Το Spotlight σήκωσε το τιμημένο...
Spotlight *****
ΗΠΑ, 2015, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Tom McCarthy
Πρωταγωνιστούν: Liev Schreiber, Michael Keaton, Rachel McAdams
Διάρκεια: 128’
Το 2001 ο Marty Baron εισέρχεται στο συντακτικό δυναμικό της Boston Globe και συστήνεται με την ομάδα έρευνας Spotlight. Ένα άρθρο σε σχέση με την προστασία ενός καθολικού ιερέα που ασέλγησε σε ανήλικα αλλά καλύφθηκε από τον Αρχιεπίσκοπο της Βοστώνης πέφτει στην αντίληψή του και τον κινητοποιεί να διερευνήσει περαιτέρω το ζήτημα της συγκάλυψης. Παρά τα προβλήματα θα συναντήσουν, τα μέλη της ομάδας Spotlight ξεκινούν μια έρευνα για να αποκαλύψουν γεγονότα φρικιαστικά. Παρά τον αργό του ρυθμό, την έλλειψη φανερής δράσης (τα πάντα κινούνται γύρω από διπλωματικής και γραφειοκρατικής φύσης συγκρούσεις), το ενδιαφέρον καταφέρνει να κρατηθεί και η πλοκή να οδηγηθεί σε μια κορύφωση αναμενόμενη όσο και αναγκαία. Μην ξεχνάμε, πρόκειται περί αληθινής ιστορίας.
Όσο και αν η παιδεραστία στο μυαλό του κόσμου υφίσταται ως ένα ιδιότυπο στερεότυπο από πλευράς της Καθολικής εκκλησίας μετά τα σκάνδαλα που προέκυψαν, ουδέποτε έπαψε να αποτελεί ένα γεγονός ειδεχθές. Φυσικά δεν ήταν κάτι το άγνωστο, πιο πολύ σαν κοινό μυστικό έμοιαζε πριν το οριστικό ξεσκέπασμα των γεγονότων το 2002. Οι ηχητικοί «τρομοκράτες» Grey Wolves ήδη το 1996 είχαν κυκλοφορήσει το δίσκο Catholic Priests Fuck Children, ενώ αργότερα η pop κουλτούρα δε δίστασε να παρωδήσει το όλο θέμα με το South Park να κυκλοφορεί ένα επεισόδιο με όνομα Red Hot Catholic Love και τον Almodóvar να σκηνοθετεί την Κακή Εκπαίδευση (La mala educación). Ως μια πρώτη συγκεντρωμένη απόπειρα κινηματογραφικής μελέτης των συγκεκριμένων γεγονότων στάθηκε το ανατριχιαστικό αλλά συνάμα ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ του 2006 Deliver Us From Evil, όπου θύτης και θύματα εξιστορούν το φρικιαστικό χρονικό της παιδεραστικής δράσης του Πάτερ O’ Grady.
Τι έγινε, ωστόσο, μέχρι να φτάσουμε στο δημοσιογραφικό ξεσκέπασμα που σόκαρε την κοινή γνώμη το 2002; Πως κινήθηκαν οι δημοσιογράφοι και προσέγγισαν τα θύματα, και πως απέκτησαν τα σχετικά έγγραφα; Τι είχε προηγηθεί αυτής της έρευνας και γιατί πέρασε στα αζήτητα; Το Spotlight αφηγείται αυτήν ακριβώς την ιστορία, από το έναυσμα μέχρι την κυκλοφορία του επίμαχου άρθρου, με τις ανατριχιαστικές μαρτυρίες, τις προσπάθειες απόκρυψης των αποδεικτικών στοιχείων και τις συγκρούσεις ανάμεσα στα μέλη της ερευνητικής ομάδας.
Δεν είναι μια ταινία άμεση, που θες δε θες θα τραβήξει την προσοχή σου με την πλοκή της. Το δράμα προκύπτει από τους ίδιους τους χαρακτήρες και το σενάριο, όχι από τις πράξεις οι οποίες δεν είναι το κέντρο βάρους της ταινίας. Και γιατί να είναι αυτό εφόσον η ίδια η υπόθεση που πραγματεύεται είναι τόσο σύνθετη και πολυεπίπεδη που τα τρικ εντυπωσιασμού δε χωράνε στη φόρμα της. Αυτό προφανώς σημαίνει πως δεν είναι μια ταινία που θα ενδιαφέρει όλο το κοινό εξίσου, αλλά εκείνους που αρέσκονται σε δράματα δικαστικής κοπής, σε ταινίες που η εξερεύνηση δεν έχει τίποτα το φανταχτερό και που οι πρωταγωνιστές κάνουν αντιληπτά τα στοιχεία του χαρακτήρα τους σχετικά με το πως προσεγγίζουν τον κοινό στόχο. Έναν στόχο που μπορεί για ορισμένους από ένα σημείο κι έπειτα να αποτελεί προσωπικό θέμα, αλλά τεράστιας σημασίας ακόμα και χωρίς την προσωπική τους εμπλοκή.
