O Ράεντ Γιασίν ζει στη Βηρυτό και στο Βερολίνο. Είναι εικαστικός και μουσικός και έχει εκφράσει επανειλημμένα τις οικολογικές του ανησυχίες μέσω των project του. Τον συνάντησα στις αρχές Μαρτίου, τότε που ο κορωνοϊός είχε ήδη κάνει την εμφάνισή του στην Ελλάδα αλλά ήταν αδύνατο να προβλέψουμε τις ραγδαίες εξελίξεις που οδήγησαν και στην αναστολή της πρεμιέρας του The Sea Between My Soul στο πλαίσιο των προληπτικών μέτρων για τη δημόσια υγεία.
Τότε ο Ράεντ Γιασίν επέστρεφε στην Αθήνα για να παρουσιάσει το The Sea Between My Soul, με στοιχεία θεάτρου και εικαστικής εγκατάστασης όπως λέει ο ίδιος.
Ένα ροκ μιούζικαλ όπου ταριχευμένα ζώα καταλαμβάνουν τη σκηνή και τραγουδούν για τη μακρά ιστορία θανάτων και φόνων στη Μεσόγειο. Τα ταριχευμένα ζώα, που εμφανίζονται να τραγουδούν επί σκηνής εμψυχωμένα από τη φωνή του Άλαν Μπίσοπ (από τους Sun City Girls), δρουν ως μάρτυρες του θανάτου τους, ως ενσαρκώσεις του ίδιου του θανάτου και ως αφηγητές της αδιάκοπα βίαιης πραγματικότητας.
Η παραγωγή ήταν προγραμματισμένη να κάνει πρεμιέρα στις 13 Μαρτίου 2020 και αναβλήθηκε λόγω της απαγόρευσης θεαμάτων με φυσική παρουσία θεατών. Τον Σεπτέμβριο του 2020 ξαναστήθηκε στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης και κινηματογραφήθηκε, ειδικά για προβολή στο ψηφιακό περιβάλλον. Στην κινηματογράφηση, σε σκηνοθεσία Χρήστου Σαρρή, χρησιμοποιήθηκαν αναμορφικοί φακοί για να ζωντανέψουν οι πρωταγωνιστές και να ακουστεί καλύτερα η φωνή τους. Επιλέχθηκε αργή κίνηση κάμερας, για να δοθεί έμφαση στην «ακινησία» της σκηνής, αλλά και μια σινεμασκόπ ψευδαίσθηση.
Τώρα το ροκ μιούζικαλ μαύρου χιούμορ κάνει παγκόσμια πρεμιέρα, στις 20 Δεκεμβρίου, στο YouTube Channel του Ιδρύματος Ωνάση.
Αυτή ήταν η συζήτηση που κάναμε με τον δημιουργό στις αρχές Μαρτίου.
Ο τίτλος “The sea between my soul” πώς προέκυψε; Δηλώνει αυτό το between μια ψυχή διαιρεμένη; Ναι καταλαβαίνω ότι προκαλεί σύγχυση ο τίτλος γιατί σαφώς γραμματικά δεν είναι σωστός αφού το between χρησιμοποιείται για να δηλώσει τη θέση ανάμεσα σε δύο πράγματα. Κατά κάποιο τρόπο εκφράζω την απογοήτευση και την πικρία που νιώθεις όταν κάποιος προδίδει την εμπιστοσύνη που του έδειξες και κόβει την καρδιά σου στα δύο.
Ποια είναι η θάλασσα του τίτλου; Η Μεσόγειος. Κατάγομαι από τον Λίβανο, το project κάνει πρεμιέρα στην Αθήνα. Η Μεσόγειος εδώ και χιλιετίες από θάλασσα μετατρέπεται σε έδαφος, σε μια γη γεμάτη νεκρούς, θύματα πολέμων ή ανθρώπων που προσπαθούν να ξεφύγουν προς τη ζωή. Το βλέπουμε τόσο έντονα τώρα με την προσφυγική κρίση. Τους νεκρούς τους θάβουμε στη γη, με τόσους νεκρούς στη Μεσόγειο είναι σαν η θάλασσα αυτή έχει αλλάξει σύσταση.
