Αυτό το νιχιλιστικό γουέστερν δωματίου, που ήρθε αμέσως μετά το Django ο Τιμωρός και στο οποίο η Τζένιφερ Τζέισον Λι τρώει αρκετό ξύλο, αλλά έχει και τον καλύτερο ρόλο της καριέρας της, ήταν για κάποιους αιτία προσωρινού χωρισμού από τον Κουέντιν Ταραντίνο. Παγιδεύοντας 8 άδοξους μπάσταρδους σε μια χιονισμένη καλύβα, τους τοποθετεί σε ένα Tarantino’s Words With Friends challenge από το οποίο είναι σαφές ότι οι περισσότεροι -αν όχι όλοι- δε θα φύγουν ζωντανοί. Γενναιόδωρη σε διάρκεια, πλούσια σε διάλογο κι ακόμα πιο πλούσια σε δηλητήριο, η ταινία προσπερνάει το μύθο των παραδοσιακών γουέστερν για κάτι πιο γκραν γκινιόλ και πολιτικοποιημένο, που όμως απαιτεί υπομονή και την προϋπόθεση ότι ο θεατής μπορεί να συμπαθήσει τα κατακάθια του ταραντινικού κινηματογραφικού σύμπαντος ακόμα κι όταν δεν είναι τόσο άμεσα κουλ.
Το παιχνίδι του Ταραντίνο με την Ιστορία, που ξεκίνησε με τους Άδωξους Μπάσταρδους κι ολοκληρώνεται (;) με το Κάποτε… στο Χόλιγουντ, κάνει μια στάση λίγο πριν τον αμερικάνικο εμφύλιο, με τον σκηνοθέτη να μετασχηματίζει την εμμονή του με τα σπαγγέτι γουέστερν (ειδικά του Ιταλού Σέρτζιο Κορμπούτσι, στου οποίου το Django βασίζεται αυτή η ταινία) σε φαντασίωση εκδίκησης για το ένοχο παρελθόν της Αμερικής με την σκλαβιά. Όλο το αίμα, η στυλιζαρισμένη βία, οι exploitation αναφορές και τα λεκτικά ακροβατικά δεν αναιρούν το γεγονός ότι είναι η πιο αφηγηματικά συμβατική ταινία του Ταραντίνο – αλλά είναι ακριβώς το αίμα, η στυλιζαρισμένη βία, οι exploitation αναφορές και τα λεκτικά ακροβατικά που την κάνουν απολαυστική.
Παράπλευρη απώλεια της επανεκτίμησης της δουλειάς του Ταραντίνο με όρους 2019 και μάλλον η πιο αδικημένη ταινία του (βέβαια τι να πει και το Planet Terror του Ρόμπερτ Ροντρίγκεζ, το δεύτερο μέρος του ψευδο-ρετρό πειράματος Grindhouse από το οποίο προέκυψαν οι δύο αυτές ταινίες το μακρινό και αθώο 2007), το Death Proof δεν προσφέρει πολλά σαν διασκεδαστική αντιστροφή ρόλων πέρα από γυναίκες να μιλάνε – και να οδηγούν – σαν άντρες. Αλλά ας μας κοιτάξει κάποιος στα μάτια (οριστε, τα ζωγραφίζουμε κιόλας → (ο.ο)) και ας μας πει ότι έχει περάσει πολλές φορές καλύτερα στο σινεμά από όταν έβλεπε το κυνηγητό με τα αυτοκίνητα στο τέλος.