Μέσα σε αυτή τη σχεδόν ντοκιμαντερίστικη ματιά της κάμερας, τα πάντα προβάλλονται με μια «αδιάκριτη» αμεσότητα. Κανένα γυάλισμα, καμία θέληση για προσθήκη περαιτέρω στοιχείων στον κινηματογραφικό κώδικα, όλα ακολουθούνται κατά γράμμα. Οι πρωταγωνιστές με τη σειρά τους βρίσκονται ομολογουμένως σε πολύ καλή φόρμα αλλά κανένας από αυτούς δεν καταλήγει να συστήνει έναν ιδιότυπο κινηματογραφικό ήρωα. Γιατί η συγκεκριμένη ταινία δε φτιάχτηκε για να ραίνονται οι συντελεστές με δάφνες από το κοινό, αλλά για εκείνους τους ανθρώπους που χρόνια ατελείωτα υπέφεραν σιωπηλά, έχοντας τραυματιστεί ανεπανόρθωτα.
Μια μικρή παρατήρηση, ωστόσο: προφανώς και επειδή απευθύνεται στο ευρύ κοινό και παίρνει και το δρόμο προς τα Oscar, λογικό κι επόμενο είναι να υπάρχουν κάποιες στιγμές που θα προσπαθήσουν να μιλήσουν στην ψυχή του θεατή, να τον βοηθήσουν να ταυτιστεί με τα επί σκηνής δρώμενα. Αλλά κάποιες φορές ρέπει ολίγον τι, και αχρείαστα, προς το μελόδραμα. Όχι, δεν αφορά σε ειδύλλια, σε ανδρικές φιλίες που δοκιμάζονται ή κάτι παρόμοιο, αλλά μια δόση κλισέ δράματος (προς το τελευταίο δεκάλεπτο ειδικά) παρατηρείται. Δεν ξέρω αν χρειαζόταν όντως, αλλά προσωπικά ούτε και με ενόχλησε σε τέτοιο βαθμό ώστε να χαλάσει τη συνολική εμπειρία.
Αδιαμφισβήτητα ένα ενδιαφέρον φιλμ για τους υπομονετικούς που μπορούν να αφεθούν σε πιο «πλάγιους» ρυθμούς. Όπως και να ‘χει, το σημαντικό αυτό θέμα αξίζει προσοχής και είχε μια αντιμετώπιση γεμάτη σεβασμό στα χέρια του Tom McCarthy.
Καυτός Ήλιος (Zvizdan) ***1/2**
Κροατία, Σερβία, Σλοβενία, 2015, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Dalibor Matanic
Πρωταγωνιστούν: Tihana Lazovic, Goran Markovic, Nives Ivankovic
Διάρκεια: 123’
1991, 2001, 2011: τρεις χρονιές κομβικής σημασίας σε σχέση με δύο χωριά των Βαλκανίων τα οποία χωρίζονται από έντονο μίσος. Το 1991 ο πόλεμος είναι προ των πυλών, το 2001 έχει μόλις τελειώσει και το 2011 τα μακρόχρονα τραύματα προσπαθούν να επουλωθούν. Στο κέντρο αυτών των στιγμών, τρεις ερωτικές ιστορίες που προσπαθούν να καρποφορήσουν αλλά το παρελθόν στέκεται τροχοπέδη. Στην τελευταία του ταινία (και ίσως καλύτερη) ο Dalibor Matanic αποφασίζει να μιλήσει περί ιστορίας και διχασμού, περνώντας τα μέσα από το πρίσμα του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας. Μια ιδέα όχι πρωτότυπη, αλλά τουλάχιστον λειτουργική ως προς το τι θέλει να διηγηθεί. Ωστόσο, η έλλειψη επεξηγήσεων σε σχέση με το χρονικό ενός τέτοιου πολέμου, θα μπερδέψει τους μη μυημένους , κάνοντάς τους να αναζητούν τις ιστορικές και προσωπικές αιτίες που αποτρέπουν τους πρωταγωνιστές από το να ενδώσουν στα συναισθήματά τους. Χρειάζονται απαραίτητα αυτές οι επεξηγήσεις; Η αλήθεια είναι πως όχι, όταν μιλάμε για την καθαρά συναισθηματική πλευρά της ιστορίας. Αλλά στο ιστορικό κομμάτι, σίγουρα θα χρειαζόταν, όχι μόνο ως μέσο πειθούς, αλλά και για τον μεγαλύτερο αντίκτυπο. Παρακολουθήστε άφοβα.