Παρακολουθείτε τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών στην Ελλάδα; Ναι και είναι πολύ οδυνηρό όλο αυτό. Οι πρόσφυγες, ανεξαρτήτως καταγωγής, πρέπει να γίνονται αποδεχτοί και να μη στερούνται φροντίδας. Εάν τα πράγματα δεν ήταν τόσο δύσκολα στις χώρες τους, εάν δεν προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τον θάνατο δεν θα ξεκινούσαν να μπουν σε τόσο ακραία επικίνδυνες καταστάσεις. Άλλωστε οι χώρες έχουν υπογράψει τις Συνθήκες για τα δικαιώματα των προσφύγων και οφείλουν να τις σεβαστούν. Και φυσικά πρέπει παράλληλα να σταματήσουμε τις αιτίες που προκαλούν τη προσφυγιά, τους πολέμους ή όποια άλλη αιτία.
Στο “The sea between my soul” πρωταγωνιστές είναι ταριχευμένα ζώα. Γιατί; Εμείς οι άνθρωποι καταστρέψαμε αυτό τον τόπο και είμαστε υπεύθυνοι για τα δεινά που μας βρίσκουν. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι απέτυχαν και δεν ξέρω πόσο χρόνο έχουμε ακόμη ως είδος σε αυτό τον πλανήτη.
«Δεν θέλω να ακουστώ ακραία πεσιμιστής αλλά βλέπω ότι πάντα αυτό τον πλανήτη τον κυβερνούσαν και τον κυβερνούν οι ανάξιοι και παράλληλα ο μισός, τουλάχιστον, πλανήτης τους υποστηρίζει. Αυτό είναι το μεγαλύτερο μας πρόβλημα».
Έχετε ελπίδα ότι μπορούμε να αναστρέψουμε την κατάσταση; Δεν θέλω να ακουστώ ακραία πεσιμιστής αλλά βλέπω ότι πάντα αυτό τον πλανήτη τον κυβερνούσαν και τον κυβερνούν οι ανάξιοι και παράλληλα ο μισός, τουλάχιστον, πλανήτης τους υποστηρίζει. Αυτό είναι το μεγαλύτερο μας πρόβλημα. Έχουμε αποτύχει. Δεν ξέρω αν μπορεί κάτι να μας δώσει ελπίδα ή να ανανεώσει τον κύκλο ζωής μας. Η περιβαλλοντική κρίση, η υπερθέρμανση του πλανήτη δεν είναι ανέκδοτα. Πριν 40 χρόνια δεν ήταν εμφανές πόσο τεράστια είναι αυτά τα ζητήματα. Πλέον όλα αυτά γίνονται μπροστά στα μάτια μας, η άνοδος της θερμοκρασίας, οι καταστροφικές πυρκαγιές, τα είδη που εξαφανίζονται.
Γι’ αυτό λοιπόν ο λόγος στα ζώα; Όχι ακριβώς. Αν ανατρέξεις στους μύθους από κάθε γωνιά της γης πολλές φορές τα ζώα χρησιμοποιούνταν ως η φωνή της σοφίας. Επίσης ήθελα μια κάπως χιουμοριστική προσέγγιση. Τώρα βέβαια ακούγομαι πολύ σκοτεινός γιατί βλέπω ειδήσεις και πώς να ξεφύγεις από τις εικόνες που έχουμε δει από τις αρχές τις χρονιάς όπως οι πρόσφυγες, ο κορονοϊός, οι πυρκαγιές της Αυστραλίας και τόσα άλλα προβλήματα. Επίσης, προέρχομαι από τον Λίβανο, εδώ και 4,5 μήνες ο λαός έχει βγει στους δρόμους διαδηλώνοντας αλλά οι κυβερνώντες κάνουν σαν να μην συμβαίνει τίποτα. Είναι γελοίο αυτό και σε κάνει να αναρωτιέσαι αν η δημοκρατία ή οι ειρηνικές πορείες έχουν κάποιο νόημα απέναντι στο διεφθαρμένο σύστημα και μήπως θα έπρεπε να αλλάξουμε τη στρατηγική μας ή την κλιμάκωση της διαμαρτυρίας μας. Αυτή η ερώτηση έρχεται γιατί η αλλαγή είναι αναγκαία αλλά δεν πραγματοποιείται. Όταν ελπίζεις στην αλλαγή αλλά όλοι σε απογοητεύουν τότε νιώθεις κατάθλιψη. Έχω ελπίδα όχι στους ανθρώπους αλλά στα ζώα. Θεωρώ ότι τα ζώα θα μας βοηθήσουν. Για παράδειγμα ανακαλύπτουμε πόσο μεγάλο ρόλο μπορούν να παίξουν τα έντομα στην αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Γιατί όμως ταριχευμένα ζώα; Επειδή ήθελα να φέρω το κοινό αντιμέτωπο με τον πραγματικό θάνατο, όχι την αναπαράστασή του. Είναι νεκρά ζώα που μιλούν για τον θάνατο, για το πώς πέθαναν, για το πώς είναι όχι ο θάνατος μετά την ζωή αλλά ο θάνατος μετά τον θάνατο.
