Τί είδαμε στα φετινά Queer Theatre Awards

Λίγα λεπτά μετά την έναρξη της έβδομης απονομής των Queer Theatre Awards, αναμένουμε να μάθουμε το νικητή του πρώτου βραβείου, Σκηνοθεσία σε Queer Παράσταση. Ο φάκελος περιέχει το αποτέλεσμα άλλης κατηγορίας, θυμίζοντας αμέσως το αντίστοιχο περιστατικό από τα Όσκαρ. Ίσως έλεγε κάποιος πως ό,τι περίπου θα μπορούσε να πάει στραβά σε μία τελετή βραβείων, πήγε. Η απονομή ξεκίνησε καθυστερημένα λόγω ενός απρόοπτου τεχνικού προβλήματος.

Λίγο μετά τα μισά της απονομής, την συμπαρουσιάστρια του Μίνωος Θεοχάρη, Νάντια Κοντογεώργη, αντικατέστησε ο Κωνσταντίνος Ασπιώτης, καθώς η ίδια αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το πόστο της για να προλάβει την εμφάνισή της στην παράσταση στο Θέατρο Παλλάς. Τίποτα από όλα αυτά, όμως, δεν κατάφερε να αφαιρέσει από την ουσιαστική και συμβολική σημασία της φετινής απονομής.

Τα περήφανα θεατρικά βραβεία, Queer Theatre Awards, ιδρύθηκαν το 2012 στα πρότυπα αντίστοιχων θεσμών του εξωτερικού και πραγματοποιούνται υπό την αιγίδα του Athens Pride. Στόχος τους είναι η προβολή και η ορατότητα των κουήρ θεματικών και χαρακτήρων στο ελληνικό θέατρο. 77 παραστάσεις ήταν υποψήφιες στη φετινή διοργάνωση, γεγονός αισιόδοξο για την ορατότητα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Αν αναλογιστούμε ότι οι 77 αυτές παραστάσεις αναδείχθηκαν από σύνολο περισσότερων από χίλιες συνολικά παραγωγές, βλέπουμε ότι υπάρχει πολύς δρόμος ακόμα.

Μεγάλη νικήτρια της βραδιάς αναδείχθηκε η παράσταση “Rotterdam”, σε σκηνοθεσία Μάριου Παναγιώτου, η οποία πραγματεύεται την ιστορία ενός τρανς άνδρα που κάνει coming out στην λεσβία σύντροφό του, με τρία βραβεία, μεταξύ των οποίων και το μεγάλο βραβείο της βραδιάς για την Queer Παράσταση της Χρονιάς.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Σε αντίθεση με ό,τι βλέπουμε να συμβαίνει συνήθως σε βραβεία υποκριτικής, στα Queer Theatre Awards οι κατηγορίες δεν υποκύπτουν στις συνήθεις αυστηρές διχοτομήσεις όσον αφορά το φύλο: γυναίκες βρίσκονται υποψήφιες σε ανδρικούς ρόλους και άνδρες σε γυναικείους, δηλαδή η επιλογή των υποψηφίων από την επιτροπή γίνεται με βάση το φύλο του χαρακτήρα και όχι του ηθοποιού. Το βραβείο Ερμηνείας σε ανδρικό ρόλο μοιράστηκε ανάμεσα σε δύο γυναίκες, την Ραφίκα Σαουίς (“Rotterdam”) και την Ελένη Στεργίου («Ο Καραφλομπέκατσος και η Σπυριδούλα»). Για τη σημασία τέτοιου είδους αντιπροσώπευσης, η Σαουίς ανέφερε πως: «πολλές φορές ερχόντουσαν δημοσιογράφοι και άνθρωποι του δημοσιογραφικού χώρου και φεύγανε στα μισά της παράστασης, λέγοντας ότι διαφωνούν με τους χαρακτήρες, με αυτό που προβάλλει η παράσταση και ήταν για εμάς ένα πολύ δύσκολο ταξίδι, ωστόσο πραγματικά ονειρεύομαι κάποια στιγμή η διαφορετικότητα να μην είναι διαφορετικότητα, αλλά να είναι κανονικότητα.»

