00 και στις 18/03/2014 στις 22:30 – αίθουσα Τόνια Μαρκετάκη.
Παραγωγή: Persona production (Γαλλία)
Συμπαραγωγή: Elibo productions (Ελλάδα)
Σενάριο, σκηνοθεσία, παραγωγή: Αλέξανδρος Παπανικολάου & Έμιλυ Γιαννούκου
Μοντάζ: Άγγελος Αγγελίδης
Εικόνα: Αλέξανδρος Παπανικολάου
Ήχος: Σταύρος Αβραμίδης
Έρευνα: Μάκης Μαλαφέκας
Συμπαραγωγός: Ηλίας Μπόβαλης
Μιξάζ: Yves Zarka
Color correction: Γρηγόρης Αρβανίτης