Είναι Κυριακή μεσημέρι και στο πικάπ μετά από τα λίγα δευτερόλεπτα του γλυκού «χρούτσου χρούτσου» της βελόνας, ακούγεται η μελωδία του “Sunday Morning” που καθαρίζει αισθητά τον ουρανό της βαρύθυμης κυριακάτικης διάθεσης. Ο αναλογικός κόσμος συνδέεται με τον ψηφιακό, το usb stick γεμίζει με μία ντουζίνα τραγούδια, έτοιμο πια να ταξιδέψει μέχρι τα στενά της Πλάκας. Ενώ κατεβαίνω την Ανδριανού, βλέπω χαρούμενα ζευγάρια και ολόκληρες οικογένειες με ακόμη πιο χαρούμενα μικρά παιδιά, απλά και μόνο γιατί κάνουν βόλτα με ένα παγωτό στο χέρι. Στέκομαι για λίγο στην Ανδριανού ακούγοντας έναν πλανόδιο μουσικό που διασκευάζει Beatles στην κλασική κιθάρα, μέχρι να συνεχίσω το δρόμο μου, να στρίψω στον μικρό πεζόδρομο της Χιλλ και να κατέβω τη μικρή σκάλα που θα με οδηγήσει σε ένα υπόγειο.
Το στικάκι βρίσκει τη θέση του, βάζω τα ακουστικά, καλησπερίζω τους ακροατές του Spam Radio και μαζί ακούμε το “Sunday Morning”, και μετά το “I’m Waiting for the Man”, και μετά τα υπόλοιπα τραγούδια της «Μπανάνας». Μία ώρα αργότερα η εκπομπή τελειώνει κι ενώ ακολουθώ την ίδια διαδρομή με προηγουμένως, προς την αντίθετη όμως κατεύθυνση, έχει αρχίσει να νυχτώνει και σκέφτομαι που αλλού θα είχα την ευκαιρία να παίξω ολόκληρο για να το ακούσουν κάποιοι συντονισμένοι από το δικό τους χώρο (ή μικρόκοσμο, αν προτιμάτε) το -κατά τη γνώμη μου- καλύτερο album όλων των εποχών, και πλέον η βαρύθυμη κυριακάτικη διάθεση έχει εξαφανιστεί. Γιατί ένα free form web φοιτητικό ραδιόφωνο μπορεί να υπάρξει ιδανική συντροφιά, είτε βρίσκεσαι πίσω από το μικρόφωνο, είτε μπροστά από τα ηχεία του υπολογιστή σου και εμείς οι «Παντειακοί» το ξέρουμε πολύ καλά.
«To Spam ξεκίνησε την ακαδημαϊκή χρονιά 2008-2009 από μια ιδέα της Μαριέττας Χριστοπούλου, φοιτήτριας τότε», λέει η καθηγήτρια του Τμήματος, Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, Μαρίνα Ρήγου και υπεύθυνη για το Spam Radio. «Οι φοιτητές του Τμήματος Επικοινωνίας Μέσων και Πολιτισμού ήδη από το 2003 είχαν τη δυνατότητα να κάνουν ραδιοφωνικές εκπομπές. Η μία ήταν στην ΕΡΤ, οι “Ραδιουργίες”, με πρωτοβουλία του Μιχάλη Κυριακίδη, δημοσιογράφου και σήμερα αντιπροέδρου του 9,84, που την εποχή εκείνη δίδασκε στο Εργαστήριο Δημοσιογραφίας του Τμήματος. Η άλλη εκπομπή ήταν στον Flash, η “Χρωμοκρατία”, με πρωτοβουλία δική μου. Ήταν άνοιξη, είχε τελειώσει η εκπομπή “Ραδιουργίες” και οι συντελεστές της, δηλαδή η Μαριέττα και ο Δημήτρης Πεττάκος, φοιτητής κι εκείνος, σήμερα δημοσιογράφος και ειδικός σε θέματα τεχνολογίας, συζητώντας για τη συνέχεια με τον Μιχάλη υιοθέτησαν την ιδέα δημιουργίας ενός webradio. Η ιδέα έγινε πράξη και το Spam εξέπεμψε αρχικά από το Πάντειο και αργότερα, όταν έγινε το ραδιοτηλεοπτικό στούντιο του Τμήματος, μεταφέρθηκε στις νέες εγκαταστάσεις. Η Μαριέττα κι ο Δημήτρης είχαν την ευθύνη της διεύθυνσης του προγράμματος. Ο Μιχάλης είχε τη γενική εποπτεία-διεύθυνση κι όταν έφυγε ανέλαβα εγώ. Ωστόσο, δεν παρεμβαίνουμε παρά μόνο σε πολύ σημαντικά θεσμικά θέματα».