Πέρα από τις κλασικές θεατρικές κατηγορίες ηθοποιίας, σκηνοθεσίας, σκηνογραφίας/ενδυματολογίας και μουσικής, υπήρχε και η ειδική κατηγορία Trans και Gender-Fluid Ορατότητα, η οποία βραβεύει παραστάσεις που αναδεικνύουν τρανς ρόλους, αλλά και το βραβείο Gender Fuck Αισθητικής, το οποίο αναγνωρίζει παραστάσεις που ανατρέπουν τις έμφυλες συμβάσεις και που από εδώ και στο εξής θα είναι αφιερωμένο στον Ζακ Κωστόπουλο. Το βραβείο κέρδισε η παράσταση «ΚΤΕΛ για Κρέστενα», μέσα από την οποία ο Ζακ εκπλήρωσε την επιθυμία του να ανέβει στη σκηνή του θεάτρου. 

Τα βραβεία ήταν διανθισμένα με αναφορές στο αμερικανικό σόου-φαινόμενο “RuPaul’s Drag Race”, του οποίου είναι ξεκάθαρα φαν η Νάντια Κοντογιώργη. (Ο συνδιοργανωτής των βραβείων Μανώλης Βαμβούνης είναι και διαχειριστής της ομάδας στο Facebook #dardanes – RuPaul’s Drag Race Greece). Η απονομή ξεκίνησε με μία χορογραφία voguing από την ομάδα του Rainbow Dance υπό τους ήχους του “Sissy That Walk” της Ru, κάτι που το κοινό φάνηκε να εκτιμά ιδιαίτερα.

Το ελληνικό drag δεν θα μπορούσε παρά να είναι παρόν: τα βραβεία παρέδιδε στους νικητές η Calypso, ενώ εντυπωσιακές περφόρμανς χάρισε η Marianah Grindr. Την τελετή εμπλούτισαν μερικές ακόμα από τις εκπροσώπους της νέας ελληνικής drag σκηνής: GingerΈλα, Vanessa Cardui, Aphrodite HGW, Socrates, UltraViolence, MohDonna, Lala Kolopi, Violetta, Nicole Nasty, αλλά και η «ιέρεια του καλτ», Άννα Γούλα-Βαρδινογιάννη, η drag περσόνα της εικαστικού Χαράς Κολαΐτη.

Η φετινή απονομή, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Θέατρο Πόρτα με σύνθημα “Act/REACT”, ήταν αφιερωμένη στον Ζακ Κωστόπουλο. Και πώς να μην ήταν άλλωστε; Ως Zackie Oh, υπήρξε μία από τις εμβληματικότερες φιγούρες της νέας αθηναϊκής drag σκηνής, ενεργός ακτιβιστής της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, περήφανα οροθετικός, αλλά δημοσιογράφος, ηθοποιός (στην πολλές φορές υποψήφια στα βραβεία παράσταση «ΚΤΕΛ για Κρέστενα») και κάθε χρόνο συνεργάτης των Queer Theatre Awards. Γι’ αυτό και, εκτός από μία γιορτή της κουήρ ορατότητας στο ελληνικό θέατρο, τα βραβεία φέτος αποτέλεσαν και ένα ηχηρό κάλεσμα για αυτοοργάνωση της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας και των συμμάχων της ενάντια στην ακροδεξιά, την ομοφοβία και την τρανσφοβία. «Όσο μπορούμε, ο καθένας από το πόστο μας, θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε, γιατί είναι ένας αγώνας δίκαιος και γιατί, όπως λέει ο Καζαντζάκης, πριν από το αυτί ήταν η φωνή. Με το φώναζε-φώναζε γεννήθηκε το αυτί. Εμείς λοιπόν θα φωνάζουμε μέχρι να ακούσει αυτό το αυτί», είπε η θεατρική μεταφράστρια Μαρία Χατζηεμμανουήλ:  Σε αυτό το κλίμα κινήθηκαν και οι περισσότεροι από τους καλεσμένους.