Η ταινία-ασανσέρ αυτής και κάθε παρόμοιας λίστας, πιστεύουμε, αφού ο διχασμός μεταξύ νοσταλγίας και καθήκοντος μπορεί να τη φέρει άνετα σε οποιαδήποτε θέση, είτε ψηλή είτε χαμηλή. Ο Ταραντίνο έκανε καλύτερες ταινίες στην καριέρα του, αλλά το αυτομάτως καλτ ντεμπούτο του έβαλε τους σπόρους που θα άλλαζαν ολοκληρωτικά το σινεμά τη δεκαετία του ’90 (κι όλες τις δεκαετίες που ακολούθησαν) κι ανακοίνωσε με τον πιο once in a lifetime τρόπο την άφιξη ενός πρωτοφανούς ταλέντου, που προτεραιότητά του σε μια ταινία για πέντε ληστές που μαζεύονται σε μια αποθήκη για να βρουν ποιος είναι το καρφί που τους χάλασε τη δουλειά ήταν η ανάλυση του “Like A Virgin” της Madonna και η πολιτική των φιλοδωρημάτων. Στη συνέχεια κάποιος έχασε το αυτί του, εμείς χάσαμε το μυαλό μας και παραμένουμε από τότε stuck in the middle με τον Ταραντίνο.
Πριν βάλει στα favorite contacts του τον Μπραντ Πιτ και τον ΝτιΚάπριο, ο Ταραντινό απολάμβανε να ξεσκονίζει την καριέρα ημι-ξεχασμένων σταρ (βλ. Τραβόλτα), συνήθεια που κορυφώνεται με την πρωταγωνιστική παρουσία της πρώτης κυρίας του blaxploitation, Παμ Γκριρ, σε αυτή την αβάσταχτα cool και στυλάτη μεταφορά του βιβλίου Rum Punch του Έλμορ Λέοναρντ. Το Τζάκι Μπράουν έχει αναγεννηθεί στο κινηματογραφικό Ίντερνετ τα τελευταία χρόνια ως top 3 Ταραντίνο, αλλά ήταν εντελώς παραγνωρισμένο την εποχή που κυκλοφόρησε, σε μεγάλο βαθμό λόγω της απουσίας των χαρακτηριστικών που τον έκαναν σταρ πίσω από την κάμερα (ακραία βία, επίθεση από ποπ αναφορές), αλλά και των μετά-Pulp Fiction κινήσεων του Ταραντίνο, που συμπεριλάμβαναν ατυχείς απόπειρες στην υποκριτική και μια απογοητευτική συμβολή στο σπονδυλωτό, κάκιστο Four Rooms. Η έξοδος του επίσης vintage και συναισθηματικού (!) Κάποτε… στο Χόλιγουντ αποτελεί ιδανική ευκαιρία για να το (ξανα)ανακαλύψετε.
Αν δεν είναι too obvious για τον Ταραντίνο να κλείσει άλλο ένα ιστορικό revenge fantasy με τη δήλωση «ίσως αυτό είναι το αριστούργημά μου», τότε δεν είναι too obvious και για εμάς να συμφωνήσουμε (εντάξει, είναι, αλλά επίσης είναι και Αύγουστος και το μυαλό είναι κλειστό για διακοπές.) Από την αγχωτική πρώτη σκηνή της ανάκρισης του αγρότη μέχρι την πύρινη κάθαρση του φινάλε, ο Ταραντίνο υποκλίνεται στην ανωτερότητα της μυθοπλασίας έναντι της ιστορικής αλήθειας και χρησιμοποιεί το ίδιο το σινεμά σαν όπλο και βάλσαμο σε μια εναλλακτική πραγματικότητα όπου κάθε σκηνή βίας υπακούει στους κανόνες των σπαγγέτι γουέστερν και οι πιο ειδεχθείς άνθρωποι όλων των εποχών παίρνουν αυτό που τους αξίζει ως κοινό ενώπιον του κοινού. Η ταινία μάς σύστησε, επίσης, τον Κριστόφ Βαλτς, που κέρδισε το πρώτο του Όσκαρ ενσαρκώνοντας έναν από τους πιο καλογραμμένους ταραντινικούς χαρακτήρες και παραμένει έκτοτε παγιδευμένος στο παράδοξο να είναι ανεκτός μόνο στις ταινίες του Ταραντίνο.