Πράγματι, η φιλοσοφία του Spam Radio είναι αυτό που λέμε DIY: οποιοσδήποτε φοιτητής του τμήματος, αλλά και του Παντείου γενικότερα, έχει την ευκαιρία να κάνει εκπομπή χωρίς εξωτερικές καθοδηγήσεις και παρεμβολές. Διαλέγεις τη μουσική σου, αναλαμβάνεις την κονσόλα και «κάνεις τη φάση σου». «Πραγματικά θεωρώ πως είναι ένα από τα καλύτερα projects που θα μπορούσε ένα πανεπιστήμιο να παρέχει στους φοιτητές του. Η όλη DIY λογική του ραδιοφωνικού studio, όπου εσύ είσαι υπεύθυνος για τα πάντα, από την κονσόλα μέχρι και την δομή της εκπομπής, σε προϊδεάζει κατά κάποιο τρόπο για τις απαιτήσεις της μετέπειτα -μακάρι- δουλειάς σου. Έχεις δηλαδή πολλές υποχρεώσεις», λέει ο Χρήστος Δανιηλίδης, από το ραδιοφωνικό ντουέτο Overnight Parasites (μπορείτε να τους ακούτε κάθε Δευτέρα 8-10 μ.μ.). Και τονίζει: «Έχεις όμως και ελευθερία κινήσεων όσον αφορά την εκπομπή σου».
Overnight Parasites επί το έργον.
Γιατί DIY σημαίνει πρώτα απ’ όλα ελευθερία. Ωστόσο, τα πράγματα ακόμη κι όταν είναι όμορφα δεν είναι πάντα ρόδινα και δεν παύουν να υπάρχουν μικρότερες ή μεγαλύτερες δυσκολίες. «Προφανώς και το DIY είναι ο διασκεδαστικότερος τρόπος να κάνεις ραδιόφωνο. Βέβαια, από την άλλη το θέμα της ευκολίας είναι αρκετά αμφιλεγόμενο λόγω αδυναμιών που έχουν να κάνουν με τον εξοπλισμό και την τεχνική υποστήριξη, θέματα τα οποία καλούμαστε να λύσουμε μόνοι μας» λέει με ειλικρίνεια η Δανάη Λύρατζη, παραγωγός στην εκπομπή A-Cover. Ας μην κοροϊδευόμαστε, δεν γίνεται να μην «ξενερώνουμε» όταν συμβαίνει κάποιο «βραχυκύκλωμα» και οπωσδήποτε, όλοι όσοι αγαπάμε το Spam και το ζούμε από μέσα, ονειρευόμαστε κάθε φορά που μπαίνουμε στο studio να είχαμε καλύτερες εγκαταστάσεις ή τουλάχιστον, καλύτερα μικρόφωνα. Βέβαια, μετά από λίγο πιάνεις τον εαυτό σου να σκέφτεται ότι do it yourself και τα πάντα στην εντέλεια δεν πάνε μαζί, οπότε βρίσκεις και μία μικρή γοητεία σε όλα αυτά τα εμπόδια.
Η φιλοσοφία του Spam Radio είναι DIY: οποιοσδήποτε φοιτητής του τμήματος, αλλά και του Παντείου γενικότερα, έχει την ευκαιρία να κάνει εκπομπή χωρίς εξωτερικές καθοδηγήσεις και παρεμβολές. Διαλέγεις τη μουσική, αναλαμβάνεις την κονσόλα και «κάνεις τη φάση σου».
