Categories: ΒΙΒΛΙΟ

Στη σκιά των νεκρών της χιλιανής χούντας

Το πτώμα ενός πιτσιρικά κοίτεται στην σκόνη της Λα Βικτόρια, της φτωχογειτονιάς του Σαντιάγο που αποτελούσε για χρόνια σύμβολο αντίστασης στην κρατική καταστολή, καταφύγιο των αντιφρονούντων και εστία εξεγέρσεων. Είναι ο τέταρτος νεκρός από υπερβολική δόση, σύμφωνα με τυς αδιάφορους μπάτσους. Οπότε η Γκαμπριέλα, μία Ινδιάνα Μαπούτσε, σπουδάστρια κινηματογράφου, ερασιτέχνης που κινηματογραφεί τις διαδηλώσεις και δημιουργός πειραματικών ταινιών, στρέφεται σε έναν δικηγόρο, τον Εστεμπάν Ρος-Τάγλε ώστε να ανακαλύψει τι κρύβεται πίσω από τους φόνους στην παραγκούπολη.

Ο Εστεμπάν δεν έιναι κλασικός δικηγόρος του Σαντιάγο. Είναι ένας αυτοκαταστροφικός ηδονοθήρας που όταν δεν οδηγεί ακριβά αυτοκίνητα, ή δεν χάνεται σε μία θάλασσα από κοκτέιλ πίσκο με σαμπάνια αναλαμβάνει να υπερασπιστεί χαμένες υποθέσεις, διεκδικώντας μικρές νίκες ενάντια στον κρατικό μηχανισμό. Με αυτόν τον αλλόκοτο τύπο που ισορροπεί ανάμεσα στον ρομαντισμό και τον κυνισμό συμμαχεί η Γκαμπριέλα για να εξιχνιάσουν μαζί τους φόνους και να διαπιστώσουν ότι οι ίδιοι άνθρωποι που ανέτρεψαν τον Αλιέντε συνεχίζουν να ελέγχουν την οικονομική και πολιτική ζωή της Χιλής.

Ξεχάστε τις αιματοβαμμένες σελίδες του «Μαπούτσε» ή του «Ζουλού» που έκαναν διάσημο τον Καρίλ Φερέ. Στα προηγούμενα μυθιστορήματα του ο Γάλλος νουάρ συγγραφέας ασπάζονταν μία διαφορετική φιλοσοφία. Αφού το ευρωπαικό κοινό είχε την φευδαίσθηση ότι ζούσε σε ένα ασφαλές περιβάλλον  μπορούσε να ψυχαγωγείται διαβάζοντας για τα ακρωτηριασμένα χέρια ή τα κομμένα κεφάλια που έπλαθε η φαντασία του Φερέ. Όπως υποστήριζε ο ίδιος, αυτή η βία, σχεδόν καρτουνίστκη μέσα στην υπερβολή της, έμοιαζε συναρπαστική για τους Ευρωπαίους που παρέμεναν στο αποστειρωμένο καβούκι τους.

Η κατάσταση όμως άλλαξε. Μεσολάβησαν πρώτα η οικονομική κρίση και οι συχνά βίαιες διαδηλώσεις που ακολούθησαν, μετά οι ανατροπές των καθεστώτων στις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής που προκάλεσαν τα κύματα των προσφύγων ενώ εντάθηκε και ο πόλεμος που εξαπέλυσε το Ισλαμικό Κράτος με τυφλές επιθέσεις ενάντια σε πολίτες. Η Δύση είδε νεκρούς όχι πια μόνο στην τηλεοπτική οθόνη αλλά στα πεζοδρόμια των δικών της μητροπόλεων και έχει  μπουχτίσει από την βία και την αστυνομοκρατία στο όνομα της ασφάλειας.

Από την άλλη η Λατινική Αμερική πότε δεν έπαψε να αποτελεί πεδίο μάχης. Οι λαοί της έβγαιναν από μακροχρόνιες χούντες και πέφτανε στα χέρια διεφθαρμένων και ανίκανων πολιτικών, οι διαδηλώσεις πνίγονταν στα δακρυγόνα και τα γαλόνια νερού που εκτόξευαν οι αύρες και οι κοινωνίες παρέμεναν βαθειά διαιρεμένες ανάμεσα στην ολιγάριθμη ελίτ και τις μάζες. Αυτές τις μάζες που έγιναν πειραματόζωα της σχολής του Σικάγου, μπλέχτηκαν στις σκευωρίες που σκάρωνε η CIA και τώρα αποτελούν τους σύγχρονους σκλάβους κάτω από την εποπτεία του ΔΝΤ.

Αν ο Φερέ έμαθε στην Αργεντινή με το «Μαπούτσε» τι σημαίνει να καταπιέζεις για χρόνια έναν λαό, στην Χιλή έμαθε ότι μπορείς να το κάνεις με πλήρη ατιμωρησία. Οι χιλιάδες νεκροί και αγνοούμενοι της χούντας του Πινοτσέτ δεν δικαιώθηκαν ποτέ αντίθετα ο δικτάτορας τέλειωσε τις μέρες του ως ισόβιος γερουσιαστής έχοντας εξασφαλίσει πλήρη ασυλία για τα εγκλήματα του. Στην Αργεντινή οι μαυροφορεμένες μητέρες και σύζυγοι αγνοουμένων διαδηλώνουν ακόμα στην Πλατεία της 20ης Μαίου απαιτώντας δικαιοσύνη για τα θύματα της χούντας. Στην Χιλή όμως οι γυναίκες ξεθάβουν ανθρώπινα οστά στην απέραντη έρημο της Ατακάμα ψάχνουν να βρούνε τον δικό τους άνθρωπο σε μία απέραντη έκταση από άμμο και γύπες. Είναι μία χώρα που ο θάνατος του Πινοτσέτ δεν επούλωσε καμμία πληγή και βρίσκεται σε διαρκή αναβρασμό αφού χωρίς δικαιοσύνη δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη.

Στα νιάτα του ο Φερέ ήταν πανκ, μετά περιπλανώμενος ταξιδευτής και τέλος συγγραφέας. Από την θητεία του στο πανκ, έμαθε αυτό που έλεγε ο Τζο Στράμερ: «μην τραγουδάς συνθήματα, πες την αλήθεια». Κι εδώ το πραγματώνει με εξαίσιο τρόπο, αφού μέσα στις πεντακόσιες σελίδες του «Κόνδορα» δίνει μία εικόνα της Χιλής ως μίας χώρας που βιώνει ένα άγριο παρόν χωρίς ακόμα να έχει καταφέρει να αναμετρηθεί με το βάρβαρο παρελθόν της. Η επιχείρηση «Κόνδωρ», ο πόλεμος που είχει εξαπολύσει η CIA ενάντια σε όλα τα αριστερά κινήματα της Λατινικής Αμερικής με συμμάχους τις τοπικές χούντες δεν σταμάτησε ποτέ. Οι στρατηγοι φόρεσαν τα προσωπεία των πολιτικών και των επιχειρηματιών και οι μυστικές υπηρεσίες μεταμορφώθηκαν σε διεθνείς οικονομικούς κολλοσούς. Και οι κολασμένοι συνεχίζουν να μάχονται στους δρόμους.

Το μυθιστόρημα του Καρίλ Φερέ «Κόνδωρ» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα σε μετάφραση Αργυρώς Mακάρωφ.
Δημήτρης Αναστασόπουλος

Share
Published by
Δημήτρης Αναστασόπουλος