Το Ξύπνημα Της Άνοιξης *****
Ελλάδα, 2015, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Γιάνναρης
Πρωταγωνιστούν: Δάφνη Ιωακειμίδου Πατακιά, Κώστας Νικούλις, Κωνσταντίνος Ελματζίογλου
Διάρκεια: 98’
Πέντε έφηβοι με τάση στην παραβατική συμπεριφορά, στήνουν μια ένοπλη ληστεία. Οι λόγοι που τους ώθησαν σε αυτήν τους την επιλογή πηγάζουν από την έντονη αγανάκτηση απέναντι σε μια κοινωνία που οικονομικά και κοινωνικά παραπαίει. Παρά τα ιδανικά που τους οδηγούν σε μια τέτοια πράξη, ο ανθρώπινός τους χαρακτήρας όπως και η αναπόφευκτη σύγκρουσή τους με ένα σύστημα που θα τους κατακρημνίσει, θα οδηγήσει τις πράξεις τους πέρα από κάθε έλεγχο. Ο Γιάνναρης είναι εμφανώς «αγριεμένος» και ολίγον τι πεσιμιστής όσον αφορά στους ονειροπόλους του σήμερα. Απεικονίζει ιδέες (πολιτικές και μη) όπως και συναισθήματα με οξύτητα και επιχειρεί να στήσει ένα δοκίμιο σε σχέση με τη γέννηση της βίας. Αυτό, από την άλλη, δε σημαίνει πως είναι πάντα δόκιμη η ρητορική του, αφού συχνά καταλήγει σε αυθαίρετα ή ενίοτε δοκιμασμένα συμπεράσματα. Είναι, όμως, αυτό κάτι που τη ρίχνει στη μετριότητα; Κι όμως, όχι, παραμένει καυστικό και ζωντανό, παρά τα όσα έχουμε ξαναδεί σε αντίστοιχες ταινίες. Μια ευχάριστη επιστροφή στα κινηματογραφικά δρώμενα από έναν πολύ σημαντικό Έλληνα σκηνοθέτη.
Πρακτοράτζα (The Brothers Grimsby) *****
ΗΠΑ, 2016, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Louis Leterrier
Πρωταγωνιστούν: Sacha Baron Cohen, Mark Strong, Penélope Cruz
Διάρκεια: 82’
Και ενώ ετοιμάζεται να ξεκινήσει την επόμενη, άκρως επικίνδυνη αποστολή του, ο πράκτορας Sebastian έρχεται σε επαφή με έναν άλλο, πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο: τον εδώ και 28 χρόνια χαμένο αδερφό του, Nobby. Ο οποίος Nobby κάθε άλλο παρά διακριτικός είναι. Άξεστος και χουλιγκάνος, τον αναζητά, απειλώντας να καταστρέψει την έκβαση της αποστολής του. Σε σημεία όντως το χιούμορ του Cohen σε κάνει να γελάς για μια ακόμα φορά, αλλά σε σχέση με το Da Ali G Show και το Borat (θεωρώ ότι το Bruno είναι το κατώτερο σημείο της καριέρας του) υστερεί. Οι ατάκες δε μοιάζουν τόσο καυστικές, η σόκιν πλευρά δείχνει να έχει χάσει έστω και μερικώς την αιχμή της και η Rebel Wilson εκνευρίζει. Πιο πολύ για αμερικάνικη κωμωδία μοιάζει παρά για δημιουργία του Cohen.