Πολλοί θεωρούν το Kill Bill δύο ταινίες (ίσως επειδή πλήρωσαν δύο φορές εισιτήριο για να τη δουν, βλακεία, αλλά δεν είμαστε τίποτα άλλο παρά πιόνια του Χόλιγουντ). Πολλοί κάνουν λάθος. Ένα οπερατικό, υπέρ-βίαιο έπος κομμένο στα δύο, φτιαγμένο από δανεικές κουλτούρες (το Vol. 1 είναι τόσο καρμπόν του Lady Snowblood που σώζεται μόνο από το ότι έχει συμβεί με τόση αγάπη) κι αφοσιωμένο στην οπτική –για αλλαγή από την προφορική– μαεστρία, το Kill Bill και η Νύφη (Ούμα Θέρμαν) δεν αφήνουν τίποτα όρθιο στη μετάβασή τους από την Δύση στην Ανατολή και από την πατριαρχία στο θηλυκό θρίαμβο.
Surprise! Ο τελευταίος Ταραντίνο είναι ο καλύτερος από τότε που ήταν ο καλύτερος (δηλαδή από το Pulp Fiction, για να κάνουμε σπόιλερ της πρώτης θέσης). Ένας τρυφερός –μέσα στην απίστευτη βία του φινάλε του– αποχαιρετισμός στην περίφημη «εποχή της αθωότητας», ένα crash course σε όλα εκείνα τα ποπ στοιχεία που έκαναν τον Ταραντίνο αυτό που έγινε στη συνέχεια, ένα buddy comedy με δύο από τους μεγαλύτερους σταρ του πλανήτη σε κορυφαία φόρμα κι ένα όμορφο αναμνηστικό της Σάρον Τέιτ (Μάργκο Ρόμπι) που για πρώτη φορά έχει την ευκαιρία να καταγραφεί στην ιστορία ως κάτι παραπάνω από αδικοχαμένο θύμα. Το καλοκαίρι του 1969 άλλαξαν τα πάντα στην αμερικάνικη κοινωνία (προσελήνωση, Γούντστοκ, Στόουνγουολ, Βιετνάμ, ο Νονός του Μάριο Πούζο) και ο τρόπος με τον οποίο ο Ταραντίνο κρατιέται λίγο ακόμα από αυτό στην ταινία στην οποία οδήγησε ολόκληρη η καριέρα του, είναι συγκινητικός και βαθιά ικανοποιητικός.
One film to rule them all. Ο υπάλληλος βίντεο κλαμπ που έμαθε πώς να κάνει σινεμά καταβροχθίζοντας αμέτρητες βιντεοκασέτες εν ώρα εργασίας κατέληξε με την μόλις δεύτερη ταινία του να ορίζει μια ολόκληρη βιομηχανία που δεν πίστευε την τύχη της. Το Pulp Fiction υπάρχει στο DNA σχεδόν κάθε μικρής ή μεγάλης δημοφιλούς ταινίας που γυρίστηκε τις τελευταίες δύo δεκαετίες, με την επιρροή του να αντηχεί σε είδη που ξεπερνούν τα προφανή και τα παράσημά του (το soundtrack, τον quotable διάλογο, τις αναφορές, το στυλ, το λαβύρινθο της αφήγησης, την αποθέωση της υποκουλτούρας) να αποτελούν Ιερό Δισκοπότηρο για τις γενιές δημιουργών που ακολούθησαν. Το μυθικό status του συγκρίνεται μόνο με το πόσο ανέγγιχτο παραμένει από το χρόνο. Ό,τι έστω κι ελάχιστα ενδιαφέρον βλέπουμε στην τηλεόραση από τη δεκαετία του ’90 οφείλεται στο Twin Peaks, ό,τι βλέπουμε στο σινεμά στο Pulp Fiction.
* Το 1995 έχασε το Όσκαρ Kαλύτερης Tαινίας από το Forrest Gump.