Ο Φώτης Σεργουλόπουλος ανέφερε: «Αυτό έγινε στο κέντρο της Αθήνας και αυτό το δημόσιο λιντσάρισμα δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να το αφήσουμε να μας φανεί ότι, ότι επειδή έγινε στο δρόμο μας, μπορούμε να το συνηθίσουμε.» Η τρανς ακτιβίστρια, ηθοποιός και τραγουδίστρια Μπέττυ Βακαλίδου σημείωσε: «Συνειδητοποιούμε, ζώντας σε μία κοινωνία η οποία ζει και φέρεται πάνω σε ένα ναρκοπέδιο, το οποίο είναι γεμάτο με εκρηκτικές, με φασιστικές συμπεριφορές και έκτροπα.» Στους κριτικούς των υποστηρικτών του Ζακ, ο συνδιοργανωτής Μενέλας Σιαφάκας, απαντά: «Όταν έγινε το συμβάν με τον Ζακ, πάρα πολλοί επικριτές τις ηρωοποίησης του Ζακ είπαν γιατί τον ηρωοποιείτε; Και η απάντηση που είχα για αυτό είναι ότι δεν τον ηρωοποιούμε για τον τρόπο που πέθανε, τον ηρωοποιούμε για τον τρόπο που έζησε.» Ο Σπύρος Γραμμένος, πριν ανακοινώσει το νικητή του βραβείου για την καλύτερη μουσική σε θεατρική παράσταση, παρουσίασε ένα βίντεο στο οποίο πρωταγωνιστούσε ο Ζακ, επενδυμένο από ένα παλαιότερο τραγούδι του. Τα βραβεία έκλεισαν με μία περφόρμανς από την ομάδα Queer Tango Athens του Rainbow Dance, μία χορευτική αναπαράσταση του είδους της βίας που βίωσε ο Ζακ.

Λίγο πριν ο σκηνοθέτης της παράστασης «ΚΤΕΛ για Κρέστενα», Γιώργος Καλογερόπουλος, και η χορογράφος, Εύη Τσακλάνου, πλαισιωμένοι από τις προσκεκλημένες drag queens, συμμετέχουν σε μία συγκινητική διασκευή του “What a Wonderful World”, η Άννα Γούλα συμπυκνώνει με λίγες προτάσεις το μήνυμα το οποίο μας ακολουθεί και μετά το τέλος της απονομής: «Εμείς που είμαστε εδώ πέρα και ξέρουμε τι συμβαίνει, πρέπει να έχουμε μία συστράτευση, μία σύμπνοια και πρέπει ενωμένοι να προχωρήσουμε, να ξέρουμε πού πάμε, τι θέλουμε να κάνουμε. Ο φασισμός, το μίσος δεν έχουν καμία θέση ανάμεσά μας, το μίσος είναι για τους φασίστες και η κακία είναι για τους φασίστες.» 

Ακολουθεί η λίστα με τους νικητές:

Queer Παράσταση της Χρονιάς: “Rotterdam” (Beton 7)

Βραβείο Athens Pride – Περήφανη Παράσταση της Χρονιάς: Βασίλης Μαυρογεωργίου («Το Χελιδόνι»)

Ερμηνεία σε ανδρικό ρόλο: Ραφίκα Σαουίς (“Rotterdam”), Έλλη Στεργίου («Ο Καραφλομπέκατσος και η Σπυριδούλα»)

Ερμηνεία σε γυναικείο ρόλο: Κλεοπάτρα Μάρκου (“Rotterdam”)

Ειδικό βραβείο: Trans και Gender-Fluid Ορατότητα: «Το κάλεσμα της Λωρίν» (Ιωάννης Αθανασόπουλος)

Ειδικό βραβείο Gender Fuck Αισθητικής σε Παράσταση (πλέον βραβείο Zackie Oh): «ΚΤΕΛ για Κρέστενα» (Από Μηχανής)

Σκηνοθεσία: Αλέξης Ρίγλης («Ιδιωτικές Ζωές»)

Σκηνογραφία-Ενδυματολογία: Ευρυπίδης Λασκαρίδης, Άγγελος Μέντης («Τιτάνες»)

Θεατρικό Έργο: «Ο Καραφλομπέκατσος και η Σπυριδούλα» (Λένα Κιτσοπούλου)

Πρωτότυπη Μουσική – Τραγούδι: Μαριλένα Ορφανού (“Lulu”)

Βραβείο Κοινού: «Ο Καραφλομπέκατσος και η Σπυριδούλα» (Λένα Κιτσοπούλου)