Όλα γίνονται με ταχείς ρυθμούς. Ο 21ος αιώνας είναι πάρα πολύ γρήγορος».
Ζούμε λες και δε θα πεθάνουμε ποτέ; Ο θάνατος είναι μια φυσική κατάσταση. Είναι μια αδιαμφισβήτητη αλήθεια. Υπάρχει θάνατος αλλά η ανθρωπότητα επιβιώνει.
Όμως ζούμε σε εποχή ακραίας βίας που προκαλεί θάνατο. Στις φωτιές της Αυστραλίας πέθαναν 500.000.000 ζώα. Ισχύει ότι υπάρχει έντονη κλιμάκωση. Είναι η εποχή. Όλα γίνονται με ταχείς ρυθμούς. Ο 21ος αιώνας είναι πάρα πολύ γρήγορος. Όλα γίνονται ακραία γρήγορα. Ο κορονοϊός εξαπλώνεται ταχύτατα γιατί ταξιδεύουμε. Είναι η εποχή μας.
Ο ρυθμός της εποχής μας ξεπερνάει τον βιολογικό μας ρυθμό; Εξαρτάται πού ζούμε. Πάντως ο κοινός άνθρωπος δεν έχει αντιληφθεί ακόμη τι γίνεται με τις εξελίξεις στην βιοτεχνολογία. Τώρα πια επεμβαίνουμε και στη γενετική, από τη μια μπορούμε να αποφύγουμε μια σειρά ασθενειών αλλά επίσης μπορούμε να διαλέξουμε το φύλο του παιδιού ή το χρώμα των ματιών του. Το θέμα είναι οι επιλογές από την στιγμή που πλέον έχουμε τις δυνατότητες. Και αλλάζουμε συνεχώς. Θα μπορούν οι επόμενες γενιές να απομνημονεύουν τηλεφωνικά νούμερα; Οι γονείς μου ήξεραν απέξω 50 διαφορετικά τηλέφωνα.
Όπως και να ‘χει όμως ο θάνατος είναι κάτι που θα συμβεί σε όλους. Ασφαλώς. Και στο The Sea Between my Soul θέλω να μιλήσω για τον θάνατο από πολλές διαφορετικές οπτικές και να τον παρουσιάσω ως μια «κατάσταση ύπαρξης».
Είπατε πώς έχετε εναποθέσει τις ελπίδες σας στα ζώα. Στην Τέχνη; Είμαι κάπως σκεπτικιστής απέναντι στην Τέχνη. Είμαι ο ίδιος εικαστικός και μουσικός αλλά όπως είναι τώρα ο κόσμος της τέχνης δεν μου εμπνέει εμπιστοσύνη. Υπάρχει πολλή αυτοαναφορικότητα και ταυτόχρονα υπάρχει το κυνήγι της δόξας, αρχίζει να μοιάζει με τον χώρο της μόδας. Καταλαβαίνω ότι πάντα οι καλλιτέχνες έχουν ναρκισσιστικά στοιχεία αλλά πρέπει να αναφέρονται στην κοινωνία και όχι στον εαυτό τους. Υπάρχουν σαφώς κινήματα που αντιστέκονται σε όλο αυτό το ρεύμα. Όμως έχω περισσότερη πίστη στη μουσική.