Θεοί της Αιγύπτου (Gods of Egypt) *1/2****
ΗΠΑ, 2016, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Alex Proyas
Πρωταγωνιστούν: Gerard Butler, Brenton Thwaites, Nikolaj Coster-Waldau
Διάρκεια: 100’
Στην Αρχαία Αίγυπτο, ο θνητός ήρωας Bek καλείται να σώσει τον κόσμο από την επικείμενη καταστροφή του. Για να το καταφέρει αυτό, πρέπει να ζητήσει τη βοήθεια του θεού Χόρους και να συνάψει μαζί του μια συμμαχία ενάντια στο θεό Όσιρι, ο οποίος έχει σφετεριστεί την κυριαρχία της Αιγύπτου. Μια μάχη που θα περάσει τα όρια της ζωής και θα κρίνει το μέλλον της ανθρωπότητας. Εντυπωσιακή συσκευασία σε ένα ξερό και κάπως ταγγισμένο ποπ κορν που τρώγεται μηχανικά και μετά το τέλος της προβολής δε μένει και τίποτα. Εκτός από τις γελοιότερες σκηνές που πάνε καρφί για διακωμώδηση. Ρε Proyas, έχεις κάνει και ένα Κοράκι και ένα Dark City…
Marketa Lazarová
Τσεχοσλοβακία, 1967, Ασπρόμαυρο
Σκηνοθεσία: František Vláčil
Πρωταγωνιστούν: Magda Vášáryová, Josef Kemr, František Velecký
Διάρκεια: 162’
Το απόλυτο αριστούργημα που κυκλοφόρησε ποτέ από την Τσεχία επανέρχεται στους κινηματογράφους. Όταν το Νέο Κύμα του Ανατολικού Μπλοκ συναντά το ιστορικό έπος με άψογη ισορροπία και καταλήγει να είναι ένας αιώνιος ύμνος στη φύση, στην ανθρώπινη πάλη οιασδήποτε φύσεως (θρησκευτικής, συναισθηματικής, εξουσίας). Η ιστορική μάχη ανάμεσα στις κάστες, στον παγανισμό και τον χριστιανισμό λεπτοδουλεύονται γεμάτες ευρήματα και μυστηριακή θέλξη από τα χέρια του «μάγιστρου» František Vláčil. Τα αδέρφια Mikolas και Adam πραγματοποιούν ληστείες για τον πατέρα τους, Kozlik. Θα απαγάγουν έναν νεαρό Γερμανό αλλά δυστυχώς ο πατέρας του θα αποδράσει και θα αναγγείλει το περιστατικό στον βασιλιά, ο οποίος θα κηρύξει τη σύγκρουση με τον Kozlik. Ο δεύτερος, αναζητώντας συμμάχους θα καταφύγει στον Lazar, ο οποίος, αφού αρνηθεί, θα δει την κόρη του, Marketa να απαγάγεται από τον Mikolas. Η σύγκρουση θα είναι αιματηρή και δίχως προηγούμενο. Μια πραγματική μυσταγωγία και, σε προσωπικό επίπεδο, μια από τις 10 σπουδαιότερες ταινίες που παρακολούθησα στη ζωή μου.
Το Δάσος (The Forest) 1/2*****
ΗΠΑ, 2015, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Jason Zada
Πρωταγωνιστούν: Natalie Dormer, Taylor Kinney, Yukiyoshi Ozawa
Διάρκεια: 93’
Η Αμερικανίδα Sarah αναζητά την αδερφή της της οποίας η τύχη αγνοείται από τότε που χάθηκε στο δάσος της Aokigahara, γνωστού για τις πολυάριθμες αυτοκτονίες που πραγματοποιούνται εκεί. Όσο και να προσπαθούν να την εμποδίσουν από το να εισέλθει στα άδυτα του δάσους στους πρόποδες του βουνού Fuji, εκείνη δεν αλλάζει γνώμη. Αυτή της η επιλογή θα της κοστίσει, καθώς τα πνεύματα των αυτοχείρων ζητάνε εκδίκηση από τους ζωντανούς. Δείτε το ντοκιμαντέρ του Vice για το εν λόγω δάσος, ακούστε τα ομώνυμα album από Harakiri For The Sky και Flowers For Body Snatchers αλλά αυτή την ταινία μην τη δείτε. Όχι μόνο επειδή είναι μια κακή και καθόλου τρομακτική ταινία «τρόμου», αλλά και επειδή δείχνει πλήρη ασέβεια σε όσους έχασαν τη ζωή τους σε αυτό το δάσος μην αντέχοντας άλλο τη ζωή. Προς τους ιθύνοντες λοιπόν: ΝΤΡΟΠΗ ΣΑΣ. (0,5/5)