Δύο είναι τα κομμάτια που έχω άρρηκτα συνδεδεμένα με το Spam: το “How Soon Is Now?” των Smiths και το “Radioactivity” των Kraftwerk. Το πρώτο γιατί είναι το σήμα της ομώνυμης εκπομπής μου (κάθε Κυριακή 5-6 μ.μ.) και κάθε φορά, πλέον, που το ακούω όπου κι αν βρίσκομαι, με πιάνει μία γλυκιά αγωνία και ασυνείδητα, περνάω τα αόρατα ακουστικά στα αυτιά και ξεροβήχω ελαφρά πριν ανοίξω το αόρατο μικρόφωνο. Το δεύτερο, γιατί από εκεί, κάπως «από σπόντα» ξεκίνησα πριν περίπου τρία χρόνια την πρώτη μου ομώνυμη εκπομπή. Ένας φίλος με κάλεσε για πλάκα στην (τότε) jazz εκπομπή του, για «να δω πως είναι». Για πλάκα πάλι, η επίσκεψη κατέληξε σε μία από κοινού εκπομπή εκείνη τη φορά. Και από την επόμενη εβδομάδα, η εκπομπή άλλαξε μουσικό χαρακτήρα και ξεκινούσε με το χαιρετισμό: «Καλώς ήρθατε στην εκπομπή Radioactivity με την Ελένη Τζαννάτου και τον Χρήστο Κουμαραδιό» με το γνωστό ραδιοφωνικό κολπάκι της εν’ αλλάξ εκφοράς των ονομάτων ο ενός του άλλου.
Τα τυχαία είναι τα καλύτερα, έτσι δε λένε; Κάπως έτσι ήρθαν τα πράγματα και για τους Overnight Parasites: «Ο τρόπος με τον οποίο ξεκινήσαμε την εκπομπή με τον Ρέππα είναι κατά κάποιο τρόπο αστείος και ίσως μια συνομωσία του Σύμπαντος. Κατά κύριο λόγο ευθύνεται ο κ. Σκαρπέλος που στο μάθημα του οπτικού πολιτισμού, ανάμεσα από τα slides του power point έβαζε Sabbath και Led Zeppelin. Δεν ήθελε και πολύ και μέσα σε λίγο καιρό είχαμε την εκπομπή “Overnight Parasites’’». Ας είναι καλά το web radio του Παντείου: «Το Spam είναι η έξτρα εμπειρία που δεν μπορείς να αποκτήσεις πουθενά αλλού και σε συνοδεύει στα φοιτητικά σου χρόνια. Σίγουρα η σχολή δεν θα είχε τόσο ενδιαφέρον χωρίς το ραδιοφωνικό του πρόσωπο!», συμπληρώνει και ο Παναγιώτης Ρέππας.
Artwork: Κωνσταντίνος Αγιώτης
Το μαγικό που καταφέρνει το ραδιόφωνο όταν βρίσκεσαι πίσω από τα μικρόφωνα είναι ότι σε κάνει να ξεχνιέσαι και μπορεί μέσα σε λίγη ώρα να μετατρέψει μία ζόρικη μέρα σε…perfect day που θα έλεγε κι ο Lou (όχι της «Μπανάνας» αλλά του “Transformer”). Όσους το μικρόβιο τους τρώει και δεν έχουν ακόμη τη δυνατότητα να είναι στα FM που ενδεχομένως ονειρεύονται μια μέρα ή πολύ απλά, ακόμη το ψάχνουν και θέλουν να το κάνουν για την πλάκα τους, αλλά και για όσους θέλουν να ακούσουν όλους αυτούς (ή μάλλον, όλους εμάς) το Spam Radio είναι αυτή τη στιγμή το πιο πολλά υποσχόμενο φοιτητικό ραδιοφωνικό βήμα. Ας μην γκρινιάζουμε, αν δεν είχαμε και τα στραβά μας δεν θα είχε την πλάκα του DIY. Να το πούμε αλλιώς, αυτό που έχει τελικά σημασία είναι η ίδια η αίσθηση του ραδιοφώνου. Όπως έλεγε κάποτε και ο Hunter S. Thompson, «μερικά βράδια ένα αμάξι χωρίς βενζίνη μπορεί να τρέξει για άλλα 50 μίλια αν παίζει δυνατά η σωστή μουσική στο ραδιόφωνο».